حلقۀ حضور و فعالیت طالبان در ولسوالی‌ها و روستاهای پیرامون مرکز ولایت هرات با گذشت هر روز گسترده‌تر می‌شود. جنگ‌جویان طالبان همزمان با ادامۀ مذاکرات صلح در قطر، بر حضور خود در جبهه‌های جنگ در ولایت هرات افزوده‌اند و امنیت شماری از ولسوالی‌ها و شاهراه‌های هرات را با چالش جدی مواجه ساخته‌اند.

حمله بر نیروهای امنیتی، ماین‌گذاری و آدم‌ربایی در شاهراه هرات – تورغندی که یگانه مسیر وصل هرات به کشور ترکمنستان شمرده می‌شود، مواردی از ناامنی‌های اخیر در این شاهراه هستند. افزون بر این، شاهراه هرات – اسلام‌قلعه (گذرگاه واردات، صادرات و عبور مسافران به ایران) نیز در ماه‌های پسین شاهد چندین رویداد امنیتی از جمله ماین‌گذاری و شلیک بر نیروهای امنیتی و مسافران بوده است.

شماری از باشنده‌گان هرات می‌گویند که جبران کوتاهی نیروهای امنیتی در تأمین امنیت شاهراه‌ها، سال‌ها زمان دربر خواهد گرفت. قدرت‌الله میوند که همه‌روزه مسیر شهرک اسلام‌قلعه در مرز با ایران را تا هرات می‌پیماید، می‌گوید که بارها با ایست‌های بازرسی‌ و برخورد طالبان با مسافران مواجه شده است. این باشندۀ هرات می‌افزاید که ناامنی در این شاهراه میزان رفت‌وآمد مردم در این شاهراه را کاهش داده است.

همچنان محبوب فیضی، جوانی که در بندر تورغندی در مرز با ترکمنستان کار می‌کند، می‌گوید که او نیز نمی‌تواند به آسانی از مسیر شاهراه هرات – تورغندی به مرکز شهر هرات سفر کند. آقای فیضی به آخرین موردی از انفجار یک پل در مسیر این شاهراه اشاره می‌کند که هفتۀ گذشته رخ داد و در آن شماری از افراد ملکی زخمی شدند. محبوب فیضی همچنان خاطرنشان می‌سازد که حدود پانزده روز پیش یک سرباز ارتش در ایست بازرسی طالبان در مسیر شاهراه هرات – تورغندی در پیش چشم خانواده‌اش تیرباران شده است.

مسوولان امنیتی هرات نیز افزایش حضور طالبان در مسیر شاهراه‌های این ولایت را می‌پذیرند. عبیدالله نورزی، سخنگوی پولی هرات می‌گوید که با اختصاص نیروی بیشتری به بخش‌هایی از شاهراه‌های هرات، تلاش کرده‌اند تا دوباره این شاهرگ‌های اقتصادی هرات را امن بسازند. آقای نورزی می‌افزاید که با این اقدام، بخشی از نا‌امنی‌های اخیر کنترل خواهد شد.

سقوط پاسگاه «زمان آباد» یا عقب‌نشینی تکتیکی؟

اما انتقادها بر کارکرد نیروهای امنیتی در هرات پس از آن اوج گرفته است که در روزهای پسین پاسگاه امنیتی در «زمان آباد» در ولسوالی پشتون زرغون در شرق هرات بدون هیچ درگیری در اختیار طالبان قرار گرفته است. طالبان با انتشار ویدیویی اعلان کرده‌اند که این قرارگاه نیروهای امنیتی را پس از یک درگیری به تصرف خود درآورده‌‌اند، اما مسوولان محلی هرات این ادعا را رد می‌کنند.

جیلانی فرهاد، سخنگوی والی هرات تأکید می‌کند که نیروهای ارتش به دلایل تکتیکی از این پاسگاه عقب‌نشینی کرده‌اند. رویدادی که با انتقاد تند شورای ولایتی هرات نیز همراه شده است. وکیل احمد کرخی، عضو شورای ولایتی هرات می‌گوید که عقب‌نشینی از روستای استراتژیک زمان‌آباد در ولسوالی پشتون زرغون و سوء مدیریت در تأمین امنیت شاهراه‌ها می‌تواند تهدید جدی برای امنیت مرکز ولایت هرات به دنبال داشته باشد.

از سویی دیگر، بازرگانان تأمین امنیت شاهراه‌های هرات را مهم‌ترین اصل در فعالیت‌های اقتصادی در این ولایت عنوان می‌کنند. حبیب‌الله سلطانی، یکی از این بازرگانان تأکید می‌ورزد که در صورت تشدید ناامنی‌ها در شاهراه‌های هرات، سطح مبادلات اقتصادی با کشورهای ایران و ترکمنستان کاهش خواهد یافت و پیامدهای اقتصادی ناگوار آن دامن‌گیر هرات و افغانستان خواهد شد.

بندر اسلام‌قلعه در مرز با ایران و تورغندی در مرز با کشور ترکمنستان مهم‌ترین شاهراه‌های مبادلات تجارتی افغانستان با این دو کشور همسایه به شمار می‌روند. ناامنی‌ها در این دو مسیر در هفته‌های پسین بر میزان درآمد گمرک هرات نیز تأثیرات منفی بر جای گذاشته است. اکنون مسوولان پولیس ولایت هرات امیدوار هستند که با افزایش نیروهای نظامی بتوانند بار دیگر امنیت را در این مسیرها بازگردانند.