شماری از زنان و دختران با همکاری ریاست احیا و انکشاف دهات کارخانه‌های کوچک تولید لبنیات را در روستاهای اطراف شهر شبرغان، مرکز ولایت جوزجان راه‌اندازی کرده‌اند. آنان با تشکیل گروه‌های کوچکی از زنان متشبث در حال گسترش فعالیت‌های‌شان هستند. در هر کارخانۀ تولید لبنیات بین ۱۵ تا ۲۰ دختر و یا زن کار می‌کنند. بیشتر این زنان کارخانه‌های کوچک تولیدی فراورده‌های لبنی را در خانه‌‌های خود راه‌اندازی کرده‌اند.

سومن، یکی از دختران متشبث در ولایت جوزجان است که حدود پنج ماه پیش با شماری از دختران دیگری کارخانۀ کوچک تولید لبنیات را در خانه‌اش ایجاد کرده است. او در صحبت با خبرگزاری نشانه می‌گوید که با پنج هزار افغانی کارش را آغاز کرده و پس از گذشت نزدیک به پنج ماه سرمایه‌اش به ۲۰ هزار افغانی افزایش یافته است.

خانم سومن اضافه می‌کند که در جریان پنج ماه گذشته تجهیزات مورد نیاز را نیز خریداری کرده و یک مقدار پول نقد نیز به کارمندانش پرداخته است. این کارخانه‌دار جوان در یک خانوادۀ هشت‌ نفری زنده‌گی می‌کند و از صنف دوازدهم فارغ شده است. او می‌افزاید که مشکلات اقتصادی سبب شده است که نتواند به درس‌هایش ادامه دهد. سومن را خانواده‌اش نیز در بخش مال‌داری کمک می‌کند. خانوادۀ سومن سه رأس گاو را برای تهیۀ شیر نگه‌دار می‌کنند.

در این کارخانۀ کوچک خانه‌گی فراورد‌ه‌های لبنی مانند: شیر، مسکه، قیماق، ماست و دوغ تهیه می‌شود. سومن خاطرنشان می‌سازد که محصولات‌ کارخانۀاش را برای فروش به بازار عرضه می‌کنند. او علاوه می‌کند که خوش‌حال است از این که به خودکفایی مالی رسیده است. سومن از دیگر زنان و دختران نیز چنین انتظاری دارد که روی پاهای خودشان بیستند و در اقتصاد خانواده سهیم شوند. او روزانه تا ۱۵۰۰ افغانی لبنیات به فروش می‌رساند و همچنان انتظار دارد که در مرحله‌های بعدی، دولت به آنان کمک مالی کند و امکانات مدرنی را در اختیارشان قرار دهد.

در همین‌حال، نازنین، دانش‌آموز صنف هشتم مکتب است. او به طور نیمه‌وقت در کارخانۀ تولید لبنیات سومن کار می‌کند. نازنین می‌گوید که روزانه بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ افغانی پول به دست می‌آورد و این پول را هزینۀ لوازم آموزشی می‌کند. نازنین به این باور است که دختران باید وارد بازار کار شوند. او بیان می‌کند که فضای بازار کار در ولایت‌ها برای تولید محصولات خانه‌گی و زنان بیشتر مساعد است.

این در حالی است که برنامۀ توسعه اقتصادی زنان روستایی از یک سال به این‌سو از سوی وزارت احیا و انکشاف دهات در چوکات برنامۀ «توسعۀ روستایی» در ولایت جوزجان آغاز شده است. نبیلا افغان‌زی، مسوول بازاریابی برنامۀ انکشاف روستایی می‌گوید که آنان دختران و زنان فعالی را در بخش راه‌اندازی شغل‌های خانه‌گی همکاری می‌کنند.

خانم افغان‌زی تأکید می‌کند که در حال حاضر برنامۀ ایجاد کارخانه‌های خانه‌گی از سوی زنان با همکاری وزارت احیا و انکشاف دهات در مرحلۀ آزمایشی قرار دارد. مسوول بازاریابی برنامۀ انکشاف روستایی می‌افزاید که در مرحلۀ بعدی به کارخانه‌داران کمک‌های بیش‌تر مالی و فنی از سوی وزارت احیا و انکشاف دهات صورت خواهد گرفت.

مسوولان ریاست انکشاف دهات در ولایت جوزجان کار آزمایشی کارخانه‌های تولیدی زنان را خوب ارزیابی می‌کنند. برنامۀ «توسعۀ روستایی» برای مدت سه سال با زنان در ولایت جوزجان همکار خواهد بود. مسوول بازاریابی این برنامه اضافه می‌کند که برنامه‌های‌شان طوری تنظیم‌ شده است که زنان در مدت سه سال به خودکفایی اقتصادی خواهند رسید و مالک کارخانه‌های مدرن خواهند شد. در حال حاضر صد تن از زنان و دختران در پنج کارخانۀ تولید لبنیات در شهر شبرغان، مرکز ولایت جوزجان مصروف کار و تولید لبنیات هستند.