در پی به میان آمدن فرصت‌های دست‌یابی زنان به آموزش و پرورش و فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی طی چند سال اخیر  میزان حضور این قشر در فضای بیرون از منزل پر رنگ شده و دامنۀ تأثیر گذاری آنان در عرصۀ اقتصادی چشم گیر بوده است.

با وجود تمام ممنوعیت‌های فرهنگی، محدودیت‌های اجتماعی و محرومیت‌های سنگین، شماری زیادی از زنان با دست‌یابی به آموزش‌های عالی و نیمه عالی در دستگاه حکومت و بیرون از حکومت مصروف کاراند و شماری دیگر با ابتکار شخصی خود با ایجاد فرصت‌های کاری توانسته‌اند چرخۀ اقتصاد خانواده‌ها را به چرخش درآورند.

طی چند سال اخیر شماری از زنان با حمایت نهادهای غیر حکومتی چندین کارخانۀ پروسس لبنیات در ولایت بدخشان ایجاد کرده‌اند و برای زنان زیادی زمینۀ کار را فراهم نموده‌اند.

از میان 7 کارخانۀ پروسس لبنیات در بدخشان که توسط زنان مدیریت می‌شود، یکی از آن‌ها کارخانۀ پروسس لبنیات «صفا» است که در شهر فیض آباد توسط یک زن به پیش برده می‌شود.

این کارخانه توسط یک زن با حمایت نهاد غیر حکومتی «افغان اید» نزدیک به چهار سال پیش ایجاد شده است و اکنون افزون بر این‌که برای 50 تن از زنان زمینۀ کار فراهم شده است، تولیدات این کارخانه بخش بزرگی از نیازمندی‌های محصولات لبنی را در شهر فیض آباد مرکز بدخشان تأمین می‌سازد.

 آمنه رحیمی، مسوول این کارخانه به خبرگزاری نشانه می‌گوید که تولیدات این کارخانه در بدخشان بازار خوبی پیدا کرده  و در تلاش است که با عرضۀ این تولیدات به ولایات هم‌جوار بدخشان با تولیدات بیرونی به رقابت بپردازد.

در این کارخانه، جمعی از زنان گرد هم آمده‌اند تا با فعالیت‌های اقتصادی‌شان از یک‌طرف در تقویت اقتصاد خانواده‌ها سهم بگیرند و از سوی دیگر یکی از چرخه‌های انکشاف اقتصاد محلی را به گردش درآورند.

آمنه مسوول این کارخانه می‌گوید که تولیدات ماست آن‌ها در بازار متقاضیان بی‌شماری پیدا کرده و در صورت حمایت از سوی دولت و نهادهای کمک کننده، می‌توانند که با افزایش سطح تولیدات شان با تولیدات بیرونی به رقابت بپردازند.

آمنه می‌افزاید: «مه علاقه دارم که با ماست‌های که از خارج می آید رقابت کنم تا مردم بتوانند از تولیدات ما استفاده کنند؛ هم اکنون در شهر فیض آباد مردم 20 تا 30 درصد از ماست خارجی استفاده نمی‌کنند. اگر این کارما انکشاف یابد، می‌توانیم که به ولایات دیگر تولیدات‌مان را روان کنیم.»

به گفتۀ وی، این کارخانه با ماشین‌های پیش‌رفته از سوی دفتر افغان اید تجهیز شده است و روزانه بیش از 300 لیتر شیر را پروسس و فراروده‌های آن‌را به بازار عرضه می‌کند.

آمنه می‌گوید که اکنون امکانات اقتصادی خوبی از این کارخانه پیدا کرده‌اند و روزانه بخشی از این درآمد را برای تولیدات‌شان به مصرف می‌رسانند  و بخش دیگر آن‌را میان زنان کارگر تقسیم می‌نمایند.

مقام‌های محلی بدخشان هم می‌گویند که حکومت محلی با درک نیرومند شدن فعالیت‌های اقتصادی زنان، برای بازاریابی تولیدات آنان در همکاری با نهادهای کمک کننده تلاش می‌کنند.

آلینا غیاثی، رییس امور زنان بدخشان می‌گوید که حکومت محلی این ولایت در همکاری با نهادهای کمک کننده در تلاش است تا این‌گونه فعالیت‌های اقتصادی زنان را که مردم را از وابستگی به تولیدات بیرونی نجات می‌دهند مورد حمایت قرار داده و زنان را در این راستا تشویق نمایند.

به گفتۀ رییس امور زنان بدخشان ماست تولید شده در این کارخانه از کیفیت عالی برخوردار است و در مقایسه با ماست‌های بیرونی که از کشورهای همسایه وارد می‌شود، مشتریان بی‌شماری دارد.

رییس امور زنان بدخشان می‌افزاید که آنان برای بازاریابی هر چه بهتر تولیدات این کارخانه با اداره‌های حکومتی، نهادهای غیر حکومتی و هوتل‌ها تفاهم کرده‌اند تا ماست و دیگر تولیدات لبنی مورد نیاز‌شان را از این کارخانه خریداری کنند و در کنار آن با راه اندازی نمایشگاه‌ها، تولیدات این کارخانه را به بازار معرفی کرده‌اند.

غیاثی می‌گوید که افزایش میزان تقاضا و کمبود شیر برای تولیدات در این کارخانه سبب شده است تا زنان زیادی در روستاهای بدخشان پیشۀ دام‌داری شان را گسترش دهند.

وی تصریح کرد:«زنِ که دیروز 5 رأس دام را زیر پرورش داشت امروزه تا 50 رأس دام را زیر پرورش دارد و این نشان می‌دهد که با افزایش میزان تقاضا از تولیدات با کیفیت چرخه‌های ارزش در دیگر حوزه‌های گسترش می‌یابند.»

رییس امور زنان بدخشان هم می‌گوید که زنان کارگر در این کارخانه و چند مرکز دیگر که از سوی موسسات در مرکز و ولسوالی‌های بدخشان ایجاد شده است، به خود کفایی اقتصادی رسیده‌اند.

آمنه می‌گوید که تمام پیشرفت‌هایش را مرهون همکاری و حمایت همسر‌اش می‌داند و از پیشه‌ای که اختیار کرده است به دلیل افزایش درآمد و بهبود زندگی شان راضی می‌باشد.

حمیده یک‌تن از زنانی است که علاوه بر کارگری در این کارخانۀ کوچک تولید لبنیات، پیشه مالداری دارد. او می‌گوید که تولیدات او بازار خوبی دارد و از طریق فروش مواد غذایی حیوانی، شیر و محصولات آن توانسته است که سطح اقتصاد خانواده‌اش را بلند ببرد.

آمنه می‌گوید که نبود برق، نبود جای و منابع منظم برای جمع‌آوری شیر از مشکلاتی است که گاهی روند کار آن‌ها را به کندی مواجه می‌کند و سطح تولیدات شان را پایین می‌آورد.

مسوولان محلی بدخشان می‌گویند، در نظر دارند که برنامه‌های آموزشی را به هدف بلند بردن ظرفیت مالداران، ایجاد فضای کاری مصوون، بازار مطمین برای فروش فراورده‌های لبنی زنان و گسترش و تقویه مراکز تولید لبنیات عملی نمایند.