شک و تردیدهای منطق اولویتبندی تطبیق واکسن کرونا در افغانستان
وزارت صحت عامه پس از دریافت پنجصد هزار دوز واکسیناسیون کرونا از کشور هند روند تطبیق این واکسن را در کشور آغاز کرده است.
محمد اشرف غنی، رییسجمهور کشور در آغاز روند تطبیق واکسن کرونا بر توزیع عادلانۀ این دارو تأکید کرده و گفته است که باید نظم عادلانه در توزیع این واکسن درنظر گرفته شود تا نیازمندان و افراد معروض به خطر از این واکسن بیبهره نمانند. با آن که رییسجمهور گفته است که ادارهاش تلاش دارد منابع بیشتری را برای تطبیق این واکسن به همۀ شهروندان کشور فراهم کند، اما روند تطبیق واکسن و تلاشها برای فراهمسازی آن در افغانستان نشان میدهد که در مقایسه با روند سریع تطبیق واکسن در کشورهای دیگر جهان، بسیار به کندی پیش میرود.
وزارت صحت عامه گفته است که در گام نخست 110 هزار نفر شامل کادر درمانی و سپس نیروهای امنیتی و خبرنگاران میباشند، این واکسن را در یافت میکنند. بر اساس اولویتبندی این وزارت افراد مسن، شهروندان بیمار، کارمندان ادارههای دولتی و خصوصی که با مشتریان سروکار دارند، مهاجران بازگشت کننده، بیجاشدهگان داخلی و سپس کوچیها از واکسن مستفید میشوند.
راهکار تطبیق این واکسن در مرکز و شماری از ولایتهای کشور نشان میدهد که معیارهای جهانی در تطبیق واکسن کرونا آن چنانی که لازم است، درنظر گرفته نمیشود. بر بنیاد اولویتبندی کمیتۀ مشورتی مستقل در بریتانیا، واکسن کرونا نخست بالای کسانی تزریق شد که در خانۀ سالمندان کار میکردند. سپس افراد بالای 80 سال و کادر درمانی و به همین ترتیب بالای افراد بالای 65 سال و مبتلایان به بیماریهای زمینهیی.
داکتر عبدالقدیر بران، یکی از آگاهان امور صحی در بدخشان به این باور است که روند تطبیق واکسن کرونا در افغانستان پیش از آن که متمرکز بر بلند بردن معافیت جمعی در برابر کرونا باشد، جنبۀ سیاسی و تبلیغاتی دارد. به گفتۀ او، در بسیاری از کشورهای جهان که روند تزریق واکسن کرونا آغاز شده است، تطبیق آن بر اساس اولویتبندیهای معیاری و پذیرفته شدۀ سازمان جهانی بهداشت صورت میگیرد، اما در افغانستان روند تطبیق واکسن کرونا برعکس این معیارها آغاز شده است.
آقای بران میافزاید که پژوهشهای انجام شده از سوی سازمانهای بهداشتی نشان میدهد که میزان تأثیرگذاری «کووید 19» بالای گروههای سنی بالاتر از 65 و 70 سال، افراد مبتلا به بیماریهای زمینهیی مانند تکلیف ریهها، فشار بلند خون و … میباشد و از اینرو به سخن او باید این گروههای سنی و افراد معروض به خطر در اولویت قرار میگرفتند و سپس کادر درمانی، نیروهای امنیتی، خبرنگاران و دیگر گروهها این واکسن را دریافت میکردند. این عضو کادر درمانی معتقد است، اگر وزارت صحت عامه نتواند به زودی واکسن مورد نیاز را به همۀ جمعیت کشور فراهم کند، روند توزیع عادلانۀ واکسن با این اندازه کمکها ناممکن است و بیشتر به کسانی میرسد که مستحق دریافت این واکسن نیستند.
هرچند میزان دسترسی در سطح جهان به واکسن کرونا اندک است و در صورت افزایش تولید انبوه این واکسن و تشخیص این که میزان موثریت آن به کدام گروههای سنی میباشد، احتمال تغییر در این اولویتبندی و این که بالای کدام گروههای سنی تطبیق شود، میرود.
در صورت عملی شدن اولویتبندی وزارت صحت عامه از پنجصد هزار دوز واکسن کرونا که از کشور هند وارد شده و قرار است 400 هزار دوز دیگری را کشور چین کمک کند، 450 هزار تن واکسن دریافت میکنند. زیرا بر بنیاد کارشیوۀ تطبیق واکسن کرونا، قرار است این واکسن به هر فرد در دو مرحله طی فاصلۀ زمانی 21 تا 28 روز تطبیق شود و به این ترتیب هر فردی که واکسن دریافت میکند، مرحلۀ دوم آن را نیز باید سپری کند.
قرار است این واکسن در مرحلۀ نخست به کارمندان صحی تزریق شود که بر اساس فهرست وزارت صحت عامه شمار آنان به 110 هزار تن میرسد. پس از آنان نیروهای امنیتی و بعدتر خبرنگاران واکسن خواهند شد. وحید مجروح، سر پرست وزارت صحت عامه گفته است که آنان برنامۀ تطبیق واکسن بالای 60 درصد جمعیت کشور را در دستور کار دارند که با تطبیق آن قادر به ایجاد ایمنی جمعی در برابر ویروس کرونا خواهیم شد.
بر بنیاد اظهارات وزارت صحت عامه، برای تطبیق واکسن کرونا بالای شش درصد جمعیت کشور 320 میلیون دالر نیاز است که این وزارت تا هنوز قادر به تأمین 76 میلیون آن نشده و تلاش دارد منابع تأمین این مقدار پول باقیمانده را پیدا کند. آن چنانی که مسوولان وزارت صحت عامه میگویند، قرار است یک نهاد تهیهکنندۀ واکسن کرونا زیر نظر سازمان جهانی بهداشت، موسوم به «کوواکس» با حمایت مالی اتحاد جهانی واکسن، 16 میلیون دوز واکسن کرونا را برای افغانستان تهیه کند.
وزارت صحت عامۀ کشور گفته است در صورت دریافت دوزهای بیشتر واکسن کرونا، میتواند حدود 60 درصد جمعیت کشور را در 15 روز واکسن کند. نزدیک به دو ماه است که افغانستان با موج دوم ویروس کرونا در حال مبارزه است و در روزهای پسین به دلیل پایین بودن میزان رویدادهای ثبت شده و تلفات آن به نظر میرسد که این ویروس به کنترل در آمده است.
بر بنیاد آمار رسمی وزارت صحت عامه از چگونهگی انتشار کرونا در کشور دیروز (دوشنبه، یازدهم حوت) یکهزار و 343 نمونۀ مشکوک این ویروس در آزمایشگاههای طبی کشور بررسی شده است. از این میان، 26 مورد مثبت در شش ولایت کشور شناسایی شده است. از سوی دیگر، بر اساس آمار این وزارت دیروز دو بیمار مبتلا به ویروس کرونا در کشور جان باختهاند. همچنان طبق آمار وزارت صحت عامه، از آغاز شیوع ویروس کرونا در افغانستان تاکنون 55 هزار و 759 واقعۀ مثبت ویروس کرونا در 34 ولایت کشور به ثبت رسیده است. از این میان 48 هزار و 359 تن دوباره صحتیاب شده و دو هزار و 446 تن دیگر بر اثر ابتلا به این ویروس جان باختهاند.