رویاهای داشتن برق در بدخشان؛ تا 14 سال دیگر این ولایت به برق دوامدار وصل خواهد شد
پروژۀ برقرسانی بدخشان از طریق برنامۀ مشارکت عامه و خصوصی به شرکت «بدخشان انرژی» از زیرمجموعههای صندوق توسعۀ اقتصادی بنیاد «آغاخان» واگذار شده است. قرار است 91 میگاوات برق به ارزش مجموعی 631 میلیون دالر در جریان 30 سال آینده که شامل سپری شدن دورۀ مشارکت بدخشان انرژی هم میباشد در بدخشان ساخته شود. مسوولان شرکت بدخشان انرژی میگویند که تا چهارده سال دیگر، این ولایت به برق دوامدار وصل خواهد شد.
دلیر جمعهیف، مسوول شرکت بدخشان انرژی و نمایندۀ صندوق توسعۀ اقتصادی آغاخان دیروز (شنبه، پانزدهم جوزا) در یک نشست خبری در این ولایت گفته است که این شرکت بر بنیاد متن قرارداد متعهد به تأمین انرژی برق مورد نیاز مردم این ولایت است و مسوولان این شرکت تلاش میکنند با ایجاد نیروگاههای تولید انرژی در چندین نقطۀ این ولایت، نیازمندیهای مردم را به انرژی برق با هزینۀ کم تأمین کند.
به گفتۀ جمعهیف، شرکت بدخشان انرژی ۶۳۱ میلیون دالر را در بخش توسعۀ انرژی سرمایهگذاری میکند و ۳۶۴ میلیون دالر آن صرف ساخت نیروگاههای آبی خواهد شد. این نیروگاهها ظرفیت 91 میگاوات برق را دارا خواهد بود.
مسوول شرکت بدخشان انرژی میافزاید: «شرکت ما برقرسانی بدخشان را به دو مرحله تقسیم کرده است که در هفت سال نخست 50درصد در هفت سال دوم 50درصد دیگر شامل روند برقرسانی میشوند و در این دو مرحله که 14 سال را در بر میگیرد، همۀ مردم این ولایت به انرژی برق پاک و دوامدار دسترسی پیدا خواهند کرد.»
پس از عقد قرارداد میان حکومت و شرکت «بدخشان انرژی» موجی از انتقادها مبنی بر موجودیت ابهام در روند قرارداد از سوی باشندهگان این ولایت بالا گرفته است. هزینۀ بلند، زمان طولانی برای ساخت نیروگاههای تولید انرژی برق و انحصار آبهای بدخشان از سوی این شرکت خصوصی عمدهترین انتقادهای مردم است.
دلیر جمعهیف، مسوول این شرکت قراردادی اما در پیوند به انتقاد شماری از مخالفان واگذاری قرارداد برقرسانی به شرکت بدخشان انرژی، میگوید که این شرکت داخلی پس از 30 سال سپری شدن دورۀ ساخت نیروگاههای برق و دورۀ مشارکت، مالکیت برق بدخشان را به حکومت واگذار خواهد کرد.
داشتن برق دوامدار یکی از رویاهای باشندهگان بدخشان است. حدود یک ماه پیش شماری از باشندهگان این ولایت طی یک قطعنامۀ 7 مادهیی از حکومت خواستند که در روند قرارداد برقرسانی این ولایت تجدید نظر کند؛ زیرا به گفتۀ آنان، 631 میلیون دالر برای ساخت 91 میگاوات برق هزینۀ بالا است و از سویی هم 30 سال زمان زیادی برای ساخت نیروگاههای برق میباشد.
مسوول شرکت بدخشان انرژی اما میگوید که جغرافیایی کوهستانی بدخشان برای ساخت نیروگاهها هزینۀ زیاد میطلبد و آنان در محاسبۀ دقیق این مقدار هزینه را برای ساخت نیروگاههای برق، شبکهسازی، ظرفیتسازی، استخدام نیروی بشری و مراقبت از شبکهها درنظر گرفتهاند. به گفتۀ او این 30 سال زمان تنها برای ساخت نیروگاههای برق نیست؛ بلکه در برگیرندۀ شبکهسازی، آموزش نیروی بشری، برقرسانی از طریق برق وارداتی و دورۀ مشارکت را برای فروش تعرفهها به مشتریان جهت تأمین هزینۀ مصر فی و قرضههای ساخت نیروگاههای برق میباشد.
قرار است روند انتقال برق وارداتی از تاجیکستان از مسیر ولایت تخار به شهر فیضآباد و ولسوالیهای همجوار بدخشان و همچنان از طریق ولسوالیهای مرزی به ولسوالیهای وردوج، شهدا، بهارک و خاش به زودی آغاز شود. مسوولان این شرکت خصوصی میگویند که مشاورین بینالمللی این شرکت در آیندۀ نزدیک به بدخشان خواهند آمد تا دربارۀ تعیین محلات بند برقها تصمیم بگیرند.
دلیر جمعهیف، مسوول این شرکت قراردادی میگوید تا هنوز مورد هزینۀ صرفیۀ برق در بدخشان تصمیمی گرفته نشده است، اما احتمال دارد هزینۀ صرفیۀ برق بدخشان متفاوت خواهد بود؛ به سخن او، به دلیل اینکه بدخشان ولایت کوهستانی و چالشزاست و ارایۀ خدمات در این منطقه نیازمند امکانات و هزینههای بیشتر است.
رییس عمومی بدخشان انرژی در پیوند به نگرانیهای باشندهگان این ولایت میافزاید که این شرکت آب بدخشان را به انحصار نگرفته و مالک آبهای بدخشان مردم و دولت افغانستان هستند. او خاطرنشان میسازد که این شرکت دو هزار شغل دایمی و پنج هزار فرصت شغلی دیگر را در جریان 30 سال پیش رو برای باشندهگان ولایت بدخشان، فراهم میکند.
در کنار این همه، مسوولان شرکت بدخشان انرژی میگویند که ضمن تأمین انرژی برق برای باشندهگان این ولایت درنظر دارند که بورسیههای تحصیلی را برای دانشآموزان این ولایت فراهم کنند و پس از فراغت دانشجویان از آنان به عنوان متخصصان حرفهیی و فنی در شرکت بدخشان انرژی استفاده کنند.
با آنکه بدخشان با داشتن منابع سرشار آبی، ۵۲درصد کل آبهای کشور را در خود دارد، اما هنوزهم 85درصد از باشندهگان این ولایت به انرژی برق دسترسی ندارند. مسوولان محلی بدخشان میگویند که تاکنون 50 هزار خانواده در 4 ولسوالی مرزی این ولایت توسط شرکت بدخشان انرژی از طریق برق وارداتی تاجیکستان به برق دسترسی پیدا کردهاند.
کمبود انرژی برق در بدخشان از عمدهترین مشکلاتی است که مردم با آن روبهرو هستند و 10درصد از باشندهگان این ولایت که به انرژی برق دسترسی دارند، از برق دیزلی و شبکههای کوچک برق آبی استفاده میکنند.