در یک دهۀ پسین زمینۀ فعالیت‌های اقتصادی برای زنان در بازارهای افغانستان نسبت به گذشته بیشتر فراهم است و مقداری از امکانات و فُرصت‌های اقتصادی از سوی دولت و نهادهای غیردولتی همچنان به ‌عنوان یک امتیاز در اختیار زنان تجارت‌پیشه قرار گرفته است. شماری از زنان تجارت‌پیشه با پُشت‌کار و علاقۀ زیاد به فعالیت‌های اقتصادی از فُرصت‌های پیش‌آمده استفاده کرده‌اند و مسیر موفقیت‌آمیزی را طی کرده‌اند.

شماری از این زنان تجارت‌پیشه برای خود شرکت‌های تولیدی کوچک و نسبتاً بزرگی را ساخته‌اند که به هیچ عنوانی نمی‌خواهند که این دستاورد آنان در مذاکرات صلح میان دولت افغانستان و گروه طالبان قربانی شود. آنان به این باورند که در جریان سالیان متمادی و با تلاش و پشت‌کار توانسته‌اند که تجارت‌های خرد و بزرگی را به راه بیندازند و این اندوخته‌های‌شان باید محفوظ بماند.

یکی از این زنان تجارت‌پیشه مژگان مهر ابراهیمی است. او حدود دو سال می‌شود که مسوولیت یک شرکت تولید زعفران را بر دوش دارد و حدود ۲۷۰ خانم دیگر در هرات و کابل به شکل مستقیم و غیرمستقیم در بخش‌های گردآوری، تولید و بسته‌بندی زعفران همراه با مژگان کار می‌کنند و در بخش درآمد اقتصادی خانواده‌های‌شان سهیم هستند. مژگان مهر ابراهیمی از دانشکدۀ زراعت دانشگاه کابل فارغ شده است و اکنون به ‌عنوان یک زن تجارت‌پیشه در بازار کار افغانستان در بخش خرید و فروش زعفران فعالیت می‌کند. خانم مژگان از ولایت غزنی است؛ جایی که این روزها نامش با دود و باروت عجین شده است. او اما با شوهرش در کابل زنده‌گی می‌کند. مژگان می‌گوید که به ‌عنوان یک زن نه بلکه به ‌عنوان یک انسان فعالیت می‌کند. او باور دارد که زنان در میان دود و آتش نیز می‌توانند به ‌مانند یک نهال سودمند ثمر بدهند و به ‌سوی پیروزی گام بگذارند.

خانم مهر ابراهیمی چگونه‌گی آغاز فعالیت‌های اقتصادی‌اش را شرح می‌دهد. او شرکت تولیدی زعفران را با ده ‌هزار دالر امریکایی آغاز کرده است و حالا پس از دو سال سرمایه‌اش نزدیک به چهل هزار دالر رسیده است. او می‌گوید که اکنون در داخل و در بیرون از کشور مشتریان زیادی دارد. خانم مژگان می‌افزاید که از چگونه‌گی زنده‌گی زنان در جریان رژیم طالبان به خوبی آگاه است که زنان در آن دوره از آموزش‌وپرورش و کار در بازار محروم بودند. به باور خانم مهر ابراهیمی، زنان نیز به ‌خاطر استقلال و خودکفایی مالی به پول و کار نیاز دارند. او تأکید می‌ورزد که نمی‌خواهد، طالبان زنان را به ‌عنوان یک «متاع» داخل بوری بسازند و تنها وظیفۀ آشپزی و نگه‌داری کودکان را به آنان واگذار کنند.

این خانم بازرگان توضیح می‌دهد، باوجودی که دوران طالبان به یادش نیست، اما او دختری است که از میان دود و باروت برخاسته است و راه خود را با پیروزی ادامه داده است. مژگان به ‌عنوان یک زن کارآفرین تأکید می‌کند که ذهنیت طالبان نسب به زنان تغییر نکرده است. این خانم کارآفرین علاوه می‌کند که دوست ندارد سرنوشت زنان افغانستان در میز مذاکرۀ با طالبان معامله شود. به سخن او، زنان افغانستان نمی‌خواهند دوباره مبارزه را از صفر آغاز کنند. از همین رو، این زن بازرگان از دولت می‌خواهد که از حقوق و آزادی زنان به ویژه از آزادی شغلی زنان در مذاکرات صلح دفاع کند.

در همین حال، فرزانه خانم دیگری است که در بخش تولید لباس‌های دست‌دوزی فعالیت می‌کند. این خانم جوان با مقداری از لباس‌های دست‌دوزی‌اش برای شرکت در نمایشگاهی از ولایت پکتیا به کابل آمده است. او می‌گوید که راه درازی را از پکتیا تا کابل به امید آموختن تجارب تازه آمده است. او از ولایتی آمده است که کم‌تر زنان در آن جا اجازۀ کار در بیرون از خانه را دارند، اما او بیان می‌کند که آرزو دارد صلح و امنیت در کشور تأمین شود تا او و دختران همانند او بتوانند در شهر گردیز آزادانه کار کنند و مخارج زنده‌گی را تأمین کنند.

همچنان مرضیه خانم دیگری است که از سه سال به این‌سو در کابل مصروف تولید و فروش «لواشک» است. او می‌گوید، باوجود انتحار و انفجار همراه با پنج زن دیگر مصروف ساخت و فروش لواشک است. خانم مرضیه نیز نگران دورۀ پس از صلح است. او می‌افزاید که زنان افغانستان به امید یک صلح باعزتی هستند که ارزش‌های حقوقی و مدنی زنان در آن پایمال نشود.

به همین ترتیب زنان زیادی هستند که با آغاز گفت‌وگوهای مستقیم صلح از تلف شدن حقوق و آزادی‌های‌شان نگران هستند. آنان رژیم طالبان را دورۀ تاریک برای زنان در کشور عنوان می‌کنند، اما می‌گویند که این بار اجازه نخواهند داد که یک گروه خشن سرنوشت آنان را تعیین کند.

این زنان بازرگان در حالی از خودکفایی، استقلال مالی، امنیت و صلح حرف می‌زنند که شماری از کارشناسان امور سیاسی، نظریه‌پردازان، فعالان مدنی و فعالان حقوق زن به این باورند که ذهنیت طالبان نسبت به زنان تغییر نکرده است. همچنان رویدادهای انفجار و انتحار در مرکز و ولایت‌های کشور و ادامۀ ناامنی شاهراه‌ها در جریان مذاکرات صلح، ثابت می‌سازد که طالبان در سیاست خود هیچ تغییری نیاورده‌اند و آنان خواهان یک حکومت استبدادی هستند که در آن هیچ نقشی برای زنان در نظر گرفته نشده است.