این ‌روزها شماری از کودکان کارگر به جای کارهای دیگر به ماسک فروشی روی آورده‌اند. بیش‌تر این کودکان کار که سن‌شان بالاتر از پانزده سال نیست در برابر بانک‌ها و اماکن مزدحم شهر شبرغان، مرکز ولایت جوزجان چشم به راه مشتری هستند. این کودکان پیش از شیوع ویروس کرونا در جوزجان به کارهای دیگری از جمله بوت‌پالشی مصروف بودند، اما با آغاز شیوع ویروس کرونا و قرنطینه شدن شهر شبرغان، شغل اولی را  از دست داده‌اند و حالا به فروش ماسک پرداخته‌اند.

ویروس کرونا سبب شده است که شماری از خانواده‌ها به گونۀ خودسرانه به تولید ماسک روی بیاورند. آنان در خانه‌های‌شان روزانه از پنجاه تا صد عدد ماسک تهیه ‌می‌کنند و هر ماسک را در شهر به 10 افغانی به فروش می‌رسانند. افزون بر این، کارخانه‌های کوچکی به ظرفیت دوخت تا 500 ماسک نیز در ولایت‌های فاریاب، جوزجان و سرپل آغاز به کار کرده‌اند.

رمضان، کودک پانزده ساله در دستش خریطۀ بزرگی از ماسک دیده می‌شود. او می‌گوید: «در خانه مادرم و خواهرم ماسک می‌دوزند و من به بازار می‌آورم و به مردم هر ماسک را به 10 افغانی سودا می‌کنم.» رمضان شاگرد صنف پنجم مکتب است. او نه تنها خودش ماسک می‌فروشد؛ بلکه به پسران دیگر نیز ماسک را به صورت عمده عرضه می‌کند و روزانه بین 80 تا 100 دانه ماسک می‌فروشد و پول خوبی پیدا می‌کند.

اما وضعیت کودکان دیگر مانند رمضان نیست. آنان هر بستۀ ده دانه‌یی ماسک را از رمضان به بهای هفتاد افغانی می‌خرند و بعد هر ماسک را ده افغانی می‌فروشند که در هر بسته برای آنان سی افغانی سود می‌ماند. فرهاد سیزده ساله، پسر جنگ‌زده‌یی است که سه سال پیش خانواده‌‌اش از ولسوالی درزاب فرار کرده و به شهر شبرغان آمده‌ است. او می‌گوید: «شاگرد صنف چهارم مکتب هستم و پیش از کرونا بوت‌پالشی می‌کردم و روزانه بین 100 تا 150 افغانی گیرم می‌آمد، اما حالا دیگر کسی بوت خود را رنگ نمی‌کند و من هم ماسک‌فروشی را شروع کردم.» فرهاد می‌افزاید که حالا فقط می‌تواند روزانه بین 80 تا 100 افغانی کار کند و عاید روزانه‌اش نسبت به زمان پیش از شیوع کرونا کم‌تر شده است.

تعطیلی مکاتب سبب شده است که کودکان زیادی در خیابان‌ها همه‌روزه مصروف کار باشند. محمد رسول 14 ساله که شاگرد صنف پنجم مکتب است، می‌‌گوید که حالا مکتب‌ها رخصت است و او مجبور است که ماسک بفروشد و پولش را به مادرش بدهد. این کودک 14 ساله می‌افزاید که در خانواده 12 نفر هستند. پدرش پیش از قرنطینه شد شهر شبرغان «مردی‌کاری» می‌کرد و حالا بی‌کار در خانه نشسته است.

سید عبدالرشید منصوری، رییس ادارۀ کار و امور اجتماعی ولایت جوزجان به خبرگزاری نشانه می‌گوید: «متأسفانه تعدادی زیادی از کوکان کار در خیابان‌ها و یا هم در رستورانت‌ها و دیگر جاها مصروف کارهای خیابانی و شاقه‌اند که هنوز از تعداد این کودکان آمار دقیق در دست نیست.» آقای منصوری می‌افزاید که ریاست کار و امور اجتماعی ولایت جوزجان گاه‌گاهی به آن عده از کوکان کارگر که شاگردان مکتب‌ نیز هستند در همکاری با موسسه‌های غیردولتی کتابچه و قلم کمک می‌کند که در آخرین بار برای 500 کودک مواد درسی کمک شده است.

رییس کار و امور اجتماعی ولایت جوزجان اضافه می‌کند که بی‌کاری خانواده‌ها را مجبور ساخته است تا آنان کودکان‌شان را به کار بفرستند. آقای منصوری خاطرنشان می‌سازد که ریاست کار و امور اجتماعی به همۀ رستورانت‌داران، آهن‌گران و دیگر اصناف گوش‌زد کرده است که نباید از کودکان در کارهای شاقه بهره‌برداری کنند.

با گسترش ویروس کرونا در کشور وضعیت طوری پیش آمده است که رعایت مسایل بهداشتی یگانه راه پیش‌گیری از ابتلا به ویروس «کووید 19» دانسته می‌شود و روشن نیست که فروش ماسک در داخل شهرها بدون هیچ نوع پوشش احتیاطی چه اندازه می‌تواند موثر باشد. داکتر فرید عزیزی، معاون ریاست صحت عامۀ ولایت جوزجان در این باره می‌گوید: «متأسفانه شهرهای افغانستان با کمبود ماسک روبه‌رو هستند و همین‌گونه ولایت جوزجان نیز از نبود ماسک رنج می‌برد.» آقای عزیزی می‌افزاید که مالکان شماری از خیاطی‌ها به ریاست صحت عامۀ ولایت جوزجان نمونه‌های تولیدی ماسک را آورده‌اند و پس از مشوره همه‌جانبه، این ریاست به تعدادی از آنان اجازۀ تولید ماسک را داده است.» آقای عزیزی اما از فروش ماسک توسط کودکان کار در خیابان‌های شبرغان اظهار بی‌خبری می‌کند. به سخن او، خیاطی‌ها و مراکز تولید ماسک در این ولایت باید کارشان را در مشوره و زیر نظارت ریاست صحت عامۀ جوزجان به پیش ببرند.

کودکان کار در شهر شبرغان درحالی به ماسک فروشی روی آورده‌اند که شمار واقعات مثبت ویروس کرونا در ولایت جوزجان به 66 رسیده است. همچنان قرنطینۀ شهر شبرغان وارد چهارمین هفته شده است.