نخستین روزی بود که وارد دانشگاه شدم. از کم‌ جرأتی نمی‌توانستم قدم جلو بگذارم تا این که با یک دوست همانند خود روبه‌رو شدم و توانستم با او وارد صنف شوم. کار ساده‌یی نبود؛ زیرا فکر می‌کردم همه به سوی من نگاه می‌کنند. تا شش ماه با همین روش پیش می‌رفتم. کم جرأتی من در سمستر اول سبب پایین آمدن درصدی نمراتم شد و بعداً کم کم با دوستانی آشنا شدم که سبب شدند روی درصدی اوسط نمرات و رشد فردی‌ام تأثیر بگذارند. در ضمن باوجود این که رشته‌ام روان‌شناسی بود، اما تا صنف چهارم دانشگاه توانایی دوستی و حرف زدن با استادان را نداشتم. مطمینم که همانند من دختران تازه‌وارد زیادی هستند که هنگام ورود به دانشگاه با این مشکل روبه‌رو هستند؛ چالشی که سبب بروز مشکلات ارتباطی به ویژه در بخش برقراری روابط می‌شود. به همین دلیل بحث‌ها در این مطلب روی موضوع جرأت‌ متمرکز شده است.

جرأت‌ چیست؟

روان‌شناسان جرأت‌ را بيان مناسب و صادقانۀ افكار و احساسات بدون احساس اضطراب می‌دانند. طوری كه از نظر اجتماعي مناسب باشد و احساسات و آسايش ديگران نيز در نظر باشد. جرأت‌مندي همچنين شامل دفاع فرد از حقوق خودش است؛ مشروط بر این که حقوق ديگران را پای‌مال نکند.

عواقب کم‌ جرأتی چیست؟  

روش‌های ارتباطی ناسالم و غیر جرأت‌مندانه ما را از رشد و پیشرفت باز می‌دارد و سبب پسمانی افراد، به ویژه زنان می‌شود. افراد کم جرأت نه تنها این که نمی‌توانند روابط خوب و موثر داشته باشند؛ بلکه از حقوق خود نیز دفاع کرده نمی‌توانند. این امر منجر به بروز مشکلاتی از جمله افسرده‌گي، ناكامي، خشم یا اضطراب و به ‌دنبال آن اجتناب و دوری از جامعه، ضعف در برقراری روابط میان فردي، مشكلات جسماني، مشكلات مربوط به فرزندپروري وغیره خواهد شد.

چرا کم‌رویی در زنان بیشتر است؟  

دلیل اول: در اصل کم‌رویی تحقیر نا به جای خود فرد است. شماری از افراد خود را از نظر فکری ضعیف و حقیر می‌شمارند. برخی از افراد معتقدند که ظاهرشان فاقد ظرافت، رفتارشان جالب و ورودشان به جایی سبب کنجکاوی تمسخرآمیز می‌شود.

این فکر و خیال که مبتنی بر هیچ پایه‌یی نمی‌باشد بر طرز رفتار آنان تأثیر می‌گذارد و آنان نمی‌دانند چه باید بکنند و کجا باید بنشینند. با این حال، نباید عقیدۀ غلط فردِ کم‌رو را با بی‌اطلاعی واقعی از عادت همه‌گانی اشتباه گرفت. عادت‌ها و رسوم به وسیلۀ خانواده، آموزگار، مطالعه، مشاهده، رفت‌وآمد در محافل و با نزاکت‌های اجتماعی فرا گرفته می‌شود.

دلیل دوم: ترس بی‌دلیل از مسخره کردن دیگران است. شماری از افراد کم‌رو، حتا جرأت نمی‌کنند لطف و محبت خود را نسبت به افراد خانوادۀشان ابراز کنند. واژه‌های دوستی، تشکر و سپاس، رحم و شفقت و مهربانی که بر حسب موارد مختلف مطرح می‌شوند در گلوی آنان خفه می‌شوند. این نوع افراد اجازه می‌دهند که زیر فشار نوعی شرم و حیای پوچ و بی‌مورد فلج شوند و خون‌سردی ظاهری آنان سبب ناراحتی دیگران شود؛ همان طوری که خودش هم سبب ناراحتی دیگران می‌شود.

دلیل سوم: بی‌اعتمادی پس از شکست. فرد کم‌رو و خجول تصور می‌کند که همۀ مردم دنیا از شکست او خبر دارند و او را خانه‌خراب تلقی می‌کنند. این فرد، تعادل ذهنی خود را از دست می‌دهد و از حضور در جمع نگران و ناراحت می‌شود. حتا جرأت نمی‌کند که دیگر با دوستان، همکاران و… که احتمالاً به او توصیه‌هایی می‌کنند، روبه رو شود.

دلیل چهارم: مبالغه در اهمیت یک عیب است. گاهی واقعاً عیبی در وجود یک فرد وجود می‌داشته باشد که سبب کم‌رویی او در جامعه می‌شود. در واقع این عیب برای او بیش‌ترین احساس بدی را ایجاد می‌کند و فرد بدون این که صفات خوب خود را به خاطر بیاورد، تنها به همین عیب خود مباهات می‌کند.

چگونه می‌توان جرأت‌ زنان را بالا برد؟  

اولین گزینه، درمان کم‌رویی و یا کم‌جرأتی در زنان است. نخست باید چگونه‌گی ظاهر شدن کم‌رویی در یک دختر را شناخت که در چه مواقعی در برخورد با چه کسانی دچار چه حالاتی می‌شود. پس نخستین شرط معالجه و روشن‌بینی شخص فرد است. موارد زیر می‌تواند در برطرف ساختن کم‌رویی یک زن کمک کنند:

در دادن سلام پيش قدم باشید؛

 اجازه بدهید دیگران اول از شما جدا شوند نه شما از آنان؛

در كارهاى اجتماعى، در محيط خانه و … در فعاليت‌هاي گروهی شركت کنید و نقش فعالى را بپذيرید؛

هنگام صحبت با ديگران يا در مقابل جمع به اعضاى بدن خود (دست، پا، نحوه صحبت و…) هيچ توجهى نكنید و توجه خود را بر مطلبى كه مى‏گوييد متمركز بدارید؛

مطلبى را كه مى‏خواهید در مقابل جمع بازگو كنيد، چندين بار در مقابل آينه تكرار کنید و فرض كنید که در برابر جمع قرار دارید؛

تلاش كنید بر آن چه مى‏خواهيد بگويید، تسلط كافى داشته باشید؛

اگر با شكست مواجه شديد، خود را نبازید و براى بار ديگر خود را آماده انجام آن كار بسازید؛

پیش از اين كه در برابر جمع قرار بگیرید به خود تلقين كنید كه «مى‏توانم در برابر جمع صحبت كنم.»؛

براى شكستن جو حاكم بر جمع و آرامش در هنگام صحبت كردن، کوشش كنید داستان‏هاى كوچك، طنز، لطيفه‏هاى شيرين و مناسبی را كه افراد خبره در نشست‌ها و یا سخنرانى‌ها بيان می‌کنند، در دفترچۀ يادداشت ثبت كنید و در شرايط لازم از آن استفاده کنید.

این موارد تنها در صورتي مي‌تواند در شما تغييری ایجاد كند كه شما واقعاً بخواهيد كه وضعیت‌تان را تغيير بدهید؛ زیرا تنها كسي كه مي‌تواند به شما كمك كند، خودتان هستيد و هيچ كسی به اندازۀ شما نسبت به خودتان شناخت ندارد و در صورتي كه در اين راه به كمكي نياز داشته باشید، پيشنهاد مي‌شود که به صورت حضوری به يك مشاور روانشناس مراجعه كنيد.