بینی کوچک و خوش‌فُرم، ابروهای بالا کشیده، پِلک‌های منظم و بدون پُندیده‌گی و چالِ روی گونه‌ها دیگر برای خیلی از جوانان به ویژه دختران هراتی آرزوی محال نیست. آنان برای رسیدن به آن چه این روزها زیبایی تعریف می‌شود، فاصله‌یی به اندازۀ مراجعه به نزد پزشک متخصص دارند.

هر ماه، ده‌ها دختر و پسر جوان هراتی در جست‌وجوی رسیدن به چهرۀ دلخواه خود به یگانه کلینک جراحی پلاستیک و زیبایی در این ولایت مراجعه می‌کنند و صورت خود را به تیغ داکتران جراح این مرکز می‌سپارند. کلینکی که برای دومین بار پای فرشتۀ 23 ساله را به سوی خود کشانده است و به گفتۀ او، تجربۀ موفق جراحی بینی او را به ترمیم و زیباسازی پوست صورتش نیز ترغیب کرده است.

بدون آن که بپرسد چرا به این کلینک مراجعه کرده‌ام، صفحۀ موبایلش را باز می‌کند و عکسش که در پس‌زمینۀ موبایلش قرار دارد را برایم نشان می‌دهد. فرشته همان طوری که عکس‌های داخل گوشی‌اش را یک به یک برایم نشان می‌دهد، ناخودآگاه به عکسی می‌رسد که پیش از عمل زیبایی بینی گرفته شده است. عکسی که دیدنش چهرۀ فرشته را عوض می‌کند و بدون کوچک‌ترین درنگی آن را از گوشی موبایلش پاک می‌کند.

فرشته می‌گوید که از دیدن عکس‌های پیش از عمل جراحی بینی‌اش متنفر است؛ زیرا او را به همان حس سال‌های پیش نزدیک می‌سازد. فرشته که حدود دو سال پیش از دانشگاه هرات فارغ شده است، می‌افزاید که برای کسب رضایت خانواده‌ با عمل جراحی بینی‌اش، ماه‌ها تلاش کرده است. به گفتۀ او، از کودکی نمی‌توانست با بینی‌اش که به گفتۀ او، به گونۀ غیرطبیعی بزرگ و نا موزون بوده است، ارتباط برقرار کند و اکنون از حالت جدید چهره‌اش چنان راضی است که همۀ عکس‌هایش را با احساس هیجان‌انگیزی به این و آن نشان می‌دهد.

همانند فرشته، سالانه صدها جوان هراتی به کلینک جراحی پلاستیک مراجعه می‌کنند و هر کدام آنان بخشی از صورت‌شان را به دست جراحان این مرکز می‌سپارند تا اصلاح شود و اعتماد به نفس آنان افزایش یابد.

متخصصان این مرکز می‌گویند که در پنج سال گذشته حدود پنج هزار عمل زیبایی را در این ولایت انجام داده‌اند و نزدیک به هفتاد درصد این مراجعه‌کننده‌گان را دختران تشکیل می‌دهند. داکتر حمید معز، از مسوولان این مرکز جراحی پلاستیک می‌افزاید که اصلاح انحراف و زیباسازی بینی، ترمیم افتاده‌گی پلک‌ها، شکل دادن و بالا کشیدن ابرو، شکل دادن گونه‌های صورت، ترمیم زخم‌های به جا مانده بر روی صورت و زیباسازی پوست از عمل‌های جراحی‌ است که در سال‌ها پسین مشتریان بی‌شماری را در هرات داشته است.

آقای معز میانگین سنی مراجعه‌کننده‌گان این مرکز را جوانان؛ به ویژه بانوان 18 تا 28 ساله عنوان می‌کند. مرضیه ۲۱ ساله، مراجعه‌کنندۀ دیگر این مرکز جراحی است. او برای برداشتن لکه‌های صورتش به این مرکز مراجعه کرده است. مرضیه می‌گوید که از نظر او عمل‌های زیبایی در هرات به داشتن اعتماد به نفس بیشتر در میان جوانان این شهر کمک می‌کند. این دختر جوان تأکید می‌ورزد، اگر روزی احساس کند از حالت بینی و دیگر اعضای صورتش رضایت ندارد در جراحی و ترمیم آن کوچک‌ترین تردیدی نخواهد کرد.

آیا عمل زیبایی بینی و سایر اعضای صورت می‌تواند خطرآفرین باشد؟

دکتر معز می‌گوید که همۀ جراحی‌های پزشکی در جهان پیامدها و عوارض خود را دارند، اما با توصیه‌های پزشکی لازم و مراقبت‌های پس از عمل، می‌توان این عوارض را به حداقل رساند. افرادی که خود را زیر تیغ جراحی قرار می‌دهند نیز از خطرهای احتمالی و زیان‌های پس از عمل جراحی تا حدی آگاه هستند، اما بیشتر آنان برای زیبا شدن این ریسک را می‌پذیرند.

مرضیه تأکید می‌کند که او با وجود دیدن اثرهای ناخوشایند عمل ناموفق زیبایی بر صورت یکی از دوستانش، خطر آن را به جان خریده است. این دختر جوان می‌گوید که دوست جوانش پس از یک عمل زیبایی بینی، تا مدت‌ها درگیر مبارزه با عوارض این عمل بوده است. عوارضی چون خون‌ریزی مداوم بینی و دشواری در تنفس از طریق بینی.

با این حال اگرچه داکتران در هرات احتمال بروز عوارض در میان افراد را رد نمی‌کنند، اما دکتر معز خاطرنشان می‌سازد که تا پنج سال پیش جوانان هراتی به انجام عمل زیبایی در داخل هرات اعتماد نمی‌کردند، اما این نگاه به دلیل سطح پایین احتمال عوارض پس از عمل اکنون تغییر کرده است.

با وجود این تغییر دیدگاه در میان جوانان هراتی نسبت به عمل زیبایی، اما روحانیون و عالمان دین در این شهرِ مذهبی همچنان نگاه احتیاط‌آمیزی نسبت به جراحی پلاستیکی دارند. مولوی نثاراحمد سلطانی، از روحانیون شناخته‌شدۀ این شهر باور دارد که جراحی صورت به هدف برطرف‌سازی مشکلات جسمانی از نگاه اسلام مانعی ندارد. اما او تأکید می‌ورزد که تنها زیباسازی صورت نمی‌تواند اقدام به انجام جراحی در میان جوانان را توجیه کند.

تا ده سال پیش جوانان هراتی اطلاعات لازم دربارۀ انجام عمل زیبایی را نداشتند و از سوی دیگر امکانات و خدمات کافی برای انجام این نوع عمل جراحی در هرات وجود داشت. اما سرعت انجام عمل‌های زیبایی و افزایش روزافزون مشتریان این عملیات، نشان می‌دهد که داشتن چهرۀ جذاب‌تر، اعتماد به نفس بالاتر، جوانی و شادابی صورت، تجربه‌یی نیست که جوانان از آن به راحتی بگذرند.