فعالان فرهنگی در هرات می‌گویند که ده‌ها آبدۀ تاریخی در این ولایت نیازمند توجه و بازسازی هستند. انجمن حامیان میراث فرهنگی هرات تأکید می‌کند که از حدود هشت‌صد آبدۀ تاریخی در هرات نزدیک به بیست درصد آن‌ها در حال فروپاشی قرار دارند. به سخن آنان، بیشتر این آبده‌ها در ولسوالی‌های هرات موقعیت دارند.

عبدالقیوم وزیری، رییس انجمن حامیان میراث فرهنگی هرات می‌گوید، در صورت بی‌توجهی دولت و نهادهای حامی میراث‌های فرهنگی، هرات در آیندۀ نه چندان دور با این آبده‌های تاریخی وداع خواهد کرد. مسوولان این انجمن اما اطلاعاتی بیشتری در مورد نام و موقعیت دقیق این بناهای تاریخی که در حالت فروپاشی قرار دارند، ارایه نمی‌کنند.

با این حال، یک نهاد کمک‌کنندۀ خارجی در هرات برای بازسازی این آبده‌ها اعلان آماده‌گی کرده است. دفتر تیکا یا نهاد کمک‌های مردمی کشور ترکیه که در هفته‌های گذشته دو آبدۀ تاریخی را در این شهر پس از بازسازی به مسوولان اطلاعات و فرهنگ هرات سپرد، نسبت به ترمیم سایر آبده‌های تاریخی این ولایت ابراز علاقه می‌کند.

مسجد امیر‌علی شیر نوایی و خانقاه «شیخ عمویه» که در مجموعۀ گازرگاه شهر هرات موقعیت دارند، دو آبدۀ تاریخی هستند که در جریان یک سال گذشته از سوی این نهاد ترمیم و بازسازی شده‌اند. دفتر تیکا برای بازسازی این یادگارهای دورۀ تیموریان در هرات، حدود ۱۲۰ هزار دالر امریکایی هزینه پرداخته است.

علی ارغون چنار، مسوول این دفتر در هرات خاطرنشان می‌سازد که اگر موانع امنیتی در ولسوالی‌های هرات برچیده شود، نهاد تیکا این آبده‌های تاریخی را بازسازی خواهد کرد.

این در حالی است که ریاست اطلاعات و فرهنگ در ولایت هرات می‌گوید که هیچ چالش جدی امنیتی برای بازسازی آبده‌های تاریخی در ولایت هرات وجود ندارد. آریا رووفیان، رییس این اداره تأکید می‌کند، در صورت تمایل نهادهای کمک‌کننده به بازسازی آبده‌های تاریخی در این ولایت، ریاست اطلاعات و فرهنگ مسوولیت تأمین امنیت کارکنان این نهاد را بر عهده خواهد گرفت.

ریاست اطلاعات و فرهنگ هرات در پاسخ به این پرسش که بازسازی این بناهای تاریخی چقدر هزینه خواهد داشت، می‌گوید که تاکنون ارزیابی دقیقی در مورد میزان آسیب‌های وارده بر بناهای موجود در ولسوالی‌های این ولایت صورت نگرفته است.

هرات به دلیل داشتن صدها آبدۀ تاریخی همواره عنوان ولایت باستانی را با خود داشته است. این ولایت حدود ۸۰۰ آبدۀ تاریخی را در خود جای داده است. در حال حاضر شمار اندکی از این بناهای تاریخی از گزند تخریب و آسیب‌های طبیعی در امان هستند.