نهادهای مدنی، رسانه‌ها، مووسسه‌های حمایت از زنان و نهادهای مرتبط به حقوق بشر، همیشه در مورد ارزش‌ها و خط سرخ زنان در جامعه پرس و پال نموده‌اند، اما با یک تفاوت که در بسیاری از موارد تعدادی از نهادهای معتبرمدنی تلاش نکرده‌اند تا دیدگاه زنان فعال را که در شهرهای دور و کوچک و با امنیت نسبی زندگی می‌کنند، نسبت به وضعیت‌ سیاسی و اجتماعی کشور بدانند.

خبرگزاری نشانه گفت‌وگویی را با سونیا آیدین گویندۀ خبر در تلویزیون و فعال مدنی در ولایت جوزجاان انجام داده است، و دیدگاه او را در پیوند به ارزش‌های مدنی و آزادی‌خواهانه‌اش در شهری نسبتا امن شبرغان پرسیده است.

سونیا آیدین متاهل است و مادر دو فرزند دختر که هم‌زمان در پهلوی وظیفۀ مادری، بیرون از خانه در یکی از تلویزیون‌های محلی به عنوان گویندۀ اصلی خبر کار می‌کند. بانو آیدین از چهره‌های مهم عرصۀ فعالیت‌های مدنی در شهر شبرغان است؛ زنی که با تلاش و پشت‌کار و شیوۀ زندگی‌یی که دارد او را از سایر هم‌نسلانش متفاوت نشان می‌دهد،  زنان مثل او را به سادگی می‌تواند الگوی سایر زنان ستم‌کشیده‌ای این سرزمین دانست. بانو آیدین در شبکه‌های اجتماعی فعال است و از این دریچه تلاش می‌کند در زمینۀ عدالت و برابری برای زنان موثر واقع شود..

سونیا آیدین در مورد خود و خانواده‌اش می‌گوید: «متاهل هستم و مادر دو فرزند دختر، در دانشگاه ادبیات انگلیسی خوانده‌ام و مدت دو سال می‌شود که به عنوان گویندۀ خبر در بخش زبان اوزبیکی در یکی از تلویزیون‌های محلی کار می‌کنم

خودکفایی مالی یکی از بحث‌های مهم در زمینۀ برابری حقوق زنان و مردان به شمار می‌رود. و این مهم می‌تواند در نقش و اهمیت زنان در تصمیم‌گیری‌ها چه در سطح خانواده و اجتماع تعین کننده باشد.

بانو آیدین می‌گوید: «زنان باید کار کنند تا به استقلالیت مالی برسند و مثل مردان در مصارف خانواده سهم بگیرند. او می‌گوید آرزو داشتم گویندۀ خبر باشم، از طریق این شغل توانستم به آرزویم برسم و از سوی دیگر از لحاظ مالی خودکفا شدم. به اعتقاد بانو آیدین وقتی یک زن استقلالیت مالی داشته باشد، می‌تواند در تصامیم خانواده سهم بگیرد، و از آن‌جایی که جامعه از مجموع نهادی بنام خانواده تشکیل می‌شود؛ این استقلالیت مالی و سهم داشتن در تصامیم خانواده می‎تواند به معنای سهم داشتن و تصمیم‌گیری در سطح جامعه باشد..

بانو آیدین سال‌پیش زادروز دختر بزرگش را با کودکان‌کار در یکی از رستوران‌های شهر برگزار کرد. او هدفش را از این کار چنین بیان می‌کند: « خواستم این روز ویژه برای دخترم را با کودکانی که در خیابان مصروف کار اند شریک بسازم، همیشه دوست دارم مناسبت‌های خوشی که پیش می‌آید را با کودکان‌کار تقسیم کنم، از این طریق و با آوردن لبخند بر لب این کودکان رنج کشیده، می‌تواند حداقل کاری باشد که انجام داد. امیدوارم جامعه و نهادهای مسوول برای حل این معضل اجتماعی تلاش کنند.».”

در جامعۀ مردسالای مثل افغانستان همیشه چالش‌هایی سد راه فعالیت بانوان قرار داشته است، این چالش‌ها در مناطق دور دورست کشور اما به مراتب بیشتر بوده است. بانو آیدین در این زمینه می‌گوید: « در اوایل وقتی مردم می‌دیدند که برای انجام کارهای روزمره و کارهای رسمی خودم رانندگی می‌کنم، مرا هنگام گویندگی در تلویزیون می‌دیدند یا وقتی عکس‌هایم را در شبکه‌های اجتماعی می‌گذاشتم، از سوی آن‌ها اذیت می‌شدم. اما در برابر این مشکلات ایستادگی کردم، حالا وقتی مردم مرا در شهر می‌بینند مورد احترام قرار می‌دهند.»

بحث آیندۀ زنان در افغانستان در گیرودار انتخابات و توافق‌نامۀ صلح با طالبان، از مباحث داغ این روزهای سیاست افغانستان است. زنانی که در دور جدید نظام سیاسی افغانستان تا حدودی جایگاه تعریف شد و در این دور به یک سری هر چند ناچیز به حقوق و آزادی‌های‌شان دست‌یافتند؛ نگران آیندۀ خویش اند.

بانو آیدین در ارتباط به جایگاه زنان در سیاست افغانستان و دیدگاهش در ارتباط به توافق‌نامۀ صلح با طالبان چنین می‌گوید:

«من هیچ‌گاهی حاضر نیستم که ارزش‌های آزادی‌خواهانۀ زنان قربانی سلیقه‌های گروهی یا شخصی شود. صلح مهم‌ترین ضرورت جامعۀ ما است، اما ما قانون اساسی نیز داریم و دوست داریم که هر توافق احتمالی مطابق به چهارچوب قانون اساسی صورت بگیرد و ارزش‌های مدنی زنان حفظ شود. زنان باید در جریان مذکرات دولت و گروه‌های مخالفین مسلح قرار بگیرند و در این مذاکرات حضور فعال داشته باشند.

اهمیت رسانه‌ها در جهان امروزی، کار در این زمینه را دشوار و پیچیده کرده است و فراز و نشیب‌های خود را دارد. سونیا آیدین در این زمینه می‌گوید: « من همیشه در زندگی‌ام از حوصله‌مندی کار می‌گیرم، تلاش می‌کنم بدون عجله تصمیم بگیرم. فکر می‌کنم برد‌باری و حوصله‌مندی‌ام باعث کامیابی‌ام شده است.»

در پایان بانو آیدین از گروه‌های مخالف مسلح دولت خواهان صلح و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز است و می‌گوید همه باید به ارزش‌های مدنی و قانون اساسی احترام بگذاریم. او از تمام زنان کشور می‌خواهد به توانایی‌ها و استعداد خود اعتماد داشته، مسیر پیش‌رفت را بدون تکیه بر دیگری، برای خود هموار سازند.