مسوولان محلی در ولایت جوزجان می‌گویند که یک نهاد خیریه در شهر شبرغان، زمینۀ آمورش و پرورش را برای صد کودک بی‌جاشده و متأثر از جنگ‌های داخلی فراهم ساخته است. خانواده‌های این کودکان در روستای «قره دریا» و ده‌ها کیلومتر دورتر از شهر شبرغان زنده‌گی می‌کنند. آنان می‌گویند که بر اثر جنگ‌های داخلی در روستاها و ولسوالی‌های‌شان مجبور به ترک خانه و محله‌های‌شان شده‌اند. بیش‌تر این خانواده‌ها از ولسوالی‌های ناامن و زیر کنترل طالبان به مرکز ولایت جوزجان فرار کرده‌اند.

جاوید دوستی، مسوول برگزاری کورس‌های کوتاه‌مدت آموزشی در ولایت جوزجان می‌گوید که آنان برای صد کودک جنگ‌زده در روستای قره‌دریا به شکل رایگان زمینۀ آموزش را فراهم کرده‌اند. به گفتۀ او، ریاست معارف در شهر شبرغان نیز در بخش جذب این کودکان جنگ‌زده به مکتب‌های دولتی وعدۀ همکاری داده است. آقای دوستی توضیح می‌دهد که پنجاه تن این کودکان را دختران و پنجاه تن دیگر آنان را پسران تشکیل می‌دهند.

قرار است این کودکان پس از سه ماه آموزش از صنف اول به صنف دوم ارتقا کنند. مسوول برگزاری کورس‌های کوتاه‌مدت در شبرغان علاوه می‌کند که پس از صنف چهارم این کودکان می‌توانند به گونۀ رسمی وارد مکتب‌های دولتی شوند.

این در حالی‌ است که صالح محمد صالح، سرپرست ریاست معارف در ولایت جوزجان خاطرنشان می‌سازد که در سطح ولایت جوزجان ۵۰۰ کودک متأثر از جنگ از برنامۀ آموزش و پرورش بازمانده‌اند. به گفتۀ او، ریاست معارف در ولایت جوزجان تلاش دارد با همکاری نهادهای دولتی و غیردولتی زمینۀ آموزش و پرورش را برای همۀ کودکان جنگ‌زده فراهم بسازد.

در همین‌حال، عوض یکی از بی‌جاشده‌گان در ولایت جوزجان می‌گوید که حدود یک‌سال پیش از ولسوالی درزاب به شهر شبرغان آمده است. ولسوالی درزاب زیر حاکمیت گروه طالبان قرار دارد. او به خبرگزاری نشانه می‌گوید که جنگ سبب شده است که همۀ سرمایه‌ و خانه‌اش در ولسوالی درزاب در آتش جنگ بسوزد. این مرد بی‌جا شده اضافه می‌کند که با دو کودک و خانمش در روستای قره‌دریا زنده‌گی می‌کنند.

بر اساس آمارهای موجود نزد ریاست امور مهاجرین و عودت‌کننده‌گان در ولایت جوزجان، در جریان دو سال پسین بیش از ده هزار خانواده به دلیل ناامنی‌ و رویدادهای طبیعی از ولسوالی‌های ناامن ولایت جوزجان، فاریاب و سرپل به شهر شبرغان، مرکز ولایت جوزجان آمده‌اند.