در چند سال پسین در هرات فصل تازه‌یی از تولید سریال‌های تلویزیونی آغاز شده است. رسانه‌های محلی در این ولایت از همۀ ابزار و امکانات دست داشتۀ خود کار می‌گیرند تا جای خالی سینما را با تولید مجموعه‌های گوناگون پُر کنند و مخاطبان بی‌شماری را پای نشرات ثابت خود بکشانند. فیسبوک دات کام، زبان زرگری، کِلک ششم و خیال‌پلوبخشی از سریال‌هایی‌ هستند که در سال‌های پسین در هرات ساخته و از شبکه‌های محلی این ولایت به نشر رسیده‌اند.

سریال‌هایی که ژانر اجتماعی آن‌ها با هم آمیخته‌گی لهجۀ هراتی، برای هزاران خانوادۀ هراتی خاطره‌سازی بوده‌اند و با کمک پخش ماهواره‌یی و اینترنتی در میان خانواده‌های مهاجر در کشورهای همسایه و اروپا نیز لحظات خوشی را رقم زده‌اند.

در این میان اما تلویزیون محلی «عصر» سرآمد تولید و پخش سریال‌های ساخت هنرمندان هراتی است. شبکه‌یی که در سال‌های پسین یا در تولید سریال‌‌های هراتی نقش داشته و یا هم مسوولیت پخش سریال‌‌های تولید شده در این شهر را بر عهده گرفته است. حبیب‌الله فراهی، مدیر مسوول این شبکۀ تلویزیونی در هرات می‌گوید که تاکنون سه سریال تولیدی در هرات از این شبکه پخش شده و از امروز (سه‌شنبه، چهارم قوس) چهارمین سریال نیز به دست نشر سپرده خواهد شد.

آقای فراهی می‌افزاید که استقبال بی‌پیشینۀ مخاطبان از نشر سریال‌های هراتی سبب شده است تا آنان سریال جدیدی را زیر نام «قاعدۀ بازی» ثبت و آمادۀ پخش بسازند. سریالی که در یک سال پسین در قالب پانزده قسمت 30 دقیقه‌یی ساخته شده و حدود یک میلیون افغانی هزینه برداشته است. این سریال در ژانر نسبتاً جدی با رویکرد انتقادی به فساد اداری در نهادهای دولتی ساخته شده است.

آقای فراهی خاطرنشان می‌سازد که باوجود محدودیت‌های مالی و امکانات ناچیز آنان توانسته‌اند این سریال را با کمک یک موسسۀ سینمایی تهیه کنند و با جلب چهره‌های جدید، دست‌کم پنجاه هنرمند را بار دیگر روی صحنه بیاورند.

از استقبال مخاطبان تا انتقاد هنرمندان

ساخت سریال‌های تلویزیونی در هرات روز‌به‌روز رونق بیشتری می‌گیرد و مخاطبان آن نیز در حال افزایش است. سلطان احمد طاهری، باشندۀ هرات می‌گوید که همۀ سریال‌های تولید شده در سال‌های پسین را با خانواده‌اش تماشا کرده است. او می‌افزاید که نوع پردازش به سوژه‌ها، لهجۀ هراتی و بازی‌گران این سریال‌ها باعث شده است که او و خانواده‌اش ارتباط خوبی با این برنامه‌های تلویزیونی برقرار کنند.

باوجود این، اگرچه تولید سریا‌های تلویزیونی در هرات رفته‌رفته در حال جلب مخاطبان بیشتر است، اما انتقاد هنرمندان از نبود حتا یک سالُن سینما در این شهر همچنان پا برجاست. امرالله احمدیان، مسوول یکی از موسسه‌های سینمایی خصوصی در هرات که تهیه‌کننده‌گی و بازی‌گری در سریال «قاعدۀ بازی» را نیز بر عهده داشته است، می‌گوید که افزایش تولید سریال‌های تلویزیونی نمی‌تواند جای خالی سینما را در این شهر پُر کند. آقای احمدیان می‌افزاید که به شدت نیاز است تا اقدامات لازم برای ایجاد یک سالُن مجهز سینمایی در هرات هرچه زودتر روی دست گرفته شود.

بیش از دو دهه می‌شود که از سینمای هرات، تنها خاطره‌های آن در ذهن مردم باقی مانده است. یگانه سالُن سینما در این شهر در زمان حاکمیت طالبان بر افغانستان از سوی این گروه تخریب شد و این گروه بر زمین سینمای هرات، مسجد ساختند.

از سوی دیگر، مسوولان ریاست اطلاعات و فرهنگ در هرات می‌گویند که رأی‌زنی‌ها برای احداث یک سالُن مجهز سینمایی در این شهر ادامه دارد و احتمال می‌رود در سال آیندۀ مالی، گام‌های نخست ساخت سینما در هرات برداشته شود. تواب مبارز، آمر امور جوانان در ریاست اطلاعات و فرهنگ اما چرخۀ کنونی ساخت سریال‌های تلویزیونی در این شهر را گام مهمی برای رهایی سینما و تیاتر از حاشیه می‌داند.

حدود چهار ماه پیش محمدطاهر زهیر، سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ در سفری به ولایت هرات گفت که برای ساخت سینما و سالُن تیاتر در این شهر برنامه‌هایی دارد. اما او مشخص نکرد که انتظار بیست سالۀ باشنده‌گان هرات چه زمانی پایان خواهد یافت.

افزون بر این، پنج سال پیش هرات یگانه سالن تیاتر خود را نیز از دست داد تا دیگر هیچ نشانی از هنر سینما و تیاتر در این شهر باقی نماند.

سالُنی که باوجود وعدۀ ادارۀ شهرداری و ریاست اطلاعات و فرهنگ، هنوز خبری از ساخت دوبارۀ آن نیست و بازی‌گران تیاتر در هرات همچنان بی‌آشیانه‌تر از همیشه در سوگ این هنر صدساله در این شهر می‌سوزند و صدای‌شان را کسی نمی‌شنود.