روز مخصوص برای معلولین در سال ۱۹۹۲ میلادی از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد اعلام گردید، این روز جهانی همه‌ساله در سوم دسامبر برگزار می‌شود. هدف از تعیین این روز ارتقا و رشد اذهان عمومی دربارۀ مسائل مرتبط به معلولیت‌های مختلف، و افزایش آگاهی در این زمینه بوده است. که باید در نتیجه زمینه‌ساز سهم‌گیری معلولین در تمامی جنبه‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی زندگی گردد.

هدف از برگزاری این روز تعمیم شناخت جوامع و اقشار مردم از نیازها و فعالیت‌های معلولین و نیز آشنا شدن خود معلولین نسبت به حقوق مادی و معنوی خودشان می‌باشد تا با ارایۀ راه‌کارهای مناسب موانع و آسیب‌های موجود رفع گردد.

طی دو دهۀ اخیر کوشش‌های چشم‌گیری در شناساندن و معرفی اشخاص معلول به جامعۀ انسانی صورت پذیرفته است. یکی از مواردی که می‌توان از آن به عنوان نقطۀ عطفی در این زمینه نام برد اعلام سال ۱۹۸۱ میلادی به عنوان سال جهانی معلولین است که توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد صورت پذیرفت.

معلولیت به آسیب‌های ناشی از اختلال و ناتوانی گفته می‌شود که منجر به ایجاد محدودیت و جلوگیری از ایفای نقش طبیعی فرد در زندگی می‌گردد.

فردی دارای معلولیت یا معلول کسی است که بخشی از توانایی‌های فیزیکی، جسمی، اجتماعی، حرفه‌ای، ذهنی و روانی خود را از دست داده و یا اصلا بدست نیاورده است.

بیش از پنجصد میلیون نفر در سراسر جهان به دلیل نقص در سیستم روحی و مغزی جسمی و حسی دچار معلولیت هستند‌. اما در افغانستان اکثر معلولینی که دچار نقص عضو هستند افراد بازمانده از چهار دهه جنگ می‌باشند که متاسفانه همه ساله بنابر عواملی چون جنگ انفجار ماین‌های باقی مانده از جنگ و حملات انتحاری تعداد آنان رو به افزایش است.

افرادی که بر اثر عواملی چون جنگ دچار معلولیت می‌گردند بیشتر در معرض آسیب‌های روانی هستند و عدم آگاهی‌دهی در مورد معلولیت باعث شده است که در باور جوامعی چون افغانستان معلولیت، مترادف با محدودیت باشد و نگاه جامعه به افرادی دارای معلولیت بیشتر به مثابۀ اشخاص ناتوان و بار دوش جامعه است ،و در بهترین حالت ممکن نگاه به آن‌ها به جای این‌که محترمانه باشد بیشتر نگاهی از روی ترحم است. در حالی‌که با فراهم سازی زمینۀ آموزش و درک درست تفاوت‌های افراد معلول و پرداختن به آن، اشخاصی دارای معلولیت قادر هستند تا به استقلالیت مالی برسند و نه تنها برای خودشان بلکه وجود آن‌ها برای پیشرفت جامعه نیز سودمند باشد.

از دیگر مشکلات روزانه‌ای که معلولین با آن گلاویز هستند، می‌توان به نبود تسهیلات مخصوص در سطح شهر برای معلولین اشاره کرد که زندگی روزمرۀ آنان را دچار مشکل می‌سازد. نبود خط مخصوص عابر برای معلولین در زینه‌های اماکن عمومی، نبود گذرگاه‌های ویژه در سرک و پیاده‌رو‌ها و در کل در نظر نگرفتن بخش بزرگی از جامعه در مهندسی و ساخت و ساز‌ شهری از جمله مشکلات بزرگ فرا راه زندگی روزمره‌ی معلولین به شمار می‌رود.

اما تلاش جمعی از معلولین در راستای کسب علم و فتح قله‌های موفقیت و افتخار، حاکی از این موضوع است که معلولیت به هیچ عنوان محدودیت نیست چرا که در اوج محدودیت و معلولیت در جوارح بدن باز هم کسانی هستند که با اعتماد به نفس و تلاش گسترده از دریچه‌های امید زندگی عبور کرده و اکنون علاوه بر تاثیرگذاری مثبت در جامعه به دنبال تحقق اهداف بلند و خدمت به مردم نیز هستند.

از جمله مشهورترین معلولینی که ثابت کرد معلولیت به مثابه محدودیت نیست می‌توان از استیون هاوکینگ یاد کرد که یکی از تاثیرگذارترین اشخاص قرن به شمار می‌رود.