به دنبال اعلام تاریخ بیرون شدن نیروهای نظامی ایالات متحدۀ امریکا و ناتو از افغانستان و نگرانی‌ از افزایش تهدیدهای امنیتی در مرزهای کشورهای آسیای میانه، تاجیکستان و روسیه رزمایش نظامی را در مناطق مرزی افغانستان به اجرا گذاشته‌اند.

وزارت دفاع ملی تاجیکستان می‌گوید که این رزمایش به هدف جلوگیری از خطر تروریسم، بنیادگرایی و قاچاق مواد مخدر در ولایت ختلان تاجیکستان از مناطق مرزی با افغانستان راه‌اندازی شده است.

بر بنیاد اطلاعات نشر شده در سایت رسمی وزارت دفاع جمهوری تاجیکستان، این رزمایش در اول ثور امسال آغاز شده و برای سه روز ادامه داشته است. این رزمایش با حضور هزاران نیروی نظامی روسی و تاجیکی و با نمایش جنگ‌افزارهای سبک و سنگین به اجرا گذاشته شده است. سرانجام این رزمایش دیروز (جمعه، سوم ثور) به پایان رسیده است.

فریدون محمد علی‌زاده، سخنگوی وزارت دفاع تاجیکستان می‌گوید که در این رزمایش نماینده‌گان ساختارهای نظامی، نیروهای ذخیره در 25 شهر و مناطق ولایت ختلان، کارمندان سازمان‌های دولتی، سربازان و افسران پایگاه نظامی 201 روسیه شرکت کرده بودند. به گفتۀ او، بیش از 50 هزار نفر از جمله سربازان و افسر قوای مسلح تاجیکستان، 1700 سرباز و افسر روس و 40 هزار نیروهای ذخیرۀ ارتش ملی تاجیکستان در این رزمایش برای حفاظت از مرزهای جنوبی کشورهای هم‌سو شرکت کرده بودند.

همچنان به گفتۀ وزارت دفاع تاجیکستان، در این رزمایش 700 ماشین زره پوش، 780 واسطۀ جنگی، 250 توپ و 20 هواپیمای جنگی نمایش جنگی اجرا کرده‌اند. ژنرال الکساندر لوپین، فرمانده حوزۀ مرکزی روسیه هدف از برگزاری این رزمایش را هماهنگی میان نظامیان روسیه و تاجیکستان برای مقابله با تهدیدهای گروه‌های تروریستی در افغانستان عنوان کرده است.

اجرای این رزمایش در مناطق مرزی افغانستان در حالی صورت می‌گیرد که قرار است نیروهای خارجی تا 11 سپتامبر سال روان میلادی از این کشور بیرون شوند و میزان تهدیدهای ناشی از سرازیر شدن تروریستان خارجی از افغانستان  به کشورهای آسیای میانه به افغانستان نیز افزایش خواهد شد.

این رزمایش نظامی در هماهنگی با سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی صورت گرفته تا از خطرهای احتمالی تروریسم و بنیادگرایی در کشورهای آسیای میانه و هم‌مرز با افغانستان جلوگیری شود. تاجیکستان یکی از کشورهایی است که عضویت سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی را دارد و افزون بر آن مسوولیت دوره‌یی این سازمان در سال جاری بر عهدۀ این کشور می‌باشد.

سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی متشکل از تشکیلات حربی، سیاسی، بین‌المللی و منطقه‌یی می‌باشد و کشورهای ارمنستان، بیلاروس، قزاقستان، قیرقیزیستان، روسیه و تاجیکستان اعضای اصلی این سازمان به شمار می‌روند. این سازمان 29 سال پیش به گونۀ یک پیمان تأسیس شد و سپس در سال 1381 خورشیدی عهدنامۀ امنیت دسته‌جمعی به سازمان عهدنامۀ امنیت دسته‌جمعی تبدیل شد.

مبارزه با تروریسم، افراط‌گرایی دینی، قاچاق مواد مخدر، جرایم سازمان یافتۀ فرا ملی، مهاجرت‌های غیرقانونی و دیگر تهدیدهای امنیتی در کشورهای عضو از عمده‌ترین اهداف ایجاد این سازمان به شمار می‌روند. کشورهای عضو همه‌ساله هر یک سال بعد مسوولیت دوره‌یی این سازمان را بر عهده می‌گیرند. ستاسلوزس، دبیر کل این سازمان پارسال در نشست شورای امنیت دسته‌جمعی ریاست این سازمان را از روسیه گرفت و به تاجیکستان واگذار کرد.

اکنون یکی از فکتورهای مهم بر تأمین امنیت حوزه‌یی این سازمان توجه به ناامنی‌ها و حل قضایای افغانستان است و موضوع خروج نیروهای خارجی و به تبع آن افزایش ناامنی‌ها در این کشور از نگرانی‌های این سازمان به شمار می‌رود. دولت تاجیکستان که مسوولیت این سازمان را بر عهده دارد، مسایل همانند تأمین امنیت مناطق مرزی با افغانستان، جلوگیری از نفوذ تروریسم و بنیادگرایی به کشورهای عضو سازمان، واکنش سریع به تهدیدهای احتمالی، کاهش خطرهای امنیتی در مناطق مرزی افغانستان و جلوگیری از رشد افراط گرایی، قاچاق مواد مخدر، سلاح، جرایم سازمان یافته و تحکیمات مرزی افغانستان را در صدر برنامه‌های سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی قرار داده است.

سال گذشته این کشور رزمایش نظامی را نیز در مناطق هم مرز بدخشان خود با افغانستان راه‌اندازی کرد تا از تهدیدهای ناشی از حضور طالبان در ولسوالی‌های مرزی بدخشان به تاجیکستان جلوگیری کند.

رزمایش نظامی کنونی در ولایت ختلان از مناطق مرزی بدخشان افغانستان و قسمت‌هایی از ولایت‌های تخار، کندز و بلخ را در برمی‌گیرد، پس از آن به اجرا گذاشته شده که میزان نگرانی‌های سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی نسبت به افزایش ناامنی‌ها در مناطق مرزی و خروج نیروهای خارجی از افغانستان افزایش یافته است.

گمان می‌رود که پس از خروج ناتو از افغانستان، سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی جمهوری‌های شوروی سابق نسبت به افزایش ناامنی‌ها به ویژه در مناطق مرزی افغانستان با کشورهای آسیای میانه چون تاجیکستان، اوزبیکستان و ترکمنستان بی‌تفاوت نخواهد ماند و در صورت افزایش میزان تهدیدها دست به اقدام نظامی خواهد زد.