کشورهای مختلف دنیا افزون بر عملی سازی رهنمودهای سازمان جهانی بهداشت، روش‌های گوناگونی را با توجه به شرایط و امکانات دست داشته در امر مبارزه با کرونا و روند رسیدگی به نیازمندان وپاسخ‌دهی به بحران‌های اقتصادی، اجتماعی و آموزشی روی دست گرفته‌اند.

 تاجیکستان از جمله کشورهای همسایۀ افغانستان است که مشترکات زیاد فرهنگی، زبانی و سرنوشت تقریبا هم‌سان اقتصادی با افغانستان دارد اما با این وجود در امر مبارزه با کرونا یکی از موفق‌ترین کشورهایی به‌شمار می‌رود که توانسته است از گسترش روز افزون کوید19 جلوگیری کند و این بیماری را زیر کنترل داشته باشد.

بستن مرزها، اعمال شرایط قرنطینه برای افراده تازه برگشته از کشورهای بیرونی، ایجاد ستاد مبارزه با کرونا، درخواست کمک از کشورهای کمک کننده، تسریع روند کمک رسانی به نیازمندان، بسیج منابع محلی در امر مدد رسانی، ایجاد حساب بانکی جمع آوری پول، امتیاز دهی ویژه به کادر صحی و نهادهای بهداشتی، جمع آوری درصدی مشخص از حقوق ماهانۀ کارمندان دولتی بر اساس رضایت و پیشنهاد این کارمندان و انتقال آن به حساب ویژۀ مالی مبارزه با کرونا، تسریع روند آگاهی‌دهی از طریق رسانه‌ها و نهادها، تولید دارو، وسایل و تجهیزات طبی، ایجاد بیمارستان‌های ویژه برای بیماران کوید19 به ظرفیت 3 هزار بستر در مرکز و به همین ترتیب با ظرفیت 100 تا 150 بستر در ولسوالی‌ها، آغاز برنامه‌های درسی از طریق تلویزیون و اینترنت و اجباری کردن پوشیدن ماسک ودست‌کش، مراقبت بیماران در خانه توسط پزشکان و ایجاد مرکزهای تماس با بیماران و افراد مشکوک به کرونا از عمده ترین فعالیت‌ها و برنامه‌های جمهوری تاجیکستان در امر مبارزه با کوید 19 به شمار می‌رود که توانسته است روند انتشار این ویروس را زیر کنترل داشته باشد و به مشکلات برخواسته از تهدید این بیماری همه‌گیر رسیدگی کند.

تدابیر پیش‌گیرانه

در آغازین روزهای شیوع ویروس کرونا در کشورهای همسایه تاجیکستان، این کشور مرزهایش را به گونۀ کامل بست و با ثبت 15 رویداد مثبت در آخر ماه اپریل، روند قرنطینۀ افراد برگشته از کشورهای بیرونی را عملی کرد و به هیچ فرد تازه برگشته از کشورهای بیرونی اجازۀ گشت و گذار در اجتماع را نداد و افزون بر آن قرنطینۀ نرم را در جامعه جاری ساخت تا از انتشار ویروس جلوگیری کند.

در قرنطینۀ نرم برخلاف قرنطینۀ سخت و شدید محدودیت‌های گشت و گذار و باقی ماندن در خانه برای عموم مردم توصیه نمی‌شود، تنها افرادی که کار و فعالیت تولیدی، اقتصادی و ضروری نداشته باشند می‌توانند در خانه‌های خود باقی بمانند و بقیه افراد باید برای جلوگیری از بحران‌های اقتصادی با رعایت رههنمودهای بهداشتی به فعالیت بپردازند.

این کشور تا زمان بستن مرزها حدود 6 هزار تن از شهروندان و خارجی‌های وارد شده به تاجیکستان را قرنطینه نمود و شرایط سختی را جهت سفرهای خارجی و رفت و آمدهای مرزی وضع کرد.

تاجیکستان به منظور مبارزه با بیماری کوید19 و رسیدگی به افراد نیازمند به تاریخ 18 مارچ، ستاد جمهوری و محلی ویژۀ کرونا را جهت جلوگیری از انتشار این ویروس ایجاد کرد و هم‌زمان با تسریع فعالیت‌های آن راه‌کارهای جدیدی را برای مهار این بیماری روی دست گرفت.

از آنجایکه میزان تقاضا برای استفاده از ماسک، دست‌کش و داروهای مورد نیاز در بازارهای جهانی بالا رفت و هم‌زمان با بلند رفتن تقاضا، بهای آن‌ها نیز افزایش یافت، این کشور بطور وسیع برنامۀ تولید ماسک، لباس محافظتی بهداشتی و مواد ضدعفونی کننده را آغاز کرد تا از یک طرف به تقاضای بازار پاسخ دهد و از سوی دیگر چرخۀ مصرف بازار را مبتنی بر تولید داخلی عیار نماید.

برای مراقبت‌های بهداشتی از بیماران مشکوک و واقعات مثبت اقدام به ایجاد بیمارستان‌های ویژۀ کرونا در مرکز و ولایات نمود که بیمارستان با ظرفیت 3هزار بستر را در شهر دوشنبه پایتخت و بیمارستان‌هایی با ظرفیت 100 تا 150 بستر در محلات و ولسوالی‌های تمام ولایت‌ها ایجاد نمود تا افراد با واقعات مثبت و مشکوک را زیر مراقبت‌های بهداشتی قرار دهد.

رییس جمهوری تاجیکستان به تمام مسوولان محلی در ولسوالی‌ها و گروه‌های پزشکی دستور داده است تا در هر ولسوالی، بیمارستان‌های ویژۀ بیماران کرونا را با ظرفیت 100 تا 150 بستر ایجاد نمایند.

این کشور افزون بر ایجاد مراکز تماس داکتران با بیماران، گروه‌های ویژه‌ای از پزشکان را نیز موظف ساخته است تا از بیمارانی که در قرنطینۀ خانه‌گی مانده‌اند؛ مراقبت نمایند و تا صحت‌مندی کامل آن‌ها راهنمایی‌های لازم را انجام دهند.

برای موفقیت روند مبارزه با کرونا، این کشور توانسته است که حمایت خارجی و سازمانهای بین‌المللی را نیز جلب نماید که تا اکنون کشورهای ازبکستان، قزاقستان، چین، روسیه، سفارت های مقیم دوشنبه، نهادهای سازمان ملل متحد و بعضی سازمان‌های دیگر در این زمینه با تاجیکستان همکاری‌های صحی و فنی  کرده‌اند.

ضد عفونی کردن همه روزۀ شهرها و اماکن عمومی، افزایش روند آگاهی دهی از طریق رسانه‌ها و نهادهای حکومتی، باز آموزی داکتران، حتمی کردن پوشیدن ماسک و دست‌کش و اعمال قرنطینۀ نرم از دیگر فعالیت‌های پیش‌گیرانۀ جمهوری تاجیکستان در امر جلوگیری از انتشار ویروس کرونا به شمار می‌رود.

بسیج منابع محلی و جلب همکاری‌های جهانی در امر مبارزه با کرونا

کشور تاجیکستان برای جمع‌آوری کمک‌های مالی جهت مبارزه با ویروس کرونا در خزینه داری مرکزی وزارت مالیه در بانک ملی صورت‌حساب ویژ‌ه‌ای ایجاد کرده است که تا اکنون 12.5 میلیون سامانی برابر به ۱ میلیون و 250 هزار دالر در این حساب بانکی ذخیره شده است.

شرکت‌های ملی، تاجران و شهروندان تاجیکستان از داخل و خارج کمک‌های شان را به این حساب بانکی ریخته‌اند تا دولت در امر مبارزه با کرونا با مشکل روبرو نشود.

قربان محمد، یکتن از پزشکان تاجیک در بیمارستان ولسوالی بهارک ولایت بدخشان افغانستان مصروف عرضۀ خدمات صحی است و می‌گوید که او و دیگر همشهریانش در ولایت‌های بدخشان، تخار و کندز از معاش و حقوق ماهانۀ خودشان کمک‌های لازم و مورد نیاز برای مبارزه با کرونا را خریداری و به کشور تاجیکستان فرستاده‌اند.

به گفتۀ وی تمام شهروندان تاجیکستان تعهد کرده‌اند که در امر مبارزه با کرونا در هرجای جهان که باشند در کنار حکومت و مردم تاجیکستان قرار می‌گیرند تا از این مصیبت عالم‌گیر نجات پیدا کنند.

کارمندان بلند رتبۀ حکومتی تا سطح رؤسای اداره‌های حکومتی درصدی معینی از حقوق ماهانه‌شان را به این حساب بانکی اختصاص داده‌اند و به همین ترتیب رییس جمهوری یک ماهه معاش و وزرا، نیم معاش ماهانه و شماری هم به گونۀ کامل اعلام آمادگی کرده‌اند تا حقوق ماهانه شان را به حساب بانکی ویژۀ مبارزه با کرونا جمع کنند.

همین‌گونه مرکز اسلامی تاجیکستان از طریق رسانه‌ها به شهروندان مراجعه کرده است تا زکات، هزنیۀ حج، خیرات و صدقات را که همه ساله پرداخت می‌کردند به حساب بانکی ویژۀ کرونا و یا مستقیماً به بیمارستان‌ها و مردم برسانند.

افزون بر بسیج منابع محلی، رییس جمهوری تاجیکستان در تماس‌های جداگانه با رؤسای جمهور شماری از کشورهای خارجی خواهان کمک و دست‌گیری این حکومت در امر مبارزه با کرونا شده است که تا اکنون به گفتۀ مقام‌های تاجیکستان چندین مرتبه این کمک‌های از سوی کشورهای کمک کننده به تاجیکستان رسیده است.

کشورهای ازبکستان، قزاقستان، چین، روسیه، هند، آذربایجان و ایران از جمله کشورهایی‌اند که در کنار سازمان‌ها و نهادهای بین المللی به این کشور کمک کرده‌اند.

تسریع روند کمک رسانی به نیازمندان

از آن‌جایکه اعمال شرایط قرنطینه و وضع محدودیت‌های گشت و گذار منجر به قطع بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی شده و شماری زیادی از مردم در تنگنای زندگی قرار گرفته‌اند، حکومت روند کمک رسانی را سرعت بخشیده و تا اکنون افزون بر مرکز در تمام ولایت‌های تاجیکستان به مردم کمک رسانی کرده است.

به گفتۀ مقام‌های تاجیکستان، کمک‌های رییس‌جمهوری این کشور شامل مواد غذایی، دارو و لوازم بهداشتی می‌باشد که  ۴۵ موتر بارکش کلان به ولایت بدخشان، ۱۴۰ موتر به ولایت سغد، ۲۳۳ موتر به ولایت خطلان، ۴۰ موتر به «وادی رشت» در شرق تاجیکستان و همین‌گونه به دیگر نواحی اطراف دوشنبه پایتخت تاجیکستان به داکتران، بیماران کرونا و افراد نیازمند  مدد رسانی شده است.

تسریع روند آگاهی دهی و مدیریت روند آموزشی

پس از شیوع ویروس کرونا در تاجیکستان از اول ماه می مکتب‌ها و از نیمه دوم ماه می دانشگاه‌ها تعطیل شد و حکومت برای جلوگیری از تأخیر در برنامه‌های آموزشی، سیستم آموزش از طریق تلویزیون و انترنت را در دستور کار قرار داد. به گفتۀ مسؤولان حکومتی هم اکنون بسیاری از نهادهای آموزشی ابتدایی، عالی و نیمه عالی با این سیستم برنامه‌های آموزشی شان را به پیش می‌برند.

 هم‌زمان با آغاز برنامه‌های آموزشی از طریق تلویزیون، روند آگاهی در مورد رعایت رهمنودهای بهداشتی، حفظ فاصله‌های اجتماعی و توصیه‌های صحی توسط گروه‌های پزشکی مشخص نیز سرعت بخشیده شده است.

حکومت تاجیکستان گفته است که با تلفیقی از آموزش‌های رسمی و آگاهی دهی می‌کوشد تا با بلند بردن میزان آگاهی مردم در مبارزه با کرونا، این بیماری همه‌گیر را به زدوی شکست دهد.

بسیاری از کشورهای جهان در امر مبارزه با کرونا برنامه‌هایی را عملی کرده اند اما میزان موفقیت آن‌ها در عملی سازی برنامه‌های مبارزه با کرونا هم‌سان نبوده است، تجربۀ جهانی نشان می‌دهد، کشورهایی که سطح بالایی از جدیت را در امر عملی سازی برنامه‌های مبارزه با کرونا به خرچ داده‌اند از موفقیت بیشتری برخوردار بوده‌اند و برعکس کشورهایی که توجه و جدیت چندانی به خرچ نداده‌اند در کنترل و مهار کرونا ویروس نتوانسته‌اند موفق عمل کنند.

تاجیکستان از جمله کشورهایی است که سطح بالایی از جدیت و قاطعیت را در امر مبارزه با کوید19 به خرچ داده و تا اینجای کار توانسته است که انتشار ویروس را زیر کنترل داشته باشد.

آمارهای به ثبت رسیده نشان می‌دهد که از آغاز انتشار ویروس کرونا در این کشور تا اکنون شمار مبتلایان به مرز 2551 تن رسیده است که این رقم در مقایسه با بسیاری از کشورهای آلوده به ویروس کرونا اندک است.

به گفتۀ مسوولان صحی تاجیکستان از این میان ‌1089 تن بهبود یافته و 44 تن تا کنون جان باخته‌اند.