بر بنیاد آمارها و اطلاعات مقام‌های محلی بدخشان هم‌اکنون نزدیک به 600 جنگ‌جوی خارجی از کشورهای چین، تاجیکستان، اوزبیکستان و چچین روسیه در این ولایت در کنار جنگ‌جویان گروه طالبان علیه نیروهای امنیتی افغانستان می‌جنگند و تلاش دارند جغرافیای جنگی‌شان را به کشورهای آسیای میانه و حتا روسیه و چین توسعه دهند.

شماری از این جنگ‌جویان خارجی در ولسوالی‌های جرم و وردوج و شماری دیگری در ولسوالی‌های نسی، مایمی و راغستان بدخشان افزون بر این‌ که در برابر نیروهای امنیتی می‌جنگند، در استخراج معدن طلای راغستان نیز دست دارند و از این طریق جبه‌های جنگی خود را در همۀ نقاط بدخشان تمویل و تجهیز می‌کنند.

گفته می‌شود که هم‌اکنون چهار گروه تروریستی شامل جماعت انصارالله، حرکت اسلامی ترکستان شرقی، حرکت اسلامی اوزبیکستان و امارت اسلامی قفقاز که پیوندهایی با شبکۀ القاعده و گروه داعش دارند، در کنار جنگ‌جویان گروه طالبان در بدخشان فعالیت می‌کنند.

بر بنیاد فهرستی از گروه‌های تروریستی که چند سال پیش از سوی نیروهای خارجی در افغانستان منتشر شده است، این گروه‌ها در فهرست سیاه ایالات متحدۀ امریکا قرار دارند و از سوی هم فعالیت این گروه‌ها در کشورهای متبوع‌شان نیز ممنوع اعلام شده است. حملۀ تهاجمی گروه طالبان بالای ولسوالی مایمی بدخشان که منجر به کشته شدن 27 تن از نیروهای امنیتی شد در همکاری با جنگ‌جویان تاجیک مربوط به جماعت انصارالله صورت گرفته است.

هم‌‌اکنون بیش از 30 تن از جنگ‌جویان این گروه و شماری از جنگ‌جویان مربوط به حرکت اسلامی ترکستان شرقی و حرکت اسلامی اوزبیکستان در ولسوالی‌های مرزی بدخشان مستقر شده‌اند و بخش‌هایی از ولسوالی نسی و مایمی این ولایت را زیر کنترل دارند. مقام‌های روسیه و تاجیکستان بارها از حضور جنگ‌جویان خارجی در شمال، شمال‌شرق و به ویژه مناطق مرزی بدخشان افغانستان اظهار نگرانی کرده و گفته‌اند که جنگ‌جویان خارجی افزون بر این ‌که حمله‌های تروریستی را راه‌اندازی می‌کنند، تهدید بزرگی به کشورهای آسیای مرکزی شمرده می‌شوند.

جماعت انصارالله در فهرست گروه‌های تروریستی کشور تاجیکستان قرار دارد و مقام‌های این کشور مدعی‌اند که این گروه با شبکۀ القاعده و داعش ارتباط نزدیک دارند. با آن‌ که گروه طالبان در موافقت‌نامۀ صلح با ایالات متحدۀ امریکا متعهد به قطع ارتباط با گروه‌های تروریستی خارجی شده‌اند، اما مقام‌های محلی بدخشان می‌گویند که جنگ‌جویان خارجی در همۀ حمله‌های تهاجمی بالای نیروهای امنیتی حضور فعال دارند.

طی چند سال پسین در پی تبدیل شدن بدخشان به پایگاه تروریستان خارجی، شماری از ولسوالی‌های این ولایت شاهد رویدادهای خونینی بوده است. گروه‌های تروریستی در چندین حملۀشان نظامیان افغانستان را تیرباران کرده‌اند و در چندین مورد دیگر در ولسوالی‌های جرم و وردوج این ولایت طی سال‌های اخیر نظامیان کشور را سر بریده‌اند. جماعت انصارالله همکاری نزدیک با گروه طالبان و القاعده دارد و تاجیکستان فعالیت این گروه را به عنوان یک تشکیل تروریستی و افراط‌گرا در داخل آن کشور ممنوع اعلام کرده است.

مقام‌های امنیتی تاجیکستان هرازگاهی از حضور گروه‌های تروریستی در مناطق مرزی بدخشان اظهار نگرانی می‌کنند و می‌گویند که این گروه‌ها در این مناطق از سوی نیرو های امنیتی افغانستان کنترل نمی‌شوند. حضور گروه‌های تروریستی مانند جنبش اسلامی اوزبیکستان و جماعت انصارالله، جنبش اسلامی ترکستان شرقی و امارت اسلامی قفقاز در بدخشان و توسعۀ جغرافیای جنگی آنان به مناطق مرزی با تاجیکستان همواره از نگرانی‌های تاجیکستان بوده است. در سال 2015 میلادی هنگامی‌ که دامنۀ ناامنی‌ها در شمال افغانستان گسترش یافت و پای محمدحنیف اتمر، مشاور امنیت ملی رییس‌جمهور به مجلس سنای کشور کشانده شد، در آن‌ زمان آقای اتمر از خطر نفوذ تروریسم به آسیای مرکزی هشدار داده بود.

اهداف و آرمان‌های مشترک

 هدف از جابه‌جایی تروریستان خارجی در بدخشان فراتر از افغانستان است و این گروه‌ها تصمیم دارند برای تحقق اهداف‌شان چون بیرون کردن سرزمین‌های اشغالی و استعماری، تطبیق شریعت اسلامی و گسترش خلافت اسلامی به دیگر نقاط جهان از شمال افغانستان به ویژه بدخشان به کشورهای آسیای مرکزی، چین و روسیه دهلیز باز کنند.

مقام‌های حکومت افغانستان باری گفته‌اند که هدف تروریستان در شمال کشور این است که جنبش اسلامی ترکستان شرقی می‌خواهد وارد چین شود، جماعت انصارالله به تاجیکستان برود، جنبش اسلامی اوزبیکستان می‌خواهد داخل کشورهای آسیای میانه و حتا روسیه شوند. پیام‌های تصویری و تبلیغات جنگ‌جویان خارجی مستقر در بدخشان در صفحات اجتماعی نشان می‌دهد که هیچ تفاوتی میان شعارهای آنان برای تطبیق شریعت اسلامی و مبارزه با کفر و الحاد به زعم خودشان با شعارهای داعش و القاعده وجود ندارد.

نوار صوتی حاوی پیام‌های تبلیغاتی در معرفی گروه جماعت انصارالله توسط اعضای این گروه در بدخشان بیانگر اهداف توسعۀ جغرافیای جنگی انصارالله به کشورهای آسیای میانه است. در این نوار صوتی که از سوی اعضای گروه جماعت انصارالله در دهم ماه اگوست سال 2020 میلادی پخش شد، آمده است که جماعت انصارالله متشکل از جوانان مسلمان تاجیکستان است که برای نجات کشور تاجیکستان از اشغال روس ملحد کافر، تطبیق شریعت اسلامی و احیای خلافت اسلامی در همۀ جهان مبارزه می‌کنند.

گروه داعش در تلاش است که با متحد کردن جنگ‌جویان جنبش‌های بنیادگرا چون جماعت انصارالله، حرکت اسلامی ترکستان شرقی، حرکت اسلامی اوزبیکستان و امارت اسلامی قفقاز به کشورهای آسیای میانه از جمله چین و روسیه حمله کنند. گمان می‌رود که داعش از میان جنگ‌جویان کشورهای آسیای میانه به ساده‌گی سربازگیری می‌کند؛ زیرا چندین حمله‌‌یی که داعش در تاجیکستان انجام داده و مسوولیت آن را بر عهده گرفته، بیان‌گر واقعیتی است که این حمله‌ها توسط جنگ‌جویان انصارالله در هماهنگی با داعش صورت گرفته‌اند.

مقام‌های امنیتی روسیه نیز بارها از نفوذ داعش در شمال افغانستان به ویژه گروه‌های تروریستی که در بدخشان با داعش هماهنگ‌اند، اظهار نگرانی کرده و گفته‌اند که داعش با سربازگیری از شهروندان کشورهای آسیای میانه در تلاش ناامن‌سازی این کشورها است. مقام‌های امنیتی روسیه حمله بر مناطق مرزی تاجیکستان و اوزبیکستان را در سال 2019 میلادی و کشته شدن چهار گردش‌گر غربی را در تاجیکستان در سال 2018 میلادی کار گروه داعش دانسته و مدعی شده است که تروریستان از خاک افغانستان وارد تاجیکستان شده‌اند.

گروه جماعت انصارالله

این گروه در سال 2007 میلادی به رهبری امرالدین طبری در پاکستان ايجاد شد. امرالدین طبری، مشهور به «ملا امرالدین» دانش‌آموختۀ قاهره، زادۀ روستای غلامان روستای «سمسالیق» ناحیۀ نورآباد در شرق تاجیکستان بود و از نخستین فعالان نهضت اسلام‌گرایی تاجیکان در اوایل دهۀ ۱۹۹۰ میلادی به شمار می‌رود. آقای طبری بعدها جماعت انصارالله را تشکیل داد.

بنیان‌گذار جماعت انصارالله به رهبری امرالدین طبری در زمان جنگ‌های داخلی در کنار نیروهای ضد دولتی علیه حکومت جمهوری تاجیکستان جنگید و با آن ‌که در پی امضای موافقت‌نامۀ صلح از افغانستان به تاجیکستان بازگشت، اما دیری نپایید که با نهضت اسلامی اوزبیکستان به افغانستان برگشت و سر انجام در سال 2015 میلادی در ولایت کنر افغانستان کشته شد.

بر بنياد گرزاش‌ها، انصارالله شاخه‌‌یی از شبکۀ القاعده است که از شهروندان تاجیک تشکیل شده و دادگاه عالی تاجیکستان در سال 2012 میلادی فعالیت «جماعت انصارالله» را در این کشور به عنوان یک تشکیل تروریستی و افراط‌گرا ممنوع اعلام کرده است. هم اکنون شماری از اعضای این جماعت در ولسوالی‌های مرزی بدخشان سنگر گزیده‌اند و این امر مایۀ نگرانی تاجیکستان شده است.

تاجیکستان به منظور جلوگیری از نفوذ تروریستان به ویژه جماعت انصارالله، نیروهای امنیتی خود را در حالت آماده‌باش قرار داده و چندین رزمایش نظامی را در مناطق مرزی بدخشان اجرا کرده است. جنگ‌جویان جماعت انصارالله افزون بر حضور فعال در کنار گروه طالبان، در میدان‌های نبرد بدخشان نیز علیه نیروهای امنیتی افغانستان می‌جنگند و از طریق شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک، تیلی‌گرام، یوتیوب و توییتر به جلب و جذب افراد در دو سوی مرز بدخشان افغانستان و تاجیکستان می‌پردازند. پیام‌های تبلیغاتی این جماعت به رسم خط فارسی و سریلیک در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود و بیانگر این است که این گروه در تلاش پهن کردن بستر جنگ در امتداد مناطق مرزی است تا به اهداف نهایی خود که همانا سرنگونی رژیم‌های تحت حمایت روسیه، تطبیق شریعت و برپایی خلافت اسلامی است، برسند.

هم‌اکنون مسوولیت جماعت انصارالله را فردی مشهور به مولوی ابراهیم، داماد امرالدین طبری، بنیان‌گزار این جماعت به دوش دارد و در ولسوالی راغستان بدخشان با بیش از 70 تن از نیروهای زیر فرمانش زنده‌گی می‌کند.

بر بنیاد گزارش‌‌ها هم‌اکنون حدود 180 تن از جنگ‌جویان خارجی که بخش بزرگی آنان مربوط به جماعت انصارالله می‌باشند در ولسوالی راغستان ولایت بدخشان که هم‌مرز با تاجیکستان است، حضور دارند و در استخراج معادن طلا نقش برجسته‌یی دارند. بر بنیاد آمارهای غیررسمی هم‌اکنون 200 تن از جنگ‌جویان خارجی در بدخشان را جنگ‌جویان جماعت انصارالله تشکیل می‌دهند.

جنبش اسلامی اوزبیکستان

جنبش اسلامی اوزبیکستان پس از پایان جنگ داخلی تاجیکستان به رهبری جمعه‌بای نمنگانی و طاهر یولداش در سال 1998 میلادی ایجاد شد و اکنون دامنۀ فعالیت این گروه به شماری از کشورهای آسیای میانه نیز کشانده شده است. این جنبش در پی سقوط طالبان و حضور نیروهای بین‌المللی در افغانستان فعالیت‌هایش را به شمال و شمال‌شرق افغانستان متمرکز کرد و شماری از اعضای این جنبش نیز در وزیرستان شمالی جابه‌جا شدند.

بر بنیاد گزارش‌ها، جنگ‌جویان این جنبش با گروه داعش و طالبان همکاری دارند و افراد به جا مانده از جنگ‌جویان این گروه در میدان‌های نبرد در بدخشان طی سال‌های گذشته نیز نشانی از حضور نیرومند این گروه در کنار طالبان دارد.

جنبش اسلامى ترکستان شرقی

خواستگاه اصلی جنبش اسلامی ترکستان شرقی ایالت «سینکیانگ» چین است و به عنوان یک گروه جدایی‌طلب شناخته می‌شوند. این گروه در پی فشار و سرکوب حکومت چین بخش بزرگی از فعالیت‌های خود را در سال‌های گذشته بر مناطق مرزی چین و پاکستان متمرکز کرده بود. در پی درخواست چین و عملیات نظامی پاکستان بر پناهگاه‌های آنان، جنگ‌جویان این گروه وارد افغانستان شده و در مناطق شمال و شمال‌شرق این کشور مستقر شدند.

این جنبش در سال ۱۹۹۳ میلادی ایجاد شد و از آن زمان تاکنون توانست ارتباط گسترده‌یی با گروه‌های بنیادگرای اسلامی به ویژه القاعده، داعش و طالبان برقرار کند. هم‌اکنون حاجی فرقان، از آیغورهای چین مسوولیت فرماندهی بیش از 600 جنگ‌جوی خارجی از جمله جنگ‌جویان جنبش اسلامى ترکستان شرقی را در ولایت بدخشان بر عهده دارد.

گفتنی است که جنگ‌جویان خارجی مستقر در ولایت بدخشان به جنگ‌جویان داخلی طالبان چگونه‌گی استفاده از سلاح و جنگ‌افزارهای نظامی، ساخت ماین و چگونه‌گی استفاده از تکتیک‌های رزمی را آموزش می‌دهند و افزون بر آن در زمینۀ ترمیم وسایط نقلیه، تجهیزات جنگی و پلان‌گذاری برای اجرای حمله‌ها در میدان‌های نبرد با جنگ‌جویان طالبان همکاری می‌کنند.