آمارهای به دست آمده از وضعیت دسترسی باشنده‌گان بدخشان به مواد غذایی نشان می‌دهد که شمار قابل توجهی از ساکنان این ولایت به دلیل افزایش ناامنی‌ها و کاهش کمک‌های جامعۀ جهانی، فقر فراگیر و دشوارگذر بودن راه‌های مواصلاتی، به غذای مصون دسترسی ندارند.

مسوولان محلی و باشنده‌گان بدخشان نسبت به افزایش محدودیت‌ها نسبت به دسترسی کامل مردم به مواد غذایی مصون نگران هستند و تأکید می‌کنند، اگر تدبیری سنجیده نشود، این وضعیت منجر به افزایش بیماری‌های زیادی به ویژه سوی تغذی در کودکان و افزایش مرگ‌ومیر مادران خواهد شد.

با آن ‌که عدم مصونیت غذایی طی سال‌های گذشته نیز یکی از دشواری‌های عمدۀ مردم بدخشان به شمار می‌رفت، اما افزایش ناامنی‌ها، جغرافیای دشوارگذر و کوهستانی این ولایت و کاهش کمک‌های نهادهای کمک‌کننده سبب شده است که این پدیده بیش از هر زمان دیگری گسترش یابد و زنده‌گی مردم را تهدید کند.

باشنده‌گان بدخشان می‌گویند که دسترسی به غذای معیاری با استندرهای بهداشتی برای آنان ناممکن است؛ زیرا آنان از یک‌سو توانایی اقتصادی برای فراهم‌سازی غذاهای مصون را ندارند و از سوی دیگر منابعی که بتواند غذای مصون را تهیه کنند، در این ولایت وجود ندارد. علی احمد، یکی از باشنده‌گان بدخشان است که از عدم مصونیت غذایی متأثر شده است. او می‌گوید که به دلیل فقر اقتصادی و بی‌کاری نه تنها در زمینۀ تأمین مواد غذایی سالم و مصون ناتوان است؛ بلکه حتا نمی‌تواند مواد اولیۀ مورد نیاز فرزندانش را فراهم کند.

این باشندۀ بدخشان راه‌های دشوارگذر مواصلاتی در شماری از ولسوالی‌های بدخشان، افزایش ناامنی، خشک‌سالی، عدم همکاری نهادهای کمک‌کننده و بی‌کاری را از عوامل محروم بودنش از دسترسی به مواد غذایی مصون عنوان می‌کند.

با این حال، مسوولان محلی در بدخشان می‌گویند که بیش از 80 درصد باشنده‌گان این ولایت به مصونیت غذایی دسترسی ندارند و افزایش میزان مرگ‌ومیر مادران و سوی تغذی کودکان در این ولایت ریشه در عدم دسترسی ساکنان این ولایت به غذای مصون دارد. مسوولان ادارۀ کشاورزی بدخشان می‌گویند که ارزیابی آنان از وضعیت دسترسی مردم به غذای مصون نشان می‌دهد که نزدیک به 82 درصد از باشنده‌گان این ولایت به ویژه ساکنان ولسوالی‌های دوردست بدخشان به غذای مصون دسترسی ندارند.

کیکاوس تکساری، مسوول رسانه‌یی ادارۀ کشاورزی بدخشان می‌گوید که ارزیابی‌های صورت گرفته از چگونه‌گی وضعیت دسترسی مردم به مواد غذایی مصون نشان می‌دهد که میزان عدم دسترسی مردم به مصونیت غذایی در مقایسه به سال‌های گذشته افزایش یافته است. به گفتة آقای تکساری، مصونیت غذایی به حالتی از دسترسی مردم به غذا گفته می‌شود که همۀ نیازمندی‌های بدن یک فرد را برآورده کند و مطابق استندردهای صحی کمبود غذایی زمینه‌ساز به میان آمدن شماری از بیماری‌ها در بدن انسان نشود.

مسوول رسانه‌یی ادارۀ کشاورزی بدخشان می‌افزاید که باشنده‌گان بدخشان به غذای مصون دسترسی ندارند و میزان عدم مصونیت غذایی در این ولایت سیر صعودی خود را می‌پیماید. آقای تکساری توضیح می‌دهد: «موجودیت غذا، دسترسی به غذا، استفاده از غذا و صحی بودن غذایی که بتواند همۀ نیازمندی‌های بدن را تأمین کند، غذای مصون گفته می‌شود که متأسفانه بسیاری از باشنده‌گان بدخشان با توجه به فقر فراگیر در این ولایت در زمینۀ تأمین غذای مصون ناتوان هستند.»

آن چنانی که آقای تکساری بیان می‌کند، کمبود زمین‌های زراعتی آبی، خشک‌سالی، ناامنی، نبود راه‌های مواصلاتی به شماری از ولسوالی‌های بدخشان، اقتصاد متکی به زراعت، نبود هسته‌ها و منابع درآمدزای دیگر غیر از زراعت و بلند بودن بهای مواد غذایی از عمده‌ترین فکتورهای اثرگذار در امر به میان آمدن عدم مصونیت غذایی به شمار می‌روند.

مسوول ادارۀ کشاورزی بدخشان اما اطمینان می‌دهد که این اداره برنامه‌هایی را به منظور مدیریت مصونیت غذایی در همکاری با نهادهای کمک‌کننده عملی کرده و همچنان در صدد عملی کردن شماری از برنامه‌های دیگری است. به گفتۀ او، این برنامه‌ها شامل توزیع تخم‌های اصلاح شدۀ بذری، آموزش نظام جدید کشاورزی به کشاورزان و همچنان آماده‌گی‌ها برای کمک‌رسانی به افراد معروض به خطر عدم مصونیت غذایی می‌باشد.

با این حال، مسوولان صحی در بدخشان می‌گویند که در پی افزایش عدم مصونیت غذایی در این ولایت میزان مرگ‌ومیر مادران نیز افزایش یافته است. نوشین گهر کریمی، معاون ریاست صحت عامۀ در بدخشان می‌گوید که دسترسی مردم به غذای مصون با استندردهای علمی در این ولایت ناچیز است و شمار زیادی از باشنده‌گان بدخشان با عدم مصونیت غذایی روبه‌رو هستند. آقای کریمی می‌افزاید، با آن که در پی عرضۀ خدمات صحی میزان مرگ‌ومیر مادران به گونۀ قابل ملاحظه‌یی کاهش یافته است، اما بخش بزرگی از مرگ‌ومیر مادران و کودکان در این ولایت ریشه در عدم مصونیت غذایی دارد.

معاون ریاست صحت عامۀ بدخشان خاطرنشان می‌سازد که افزایش بی‌کاری، فقر، ناامنی، بند شدن راه‌های مواصلاتی شمار زیادی از ولسوالی‌های بدخشان در فصل سرما، دسترسی مردم به غذای مصون را محدود ساخته است و این امر سبب شده که مردم نتوانند به غذای کامل و مصون دسترسی داشته باشند.

به گفتۀ مسوولان صحی در بدخشان، مصونیت غذایی به حالتی گفته می‌شود که مردم در زمینۀ موجودیت مواد غذایی، دسترسی به آن و چگونه‌گی استفاده از آن با مشکل روبه‌رو نباشند و این مواد غذایی بتواند همۀ نیازمندی‌های بدن انسان را مطابق به استندردهای علمی از ناحیۀ کمبود کاربوهایدریت‌ها، شحمیات، پروتین‌ها و ویتامین‌ها برطرف بسازد.