IMG_0237

اثر انگشت‌های زنان افغان روی قالین‌های گل‌دار

محمدجان آریا

23 December 2023

از دیر زمانی صنعت قالین در میان زنان افغان به شغل ثابت تبدیل شده است، این صنعت قالین‌بافی جزوی از فرهنگ مردم شمال نیز محسوب می‌شود. به‌یژه ولایت‌های جوزجان، فاریاب، تخار و عمداَ استان‌های ترکمن و اوزبیک‌نشین قالین‌های با کیفیتی را تولید می‌کنند. اما در این اواخر صنعت قالین‌بافی میان باشنده‌گان کابل، مرکز افغانستان نیز محبوب شده است.
زینب دختر نوجوانی است که همراه با ۳۰۰ زن دیگر در یکی از کارخانه‌های قالین‌بافی در منطقه ویرآباد کابل کار می‌کند. او که حالا نمی‌تواند مکتب برود به آژانس خبری نشانه می‌گوید: «از یک‌سال به این‌سو اینجا کار می‌کنم و می‌خواهم به اقتصاد خانواده‌ام کمک کنم اما باز هم نمی‌شود.»  او هنوز نمی‌داند قالین‌های که اثر انگشت‌های او را دارد در کدام کشورها صادر می‌شود. به گفته زینب تنها همین اندازه می‌داند که کار و زحمت او به پای پاکستان تمام می‌شود. او می‌افزاید:« قالین‌های که ما می‌بافیم به پاکستان می‌رود و گفته می‌شود که با نام پاکستان به خارج صادر می‌کنند.» این دختر نوجوان تشریح می‌کند که باید زحمت‌ها به نام کشورشان به بیرون صادر شود. او ماهیانه به‌طور میان‌گین سه هزار افغانی درامد دارد و این پول را مصرف خانواده‌اش می‌کند. زینب می‌گوید:«در حال حاضر مکتب و کورس‌های آموزشی بسته اند و پول را مصرف فامیل می‌کنم.»


در همین‌حال لطیفه یکی دیگر از بافنده‌گان قالین به این باور است که قالین‌بافی شغل آسانی نیست و باید آن‌ها زحمت زیادی بکشند تا یک قالین تکمیل شود. به گفته او شماری از دخترانی که مصروف بافنده‌گی اند به مشکلات روانی نیز دچار می‌شوند. لطیفه می‌گوید:« ماهانه سه هزار افغانی درآمد داریم و مصرف خوراک خانواده می‌کنیم.»  او اضافه می‌کند:« این کار کاملا نیازمندی‌های ما را برآورده نمی‌کند اما دیگر چاره‌ای نداریم.» به گفته این خانم آن‌ها یک قالین شش‌متر را به مدت دو ماه می‌بافند و پول آن را میان شریک‌های شان تقسیم می‌کنند.
از سوی دیگر شماری از بازرگانان قالین به آژانس خبری نشانه می‌گویند که وضعیت فروش قالین در افغانستان خوب نیست. آن‌ها واردات قالین‌های ماشینی از ایران و ترکیه را باعث رکود صنعت قالین در افغانستان می‌دانند.
حاجی عبدالستار عضوی انجمن قالین ولایت جوزجان به این باور است که نبود امکانات پیش‌رفته، مواد خام و دیگر نیازمندی‌ها برای پرورسس قالین، ادامه این تجارت را در افغانستان به مشکل مواجه ساخته است.
حاجی محمد نعیم ولی‌زاه  مسوول یکی از شرکت‌های صادرات قالین توضیح می‌دهد که در حال حاضر قالین‌ افغانستان به کشورهای جرمنی، امریکا، کانادا و چین صادر می‌شود. او خواهان همکاری و توجه نهادهای مربوطه نسبت به صنعت قالین در افغانستان است.