ویروس کرونا تا حد توان برای باشنده‌گان هرات دشواری و سختی رقم زده است. محدودیت در دیدوبازدیدهای اجتماعی، کسادی بازار، تعطیلی مراکز آموزشی، بیماری و گرسنه‌گی بخشی از این دشواری‌ها هستند. ویروس کرونا اما در برخی از جوانب زنده‌گی مردم چنان تغییرات مثبتی به میان آورده است که نمی‌شود به ساده‌گی از کنار آن گذشت؛ تحولاتی که تا پیش از شیوع این ویروس واگیردار، هیچ صاحب‌نظری آن را پیش‌بینی نکرده بود.

شماری از جامعه‌شناسان در هرات معتقد‌ند که کرونا کاهش چشم‌گیری در هزینه‌های مراسم عروسی به وجود آورده است. به گفتۀ آنان، شیوع این ویروس همچنان فرصت بیش‌تری برای گفت‌وگو در میان خانواده‌ها و افزایش فرصت برای کتاب‌خوانی را در میان جوانان رقم زده است. حامد وحیدی، استاد دانشکدۀ جامعه‌شناسی دانشگاه هرات می‌گوید که پیش از شیوع کرونا در هرات، مراسم عروسی به شدت رنگ‌وبوی تجملی را به خود گرفته بود. آقای وحیدی می‌افزاید که به دلیل همین مصارف گزاف در مراسم عروسی، شمار زیادی از جوانان از فرصت تشکیل خانواده محروم می‌ماندند و آنانی‌ که با بدهکاری و قرض از این «خوان رستم» عبور می‌کردند تا سال‌های سال مجبور بودند قرضه‌های‌شان را پرداخت کنند.

این استاد دانکشدۀ جامعه‌شناسی هرات اضافه می‌کند که اکنون با شیوع ویروس کرونا و بسته شدن تالارهای عروسی از سوی دولت، دیگر خبری از برگزاری عروسی‌های مجلل و پر مصرف در هرات نیست. او می‌گوید که مسدود بودن تالارها چاره‌یی برای زوج‌های جوان در هرات نگذاشته است و بیش‌تر این جوانان مجبور می‌شوند برای رفتن به زیر یک سقف، بی‌خیالِ عروسی شوند و به یک مراسم مختصر بسنده کنند.

این درحالی است که در ماه‌های پسین زوج‌های بی‌شماری در هرات عروسی‌شان را بدون محافل مجلل و پر زرق و برق برگزار کرده‌اند. قاسم عزیزی، یکی از تازه‌ دامادان هرات است که اخیراً پس از ماه‌ها نامزدی، محفل عروسی‌اش را در روزهای کرونایی برگزار کرده است. او می‌گوید، به دلیل شیوع ویروس کرونا و مسدود بودن تالارهای عروسی بخشی از مصارف عروسی‌اش را به نیازمندان توزیع کرده و با هزینۀ بسیار ناچیز، مراسم عروسی مختصری را در خانه‌اش تدارک دیده است. آقای عزیزی می‌افزاید که هرچند برگزاری مراسم عروسی در خانه و با حضور اندک مهمانان برای خانواده‌اش خوشایند نبوده، اما او و همسرش از این‌که زیر بار بدهکاری و قرض نرفته‌اند، خوشحال‌اند.

افزون بر قاسم، انیسه سروری، رییس امور زنان هرات و ذبیح‌الله کریم سوری، رییس دفتر مقام ولایت هرات حدود یک ماه پیش بدون محفل مجلل عروسی‌ کردند. آنان مصارف برگزاری مراسم عروسی‌شان را به نیازمندان اختصاص دادند و بدون برگزاری مراسم، صفحۀ نوین زنده‌گی را آغاز کردند. این اقدام آنان با استقبال گرم باشنده‌گان هرات و ولایت‌های دیگر کشور روبه‌رو شد.

فرصت ایده‌آل برای کتاب‌خوانی  

اگرچه وضعیت مطالعه و کتاب‌خوانی در هرات و سراسر کشور چندان خوب نیست، اما شیوع ویروس کرونا و خانه‌نشینیِ بیش‌تر مردم، فرصت خوبی را برای مطالعه در اختیار کسانی قرار داده است که سودای کتاب خواندن را در سر می‌پرورانند. حبیب محزون یکی از جوانانی است که می‌گوید در سه ماه گذشته هیچ بامی را بدون مطالعه، شام نکرده است. او می‌گوید به دلیل تعطیلی دانشگاه، هر روز کتاب‌های مختلفی را مطالعه می‌کند و چیزی نمانده است که خواندن همۀ کتاب‌هایی را که در اختیار دارد، به پایان برساند.

با این حال، کتاب‌فروشان هرات اما دیدگاه‌ دوگانه دارند نسبت به کرونا و ارتباط آن با مطالعه و کتاب‌خوانی. خالد آروند، مالک یکی از کتاب‌فروشی‌های بزرگ هرات است. او می‌گوید که شیوع ویروس کرونا و تعطیلی کتاب‌فروشی‌ها ضربۀ سنگینی به فروش کتاب در هرات وارد کرده است، اما تقاضای مشتریان ثابت برای خرید کتاب، افزایش یافته است.

با این همه، شمار آنانی که تهدید کرونا را به فرصت تبدیل کرده‌اند در هرات رو به افزایش است. فرصت برای تغییر شیوۀ زنده‌گی، دوری از تجملات، رقابت‌های منفی و بازگشت به زنده‌گی ساده و آرام.

به باور جامعه شناسان، کرونا هرچند در مواردی به افزایش خشونت‌های خانواده‌گی دامن زده است، اما برای خیلی از زوج‌ها، فرصتی بوده است برای گفت‌وگوی بیش‌تر. پدیده‌یی که به گفتۀ آنان در سایۀ زنده‌گی و مشغولیت‌های روزمره، پیش از شیوع ویروس کرونا در کشور به فراموشی سپرده شده بود و خانواده‌ها کم‌تر فرصتی برای صحبت با همدیگر در اختیار داشتند.