هرات

اعتراض باشنده‌گان هرات به شکنجه و کشته شدن کارگران افغانستان در ایران

عاطفه غفوری

05 May 2020

سه روز پس از نشر گزارش‌ها دربارۀ شکنجه و پرتاب شماری از کارگران افغانستان از سوی مرزبانان ایران به دریای هریرود، شهروندان هرات نسبت به آن‌چه تعلل مقام‌های مسوول دولت برای بررسی این رویداد عنوان می‌کنند، دست به اعتراض زدند. آنان امروز (سه‌شنبه، شانزدهم ثور) با تجمع در برابر دفتر والی هرات می‌گویند که شکنجه، لت‌وکوب و پرتاب کارگران افغانستان در آب، یک جنایت ضدبشری است و حکومت باید موضع‌اش را در این باره روشن کند.

شکیب پردیس یکی از معترضان می‌گوید که با گذشت سه روز از وقوع این رویداد، حکومت افغانستان تاکنون پاسخ روشنی به مردم ارایه نکرده است. آقای پردیس می‌افزاید، اگر حکومت به سکوت خود نسبت به این رویداد ضد‌بشری ادامه دهد، معترضان دست به اعتراض‌های گسترده‌تری خواهند زد.

این معترضان از سازمان‌ها و نهادهای مدافع حقوق بشری می‌خواهند که رویداد شکنجه و کشته شدن کارگران افغانستان در مرز با ایران را بررسی کنند. این گردهمایی مردمی پس از آن راه‌اندازی می‌شود که بیش از ۵۰ كارگر افغانستان جمعه شب (دوازدهم ثور) از مسیر دهنۀ‌ ذوالفقار ولسوالی گلران وارد ایران شده بودند، اما از سوی مرزبانان کشور ایران بازداشت و تا دم مرگ، شکنجه شدند.

شماری از این کارگران که زنده مانده‌اند، می‌گویند که یک روز پس از بازداشت آنان (سیزدهم ثور) برای چندین ساعت شکنجه شدند و سپس از سوی مرزبان ایران به دریای هریرود پرتاب شدند. به سخن آنان، از میان ده‌ها کارگری که می‌خواستند به گونۀ غیرقانونی وارد ایران شوند، دست‌کم ۲۰ تن آنان جان باخته‌اند. این کارگران به دلیل فقر و افزایش بی‌کاری در کشور می‌خواستند برای کار به ایران بروند.

با این حال، حلیمه پژواک از برگزارکننده‌گان اعتراض امروز در هرات می‌گوید چنین اقدامی از سوی مرزبانان ایرانی، عملی خلاف موازین حقوق بشری و نقض حقوق انسانی است. او می‌افزاید که با توجه به این‌که وقوع چنین رویدادهایی در ایران پیشینۀ نیز داشته است، حکومت افغانستان باید چگونه‌گی این رویداد را بررسی و یافته‌هایش را در اختیار خانواده‌های قربانیان قرار دهد.

از این پیش، کنسولگری ایران در هرات موضوع شکنجه و پرتاب کارگران افغانستان در آب را رد کرده، اما در عین حال گفته است که ادعاهای مطرح شده را بررسی می‌کند. در همین حال، رسانه‌های ایران به نقل از نیروهای انتظامی ایران (ناجا) گزارش داده است که ادعای شکنجه و پرتاب کارگران افغانستان مورد بررسی قرار گرفته و مشخص شده است که چنین موضوعی در مرزهای مشترک ایران و افغانستان اتفاق نیفتاده است.

وزارت امور خارجۀ کشور از بررسی همه‌جانبۀ این رویداد خبر داده است. جیلانی فرهاد، سخنگوی والی هرات می‌گوید کار برای تشکیل هیأت بررسی‌کنندۀ این رویداد، در جریان است. او اطمینان می‌دهد که ایران همکاری خود را برای بررسی این رویداد، اعلام کرده است و به زودی تحقیق در این مورد آغاز خواهد شد.

این نخستین موردی از شکنجه و کشته شدن کارگران افغانستان از سوی مرزبانان ایران نیست. در گذشته‌ها نیز چندین رویداد مشابه دیگری گزارش شده است. حدود شش سال پیش ۱۳ کارگر افغانستان که در جست‌وجوی کار از مرز اسلام‌قلعه به گونۀ غیرقانونی وارد ایران شده بودند، از سوی مرزبانان ایران تیرباران و در گورستان شهر «تایباد» این کشور دفن شدند. پس از اعتراض خانواده‌های این افراد، اجساد قربانیان دوباره به هرات منتقل شد و دولت ایران مجبور شد به خانواده‌های قربانیان «دیه شرعی» پرداخت کند.

از این پیش مسوولان دفتر ولایتی کمیسیون حقوق بشر در هرات نیز ضمن ابراز نگرانی از ادامۀ رفتارهای ضدحقوق بشری مرزبانان ایران با پناه‌جویان و کارگران افغانستان گفته است که برای برقراری عدالت و بررسی همه‌جانبۀ این رویداد از سوی حکومت افغانستان، تمام تلاش خود را به خرج خواهند داد.