زرگری به ویژه نقره‌کاری یکی از صنایع دستی دیرپا در کنار دیگر صنایع دستی محلی در بدخشان است که روزگاری این صنعت بازار خوبی داشته و زرگران از این راه کسب درآمد و تأمین معیشت می‌کردند.

اما به تازگی دوباره این صنعت در بدخشان رونقِ خوبی یافته و زرگران با به‌روز کردن این صنعت متناسب به خواست مشتریان و تقاضای بازار، بازار این صنعت را در این ولایت پیش از هر زمان دیگری گرم‌تر ساخته‌اند.

 زرگران بدخشان از نقره با به کارگیری  لاجورد، اشیای مختلف زینتی می‌سازند. این صنعت خلاف ماشینی اجناس مشابه و برخلاف دیگر صنایع دستی محلی که به رکود مواجه شده‌اند، هنوزهم مشتریان زیادی دارد و از رونق نیفتاده است.

محمد حافظ، صنعت زرگری-نقره‌کاری را به صورت ارثی از پدرش آموخته و 20 سال می‌شود که با این پیشه چرخ روزگار را به چرخش می‌آورد. او می‌گوید که زیورات مختلف نقره‌‌ای را می‌سازد و محصولات کار‌اش مشتریان زیادی در بدخشان، ولایات مختلف و حتی در بیرون از کشور دارد.

محمد حافظ، می‌افزاید که مواد مورد نیازش را از زیورات مستعمل و حتی گاهی از مواد خام معدنی بدست می آورد و آن‌ها را ذوب نموده دوباره زیورات جدید با طرح و دیزاین مورد پذیرش بازار می‌سازد.

محمد حافظ از چگونگی نوآوری در صنعت نقره‌کاری می‌گوید: «سابق که بود نقره ذوب می‌شد و در قالب ریخته می‌شد، اما حالا همه‌اش توسط دست ساخته می‌شود. نقره را ذوب می‌کنیم زیورات جدید می سازیم. سابق که بود طرح یک نواخت بود، اما حالا تغییرات زیاد آمده است. مثلا انگشتر مردانه در قدیم یک گونه بود اما حالا در بیست طرح مختلف ساخته می‌شود.»

با آن‌که زرگران از بهتر شدن رونق بازار صنایع دستی زرگری سخن می‌زنند اما فروشندگان زیورات در بدخشان می‌گویند که بهای بلند تولیدات محلی در مقایسه با تولیدات داخلی و عدم آشنایی زرگران با طرح‌های نو در گذشته از علت‌های اساسی کم‌رنگ بودن بازار صنایع دستی محلی در برابر صنایع ماشینی خارجی به‌شمار می‌رفت.

حالا طرح‌های عالی و به‌روز شدۀ این صنعت در بدخشان توانسته است که در رقابت با تولیدات ماشینی خارجی، رونق بیشتری داشته باشد و مشتریان زیادی پیدا کند.

نورالله یک‌تن از فروشندگان زیورات نقره‌ای در بدخشان که خودش نیز زرگر است، می گوید که در کنار زیورات ساخت زرگران محلی زیورات نقره‌ای را از بیرون نیز وارد می‌کنند و صنایع ماشینی هم خریدارانی دارد.

به گفتۀ نورالله، ورود زیورات ماشینی به بازارهای بدخشان هیچ تاثیر منفی بر کار زرگرانی که زیورات نقره‌ای را با دست می‌سازند نگذاشته است و این صنعت هم‌چنان مانند گذشته پر رونق است و محصولاتش متقاضیان زیادی دارد.

با این حال هنوزهم هستند کسانی که به صنایع محلی ارج چندانی قائل نمی‌شوند و بی خبر از اهمیت صنایع دستی محلی در توسعۀ اقتصادی از صنایع ماشینی خارجی استفاده می‌کنند.

رخشانه یک‌تن از شهروندان بدخشان می‌گوید که او به جای زیورات ساخت محل ترجیح می دهد که از زیورات ماشینی خارجی استفاده کند اینکه چرا؟ خودش پاسخ می دهد:«من به یک خواهرخوانده‌ام تحفه می‌خرم، من خودم علاقه‌مند نقره تایلندی هستم بخاطری که بسیار ظریف کاری است و ظرافت خوبی دارد.»

اما عبدالبصیر یک از باشندگان دیگر بدخشان می‌گوید که زیورات نقره‌‌ای ساخت محل از کیفیت و مقاومت بالاتری برخوردار است و او همیشه از این محصولات استفاده می‌کند.

به گفتۀ وی بخاطر اینکه طلا قمیت است و همچنان جهت توسعۀ صنعت نقره‌کاری محلی و توسعۀ اقتصادی ترجیح می‌دهند که از صنایع ساخت وطن و نقره‌کاری استفاده کنند.

زرگران بدخشان زیوراتی مانند انگشتر، گوشواره، چوری، لاکت و اجناسی از این دست را از نقره با استفاده از سنگ لاجورد می‌سازند و این محصولات را در بازارهای بدخشان، بیرون از بدخشان و حتا به متقاضیان خارجی نیز به فروش می‌رسانند.

با این حال عبدالحسیب دقیق، رییس ادارۀ اقتصاد بدخشان تداوم پیشه‌های سنتی را برای انکشاف اقتصاد محلی مؤثر می‌داند و بر حمایت دولت از این پیشه تاکید می‌کند.

به گفتۀ دقیق، ادارۀ اقتصاد بدخشان بر اساس پلان انکشافی اقتصاد محلی در همکاری با نهادهای کمک کننده برنامه‌هایی را روی دست دارد که با عملی شدن آن صعنت‌های محلی معروض به خطر، از خطر نابودی نجات داده می‌شوند و صنعت‌های در حال رونق انکشاف بیشتری را شاهد می‌باشند.

وی می‌گوید:«ریاست اقتصاد بدخشان، خوش‌بختانه علاوه از اینکه یک پلان انکشافی ولایتی دارد در پهلوی آن یک پلان انکشاف اقتصاد محلی نیز دارد که در آن توجه به تولیدات محلی بیشتر در نظر گرفته شده است. فرصت‌هایی که در سطح بدخشان است از توریزم گرفته تا صنایع دستی در پلان انکشاف اقتصاد محلی شامل شده است که خوش‌بختانه برای احیای این صنایع در تفاهم با مؤسسات، مقام ولایت، اداره‌ها و نهادهای تجارتی برنامۀ جامع و خوبی روی دست داریم.»

مقام‌های محلی بدخشان می‌گویند که جلوگیری از رکود صنایع محلی و انکشاف و توسعۀ صنایع  در صدر برنامه‌های آن‌ها قرار دارد و در تلاش‌اند تا با فعال نمودن هسته‌های در آمدزای داخلی به توسعۀ اقتصاد محلی کمک نمایند.