
دشواریهای کار برای بانوان رستوراندار در جوزجان
ذکیه صوفیزاده و شیما فیضی حدود هفت ماه پیش بدون سابقۀ کاری و تجربۀ بازرگانی با هزینۀ ۵۰ هزار افغانی کار رستورانداری را در شهر شبرغان، مرکز ولایت جوزجان آغاز کردند. این دو بانوی جوان با هزینه کردن پول و زمان در هنگام شهربندانِ برخاسته از وضعیت کرونایی تلاش کردند رستورانشان را با نُه کارمند دختر همچنان استوار و پابرجا نگهدارند. در حالی که شغل رستورانداری در وضعیت کرونایی در بسیاری از کشورهای جهان به ویژه در افغانستان کمرنگ و یا به گونۀ کامل تعطیل شده بود.
ذکیه صوفیزاده، سهمدار رستوران «هوسانۀ ملک سینا» میگوید که آنان در نخست با مشکلات اقتصادی روبهرو بودند و کار تزیین و ترتیب رستوران را با همکاران و اعضای خانوادهشان انجام دادند. به سخن خانم ذکیه، در کنار مشکلات اقتصادی، آنان با تفکر، دیدگاه و بینش منفی جامعه نیز روبهرو بودند. خانم صوفیزاده اضافه میکند که جامعه هنوز هم کار دختران و زنان را نمیپذیرد و شماری از باشندهگان ولایت جوزجان از راههای گوناگونی مانع کار زنان در بیرون از خانه میشوند.
این بانوی شاغل اندیشۀ جامعه، اقتصاد و فرهنگ ناپسند را جزوی از دشواریهای کاری بانوان رستوراندار در ولایت جوزجان توصیف میکند. خانم صوفیزاده علاوه میکند که به عنوان یک دختر، سرمایۀ اندکش را به کار رستورانداری هزینه کرده و امیدوار است پس از صلح نیز زنان و دختران بتوانند به کارشان ادامه دهند.
آن چنانی که مالکان این رستوران میگویند، آنان در حال حاضر با سختی و تلاش زیاد پول مواد اولیۀ خوراکی، دستمُزد کارمندان، هزینۀ پرداخت برق و کرایۀ رستوران را تأمین میکنند. به گفتۀ آنان، آهستهآهسته به سوی خودکفایی در حرکت هستند. مالکان این رستوران امیدوارند تا پایان سال ۱۴۰۰ خورشیدی سرمایۀ رستوران آنان بیشتر شود، اما در حال حاضر نیز این دو دخترخانم با چالشهای اقتصادی و نبود حمایت از سوی افراد جامعه روبهرو هستند.
در همینحال، شیما فیضی، سهمدار دیگر این رستوران به این باورست که نبود اندیشۀ مثبت از سوی جامعه، تأثیر منفی بر کار تجارت و رستورانداری بانوان میگذارد. او توضیح میدهد که آنان تلاش کردند با هزینۀ اندک کار بزرگی را در یک شهر کوچکی آغاز کنند. اما چالشهای برخاسته از رفتار و دیدگاه مردم در برابر آنان قرار دارد. شیما خاطرنشان میسازد که شماری از نزدیکانشان نیز با کار رستورانداری او مخالفت دارند. خانم فیضی میافزاید که باوجود کنایهها و حرفهای نادرستی که از سوی مردم شنیده است، همچنان به کارش ادامه میدهد. او با بیان این مطلب ابراز میدارد که در زندهگی او چیزی به نام ناممکن وجود ندارد.
این دو دخترخانم در رستورانشان خوراکیهای هوسانه مانند: آیخانم، گلخانم، بولانی، منتو و آشک را در کنار غذاهای محلی دیگری میپزند. آنان توضیح میدهند اگر رفتار فرهنگی جامعه نسبت به توانایی دختران تغییر کند، کار رستورانداری آنان رونق بیشتری خواهد گرفت. اما در حال حاضر ذکیه و شیما بدون نگرانی کارشان را ادامه میدهند. آنان پس از هفت ماه تجربۀ رستورانداری میگویند که اعتمادبهنفس و پشتکار دو ویژهگی بانوان موفق در تجارت است. این دو بانوی رستوراندار برای رسیدن به خودکفایی در ماه رمضان نیز غذاهای هوسانه را هنگام افطاری برای مشتریان عرضه میکنند.
از سوی دیگری، نیلا صادقاوغلو، معاون ولایتی اتاق تجارت زنان کشور میگوید که آنان برنامۀ آموزش شگردهای بازرگانی و بازاریابی را برای شماری از دختران تجارتپیشه در ولایت جوزجان راهاندازی کردهاند. به سخن صادقاوغلو، در آیندۀ نزدیک نیز اتاق تجارت زنان افغانستان با دخترخانمهای رستوراندار روی چگونهگی تجارت گفتوگوهای ارزشمندی خواهد داشت.
در حال حاضر در شهر شبرغان یک کافه و دو رستوران از سوی بانوان اداره میشوند و بیشترین کارمندان این کافه و رستورانها را نیز دختران تشکیل میدهند.