
از کارآفرینی تا ایجاد فرصتهای تحصیلی؛ بانویی که با ایجاد رادیوی محلی برای دهها خانم بدخشانی زمینۀ کار را فراهم کرده است
هنوز مکتب را به پایان نرسانده بود که هوای خبرنگاری بر سرش زد و در یکی از رسانههای محلی بدخشان کار رسانهیی را آغاز کرد. در نخست، برنامههای تفریحی را گردانندهگی میکرد و سپس به تهیۀ گزارش و مدیریت برنامههای فرهنگی و سیاسی پرداخت. با ورود به دانشگاه، دشواریهای دورۀ تحصیل برای دختران، ممنوعیت و محرومیتهای اجتماعی و فرهنگی موجود در برابر زنان به دغدغۀ ذهنی او بدل شد و در صدد چارهجویی برای برونرفت از این وضعیت شد تا بتواند برای زنان و دختران زمینۀ کار را فراهم بسازد.
ناجیه سروش نام دارد و حدود شش سال پیش هنگامی که به تازهگی دورۀ تحصیل را آغاز کرده بود، به ایجاد یک رسانۀ محلی زیر نام «رادیو صدای بانوان» اقدام کرد و فریاد مظلومیت، محرومیت و مشکلات زنان را از طریق این رسانۀ محلی بلند میکرد. خانم سروش میگوید که در جامعۀ بسته مانند بدخشان به ذهنیتسازی اولویت داده است تا از طریق برنامههای رادیویی بتواند ذهنیت مردم را نسبت به حقوق زنان، نفی خشونت و عدم تبعیض در همۀ سطوح روشن بسازد.
به گفتۀ او، افزون بر ذهنیتسازی و روشنگری کوشیده است که در همکاری با نهادهای کمککننده و درآمد رادیو برای شماری از زنان و دختران طی این همهسالها کارآفرینی کند و برای شمار زیادی در تفاهم با نهادهای تحصیلات عالی و نیمهعالی زمینۀ تحصیل را فراهم بسازد. خانم سروش با بیان این مطلب که هماکنون پانزده تن در این رادیو مصروف کار اند و سیزده تن آنان را دختران تشکیل میدهند، میگوید که افزون بر کارمندان رسمی برای شمار زیادی از دانشجویان دانشکدۀ ژورنالیزم زمینۀ کارهای عملی را فراهم ساخته است.
خانم سروش در این مدت افزون بر اینکه یک رسانۀ محلی را مدیریت و رهبری کرده است، توانسته است تحصیلاتش را تا مقطع کارشناسی ارشد به پیش ببرد و اکنون دانشجوی سال آخر دورۀ کارشناسی ارشد در رشتۀ روابط بینالملل است. او میگوید که در دانشگاه «نویدا انترنیشنل» در کشور هندوستان به تحصیلش ادامه میدهد.
این بانوی بدخشانی اظهار امیدواری میکند که بتواند با توسعۀ کارهای رسانهیی افزون بر تغییر وضعیت کنونی زنان، برای شمار زیادی از زنان و دختران فرصتهای کاری را فراهم بسازد تا زنان بتوانند به عنوان نیمی از پیکر فعال جامعه در روند توسعۀ کشور سهمشان را به درستی ادا کنند.
این بانوی کارآفرین تأکید میکند، در صورت حمایت نهادهای ملی و بینالمللی از کار و فعالیتهایش، میتواند فصل تازهیی را در زندهگی زنان ورق بزند و به وضعیت موجودی که زنان در گرداب باورهای جزمی گیرماندهاند، نقطۀ پایان بگذارد. زیرا به گفتۀ او، زنان با آگاهی و دانایی میتوانند حصارهای بازدارنده را در نوردند و موانع فرا راه کارشان را از میان بردارند.
هر چند برخلاف سالهای پیشین، میزان حضور زنان و دختران در رسانههای محلی بدخشان افزایش یافته است، اما وجود برخی از ممنوعیتهای فرهنگی هنوزهم از دشواریهایی است که زنان و دختران با آن روبهرو اند و راه دراز مبارزه را در پیش دارند.
آلینا غیاثی، رییس ادارۀ امور زنان در ولایت بدخشان میگوید که در شرایطی که موج بزرگی از مشکلات بر فضای زندهگی زنان سایه افگنده است، فعالیتهای رسانهیی بانو سروش، ستودنی است. زیرا به گفتۀ خانم غیاثی، فعالیتهای این بانو از یکطرف در مبارزۀ آگاهیدهی ثمربخش است و از سوی دیگر با کار آفرینی برای دیگران در تقویت اقتصاد خانوادهها کمک کرده است.
رییس امور زنان ولایت بدخشان میافزاید که «رادیو بانوان» به دلیل پوشش نشراتی گسترده در مرکز بدخشان و چند ولسوالی همجوار، مخاطبان بیشماری دارد و ادارۀ امور زنان در تلاش است که با جلب حمایت نهادهای کمککننده این صدای زنان را همچنان بلند داشته باشد.
بانو غیاثی خاطرنشان میسازد که هم اکنون در بدخشان زنان زیادی در زمینۀ کارآفرینی پیش قدم شدهاند، اما به گفتۀ او مشکلات موجود اجتماعی و فرهنگی هنوزهم از دشواریهایی هستند که حصارهایی را در برابر زنان بلند داشته و نیازمند مبارزۀ نفسگیر میباشد.
با آنکه زیست زنان در بستر فرهنگی بسته و جامعۀ مردسالار افغانستان فراز و فرودهای زیادی را گواه بوده است و در این بستر فرهنگی آکنده از خشم و خشونت شلاق روزگار خورده است، اما با وجود این همۀ ناباوریها و بدپنداریها نسبت به زنان، این قشر در افزایش روزافزون حضور و نقشآفرینیشان در جامعه سهم اساسی و برازندۀ داشتهاند.
عطوفت و مهربانی، گذشت و ایثار، تحمل و تسامح و مدارا در جغرافیای افغانستان به ویژه در بدخشان با نام زن گره خورده است. این زنان هستند که در برابر همۀ ناملایمتهای روزگار ناخواسته شکیبایی پیشه میکنند. با وجود بیمهریهای میداندار، مهر و عطوفت را پیشه میکنند و در برابر همۀ رویکردهای زنستیزانه از تحمل و تسامح کار میگیرند.
هرچند میزان تأثیرپذیری زنان، از رویکردهای برخاسته از بستر فرهنگی در بدخشان در صورتهای مختلفی نمایان میشود و در درازنای تاریخ با زبان جنسیتزده از هر دو نوع آن (خصمانه و خیرخواهانه) روبهرو بوده است، اما در برابر این وضعیت زنان زیادی در این جغرافیا زندهگی کردهاند که عصیانگری پیشه کردهاند و بر وضعیت موجود شوریدهاند و هنوز هم در ادامۀ راه قرار دارند تا بار اُمید آرزوهای زنانۀشان را به منزل مقصود برسانند.
