بدخشان از ولایت‌های شمال‌شرق کشور است که با داشتن جغرافیای کوهستانی و منحصر به فرد بستر مناسبی برای رویش گونه‌های زیادی از گیاهان دارویی می‌باشد. هنگ، شیرین‌بویه، قره‌قات و سرخ‌چوپ از عمده‌ترین گیاهان دارویی در این ولایت به شمار می‌روند که شهرت جهانی دارند و بیش‌تر در کوه‌های بلند بدخشان می‌رویند.

مسوولان محلی، آگاهان امور کشاورزی و باشنده‌گان محل می‌گویند که این گیاهان و دیگر گیاهان دارویی در سال‌های پسین بر اثر جمع‌آوری‌های غیرمسلکی و بی‌رویه با خطر نابودی روبه‌رو شده‌اند. به گفتۀ آنان، اگر برای جلوگیری از جمع‌آوری خودسر تدبیری سنجیده نشود تا چند سال دیگر کوهستان‌های این ولایت خالی از گیاهان دارویی خواهد شد.

غلام نبی سرفراز، آگاه امور زیست محیطی در بدخشان می‌گوید که فروشنده‌گان گیاهان دارویی و باشنده‌گان محل به گونۀ بی‌رویه و غیرفنی گیاهان دارویی را جمع‌آوری می‌کنند و این کار سبب شده است شماری زیادی از گیاهان دارویی با خطر نابودی روبه‌رو شوند. به سخن او، برای جمع‌آوری گیاهان دارویی، کارشیوۀ ویژه وجود دارد که مسوولان محلی به ویژه ریاست زراعت، آبیاری و مالداری ولایت بدخشان باید در پرتو آن و زیر نظر متخصصان فنی به مردم محل اجازۀ استفاده و جمع‌آوری گیاهان دارویی را بدهد.

این آگاه امور ریست محیطی می‌افزاید که جمع‌آوری غیر فنی باید مورد پیگرد قانونی قرار گیرد و کسانی که اقدام به چنین کاری می‌کنند، باید از سوی نهادهای مسوول بازداشت شوند و از جمع‌آوری غیر فنی گیاهان دارویی در این ولایت جلوگیری شود.

باشنده‌گان محل اما می‌گویند که ناگزیری‌های روزگار، پای آنان را به چنین کاری کشانده است تا از طریق فروش گیاهان دارویی، مخارج زنده‌گی‌شان را تأمین کنند. هدایت‌الله، یکی از باشنده‌گان بدخشان می‌گوید که مردم محل در منطقۀ آنان در فصل حاصل‌برداری از گیاهان دارویی روزانه تا سه موتر از این گیاهان را بدون توجه به رهنمودهای استفاده از گیاهان دارویی، گردآوری می‌کنند. او می‌افزاید که از یک‌سال به این‌سو نسل شمار زیادی از گیاهان دارویی در مناطق نزدیک به روستاها از بین رفته است و اکنون مردم برای جمع‌آوری گیاهان دارویی به نقاط مرتفع و دوردست می‌روند.

با این حال، به دنبال افزایش نگرانی‌ها از نابودی گونه‌هایی از گیاهان دارویی در بدخشان، ریاست زراعت این ولایت از تلاش‌ها برای عملی‌سازی برنامه‌های موثر برای جلوگیری از خطر نابودی نسل گیاهان دارویی سخن می‌زند. کیکاوس تکساری، مسوول رسانه‌یی این ریاست می‌گوید که آنان در همکاری با نهادهای کمک‌کننده برنامه‌هایی را به هدف احیای نسل گیاهان دارویی در بدخشان روی دست گرفته‌اند.

به گفتۀ آقای تکساری، در برنامة تازة‌ آنان افزون بر جلوگیری از جمع‌آوری غیرحرفه‌یی و غیرقانونی، ترویج کشت گیاهان دارویی در میان کشاورزان نیز شامل است. به باور آقای تکساری، با نگهداری ‌گونه‌هایی از گیاهان دارویی که از اهمیت دارویی ویژه‌یی برخوردارند، می‌توان منابع درآمدزای اقتصادی را برای کشاورزان تقویت کنند.

او می‌افزاید که برای بهره‌برداری از گیاهان دارویی، کارشیوۀ استفاده از گیاهان دارویی را به همۀ ولسوالی‌های بدخشان فرستاده‌اند تا مردم و بازرگانان پس از عقد قرارداد، زیر نظر متخصصان کشاورزی بتوانند از این گیاهان بهره‌برداری کنند.

از سویی دیگر، محمد اکرم عزیزی، مسوول تنظیم منابع طبیعی دفتر انکشافی «آغاخان» در بدخشان می‌گوید که این نهاد شمار زیادی از کشاورزان به ويژه زنان را در ولسوالی‌های سرحدی بدخشان در بخش کشت و تولید دارو از گیاهان دارویی آموزش داده است. به گفتۀ او، این نهاد می‌کوشد تا نسل گیاهان دارویی را از نقاط مرتفع و بلندای کو‌ها به روستاها آورده و کشت آن را در میان کشاورزان ترویج دهد.

سیماگل، یکی از کشاورزان زن در ولایت بدخشان می‌گوید، او چگونه‌گی کشت، بسته‌بندی و پروسس گیاهان دارویی را آموزش دیده و می‌تواند که از این مدرک درآمد خوبی داشته باشد. سیماگل می‌افزاید، اگر مردم از گیاهان دارویی به گونۀ فنی و بر بنیاد کارشیوۀ استفاده از گیاهان دارویی استفاده کنند و اقدام به کشت این گیاهان کنند، از یک‌طرف اقتصاد خانوادۀشان را تقویت می‌کنند و از سوی دیگر از خطر نابودی گیاهان دارویی جلوگیری می‌شود.

با این حال، مسوول رسانه‌یی ریاست زراعت، آبیاری و مالداری ولایت بدخشان می‌گوید با آن که این ریاست جمع‌آوری و انتقال آن را منع قرار داده است، اما هنوزهم در شماری از محله‌ها بهره‌برداری و استفادۀ غیرقانونی از گیاهان داوریی وجود دارد و بیش‌تر به گونۀ قاچاقی انجام می‌شود.

مسوولان امنیتی ولایت بدخشان اما می‌گویند که به همۀ فرماندهی‌های مربوط به ولسوالی‌های این ولایت دستور داده شده است تا جلو جمع‌آوری غیر قانونی و غیر حرفه‌یی گیاهان دارویی را بگیرند. ثناالله روحانی، سخنگوی فرماندهی پولیس بدخشان می‌گوید که ساحۀ انتشار گیاهان دارویی ولسوالی‌های سرحدی و دوردست بدخشان است که زیر کنترل نیروهای امنیتی می‌باشند. به گفتۀ او، فرماندهی پولیس بدخشان بر اساس نامۀ رسمی ریاست زراعت این ولایت مبنی بر جلوگیری از کندن‌کاری آن، روند جمع‌آوری را در همۀ ولسوالی‌های این ولایت متوقف ساخته است.

از سوی هم، ادعاهای وجود دارد که نیروهای امنیتی در شماری از ولسوالی‌های این ولایت از فروشنده‌گان گیاهان دارویی پول می‌گیرند و برای آنان اجازۀ جمع‌آوری گیاهان دارویی را به گونۀ غیرقانونی می‌دهند. سخنگوی فرماندهی پولیس بدخشان اما همکاری پولیس با قاچاق‌بران و اخاذی‌های آنان را رد می‌کند. آقای روحانی می‌گوید که فرماندهی پولیس بدخشان مصمم است تا کسانی را که اخاذی می‌کنند و در قاچاق این گیاه دست دارند، بازداشت و به نهادهای عدلی و قضایی معرفی کند.

بر اساس بررسی‌های انجام شده از سوی نهادهای منابع طبیعی، بیش از سه صد نوع گیاه دارویی در بدخشان می‌روید که شماری از این گیاهان بر اثر استفادۀ غیرفنی و بی‌رویه در حال نابودی قرار دارند. مسوولان محلی بدخشان می‌گویند که آنان برنامه‌هایی را به هدف جلوگیری از نابودی کامل گیاهان دارویی روی دست گرفته‌اند تا با استفاده از روش‌های علمی از نابودی کامل گیاهان دارویی جلوگیری کنند.