در جریان سال‌های پسین فرهنگ باغ‌داری در ولایت بدخشان رونق گرفته است. باغ‌های زیادی در همکاری نهادهای کمک‌کننده و سهم 50درصدی باغ‌داران در این ولایت احداث شده‌اند. اما نبود بازار مطمین و امکانات لازم برای به کارگیری نورم‌های معیاری جهت بسته‌بندی و نگه‌داری این فراورده‌های باغی از عمده‌ترین مشکلات باغ‌داران بدخشان به ‌شماری می‌روند.

سالانه هزاران تُن از فراورده‌های باغی در فصل برداشت میوه‌ها در بازارهای کشور سرازیر می‌شوند. این فراورده‌ها اما به دلیل نبود امکانات لازم جهت ذخیره و نگه‌داری برای فصل‌های دیگر سال، تنها در یک فصل به بازار عرضه می‌شوند و به بهای اندک فروخته می‌شوند. در فصل‌های دیگر سال اما بازارها در اختیار فراورده‌های باغی کشورهای بیرونی قرار می‌گیرند. باغ‌داران بدخشان می‌گویند، اگر از آنان حمایت شود و بتوانند فراورده‌های باغی‌شان را با استفاده از روش‌های نوین برای مدت طولانی ذخیره و نگه‌داری کنند، توانایی پاسخ‌گویی به نیازهای بازار را در هر چهار فصل‌ سال دارند و به خوبی می‌توانند نیاز بازار را تأمین کنند.

شیوع بیماری‌ها و آفت‌های گیاهی، نبود امکانات برای بسته‌بندی معیاری میوه‌ها جهت صادرات به بیرون از کشور، عدم آشنایی باغ‌داران با روش‌های نوین باغ‌داری، خراب شدن میوه‌ها در نبود سردخانه‌ها و مکان‌های ویژۀ نگه‌داری میوه‌جات از عمده‌ترین عواملی‌اند که باغ‌داران را در مدیریت بازار فراورده‌های باغی با مشکل روبه‌رو کرده است.

باغ‌داران در ولایت بدخشان می‌گویند که سالانه هزاران تُن محصولات باغی آنان به دلیل نگرانی از تلف شدن، به قیمت بسیار پایین از دست‌شان می‌رود و یا به دلیل نداشتن سیستم ترانسپورتی منظم جهت انتقال آن به مارکیت، فاسد می‌شود. اکنون فصل میوۀ تازه فرا رسیده و بازار فروش فراورده‌های باغی در بدخشان بیش از هر زمان دیگری پر رونق شده است؛ رونقی که تا چند روز دیگر جایش را برای میوه‌های وارداتی واگذار خواهد کرد.

باغ‌داران بدخشان می‌گویند، جغرافیای این ولایت بهترین فرصت‌های باغ‌داری را در خود دارد و علاقه‌مندی آنان به این پیشه سبب شده است که هزاران باغ میوه در این ولایت ایجاد شوند. به گفتۀ آنان، تنها مشکل باغ‌داران، نگه‌داری محصولات باغی است و بارها این مشکل را با مسوولان ریاست زراعت این ولایت در میان گذاشته‌اند، اما تاکنون کوچک‌ترین اقدامی از سوی این ریاست در این راستا صورت نگرفته است.

گل علم، یکی از باغ‌داران ولسوالی بهارک می‌گوید که به دلیل نداشتن سردخانه نمی‌تواند محصولات باغش را برای مدت طولانی نگه‌داری کند. به گفتۀ او، همه‌ساله بخش بزرگی از فراورده‌های باغی او به دلیل عدم دست‌رسی به سیستم‌های نوین نگه‌داری میوه‌ها از بین می‌روند. بیش‌تر باغ‌داران بدخشان محصولات باغی‌شان را با روش‌های سنتی جمع‌آوری و به گونۀ محلی آن از فاصله‌های دور تا شهر فیض‌آباد، مرکز بدخشان انتقال می‌دهند.

روند انتقال این میوه‌ها با مواشی و از طریق راه‌های دشوارگذر صورت می‌گیرد. نبود جاده‌های اسفالت شده چالش دیگری است که در برابر انتقال این میوه‌ها از ولسوالی‌ها به مرکز بدخشان قرار دارد. سونیا، یکی از باغ‌داران زن در ولایت بدخشان است. او می‌گوید که مبارزه با آفت‌های گیاهی پیش از برداشت محصول، نگه‌داری محصولات باغی به گونۀ معیاری و انتقال آن توسط وسایل ترانسپورتی  از توان آنان بیرون است و این امر سبب می‌شود که باغ‌داران ولسوالی‌های دوردست بدخشان همه‌ساله زیان‌های هنگفت مالی را متحمل شوند.

به گفتۀ او، اگر دولت و نهادهای کمک‌کننده در زمینۀ بسته‌بندی و نگه‌داری محصولات باغی به آنان کمک کنند، باغ‌داران بدخشان می‌توانند که افزون بر بلند بردن اقتصاد خانواده‌ها از طریق فروش فراورده‌های باغی، نیازمندی‌های بازار را نیز تأمین کنند.

از سوی هم، شماری از میوه فروشان در شهر فیض‌آباد، مرکز بدخشان با اظهار نگرانی از وضعیت بازار میوه‌جات در این ولایت می‌گویند، با آن‌که امسال فراورده‌های باغی در مقایسه به سال‌های گذشته افزایش چشم‌گیری را نشان می‌دهد، اما نبود سیستم منظم بسته‌بندی، بازار میوه را در این ولایت با مشکل روبه‌رو کرده است. عبدالمنان، میوه فروش در شهر فیض‌آباد می‌گوید که روزانه تا ده هزار افغانی را از باغ‌داران میوه خریداری می‌کند، اما تا پایان روز قادر به فروش نصف این مقدار میوه نمی‌شود.

با این حال، مسوولان ریاست کشاورزی بدخشان با تأیید مشکلات باغ‌داران می‌گویند که تلاش‌های این ریاست جهت برطرف‌سازی مشکلات باغ‌داران به دلیل نبود انرژی برق در این ولایت طی سال‌های گذشته بی‌نتیجه بوده است. به سخن او، اما امسال با تطبیق پروژه‌های مدیریت امور کشاورزی این مشکل پایان خواهد یافت. معین‌الدین عینی، رییس ادارۀ زراعت، آبیاری و مال‌داری ولایت بدخشان می‌گوید که کار تطبیق 205 پروژۀ کشاورزی به ارزش 174 میلیون و 6صدهزار افغانی از بودجۀ وزارت زراعت در این ولایت آغاز شده است. به سخن او، این پروژه‌ها به هدف جلوگیری از فاسد شدن فراورده‌های باغی، حمایت از کشاورزان و میکانیزه‌سازی امور کشاورزی تطبیق می‌شوند و از طریق آن کشاورزان می‌توانند فراورده‌های کشاورزی و باغی‌شان را برای مدت طولانی نگه‌داری کنند.

رییس ادارۀ زراعت بدخشان می‌گوید که در جریان سال‌های پسین شماری از موسسه‌ها در زمینۀ ایجاد سردخانه‌ها با کشاورزان همکاری کرده‌اند و اکنون سردخانه‌های محلی تا حدی در نگه‌داری فراورده‌های باغی برای کشاورزان سودمند واقع شده است. آقای عینی می‌افزاید که افزون بر باغ‌هایی که از سوی کشاورزان احداث شده‌اند، در چند سال پسین هزاران قطعه باغ دیگر به کمک نهادهای کمک‌کننده و سهم50درصدی باغ‌داران در نقاط مختلف بدخشان احداث شده‌اند.

رییس ادارۀ زراعت، آبیاری و مال‌داری بدخشان تأیید می‌کند که فرهنگ باغ‌داری در بدخشان رشد خوبی دارد و ریاست زراعت در این ولایت تلاش دارد که سیستم‌های نوین باغ‌داری را به باغ‌داران آموزش دهد و در زمینۀ استفاده از معیارهای مدرن باغ‌داری، ایجاد بازار مطمین و ایجاد ذخیره‌گاه و سردخانه‌ها، باغ‌داران را یاری برساند.