درست در روزهایی که باغ‌داران و دهقانان در ولایت‌های غرب کشور سرگرم برداشت محصولات کشاورزی هستند، جای خالی خریدار در بازارهای داخلی بیش از هر زمان دیگر حس می‌شود. گسترش ویروس کرونا و به دنبال آن بسته بودن مرزها و توقف صادرات میوه و فراورده‌های کشاورزی، توازن بازار را برهم زده و نابرابری نگران کننده‌یی را میان عرضه و تقاضا در کشور به میان آورده است.

اکنون در نبود سردخانه‌های مجهز و معیاری، بیم تخریب و فاسد شدن فراورده‌های باغی، باغ‌داران و دهقانان را وادار کرده است تا حاصل یک سال کار‌شان را در بدل بهای ناچیز به بازار عرضه کنند.

ادامۀ این روند سبب شده است که شبکۀ نهادهای مدنی هرات در اعتراض به بی‌توجهی مسوولان دولت در کنترل و ایجاد بازارهای داخلی نگرانی‌شان را امروز (شنبه، ۲۱ سرطان) ابراز کنند. اعضای شبکۀ نهادهای مدنی هرات تأکید می‌کنند که در نبود برنامه‌های لازم برای بازار فراورده‌های کشاورزی، واردات میوه از خارج کشور کسادی بازار را شدت بخشیده است.

سیداشرف سادات، یکی از اعضای این شبکه می‌گوید، با توجه به این که اقتصاد کشاورزی مهم‌ترین مسیر پیش‌رفت کشور و زیربنای ساختاری اقتصاد افغانستان را تشکیل می‌دهد، اما نبود برنامه‌ریزی در این بخش به شدت بارز است.

بلند بودن بهای ابزار کشاورزی و کود کیمیاوی، نبود سردخانه و امکانات لازم برای نگهداری محصولات زراعتی و باغ‌داری، بی‌توجهی به میکانیزه‌ساختن زراعت و جای خالی خریداران خارجی میوه و محصولات زراعتی کشور مهم‌ترین دلایل اعتراض فعالان مدنی هرات را تشکیل می‌دهد.

آقای سادات می‌افزاید که دولت هرچه زودتر باید برای رفع چالش‌های موجود و جست‌وجوی بازارهای خارجی برای میوه‌های تازه و محصولات کشاورزی کشور، اقدام کند.

همزمان با این، مریم جامی‌الاحمدی رییس اتاق تجارت و صنایع زنان در هرات دلیل بازار کساد میوه و محصولات کشاورزی در کشور را بی‌تدبیری مسوولان حکومت می‌داند. او می‌گوید، در صورت ادامۀ وضع موجود، فقر با سرعت بیش‌تری در خانه‌های باغ‌داران و دهقانان هرات و حوزۀ غرب کشور رخنه خواهد کرد. خانم جامی‌الاحمدی می‌افزاید که با شیوع ویروس کرونا و بحران ناشی آن، حدود ۷۰ درصد از زنان زراعت‌پیشه در هرات، فعالیت‌های خود را به حالت تعلیق در آورده‌اند. رییس اتاق تجارت و صنایع زنان در هرات از دولت می‌خواهد که یک راه معقول و مناسب را برای برطرف ساختن این زیان اقتصادی به کشاورزان، روی دست بگیرد.

با این حال، ادارۀ محلی هرات از آغاز تلاش‌ها برای صادرات میوۀ هرات به خارج از کشور خبر می‌دهد. جیلانی فرهاد، سخنگوی والی هرات می‌گوید گفت‌وگوهای لازم با سفیران چند کشور از جمله کشورهای حاشیۀ خلیج فارس صورت گرفته است و این مقام‌ها برای خرید میوۀ هرات علاقه‌مندی نشان داده‌اند. او اما مشخص نمی‌سازد که این تلاش‌ها چه زمانی نتیجه خواهد داد.

کسادی بازار و ماندن فراورده‌های باغ‌های هرات روی دست باغ‌داران اتفاق تازه‌یی نیست. این رویداد هر سال در فصل برداشت میوه تکرار می‌شود و باغ‌داران بیش‌تری را به کام فقر فرو می‌برد. بر اساس گزارش‌ها با گذشت هر سال شمار افرادی که اقتصاد خانواده‌شان متکی به محصولات زراعتی و باغ‌داری است کاسته می‌شود و مردم با تغییر مسلک به سال‌ها تلاش در تأمین میوه در این شهر پایان می‌دهند.