در سال‌های پسین ایجاد بازارچه‌های مشترک مرزی میان بدخشان افغانستان و بدخشان تاجیکستان سهولت‌های زیادی را در راستای مبادلات کالاهای بازرگانی به باشنده‌گان مناطق مرزی بدخشان به میان آورده است.

مقام‌های حکومت تاجیکستان همواره از ایجاد بازارهای مشترک مرزی در امتداد مرز میان افغانستان و تاجیکستان به هدف ایجاد یک دهلیز اقتصادی سخن زده اند، اما گسترش نا امنی‌ها در بخش‌هایی از بدخشان بر بازارچه‌های مرزی تاثیر منفی گذاشته و هر ازگاهی این بازارها طی سال‌های گذشته به روی مردم بسته شده است.

محمد اشرف غنی، رییس جمهوری افغانستان نزدیک به سه روز پیش در سفری به ولایت بدخشان افزون بر تعهدات حکومت مبنی بر تأمین امنیت، انکشاف و نو سازی، مدیریت امور معادن، شایسته سالاری، و ایجاد شبکه‌های انرژی برق برای مردم این ولایت گفت که برای توسعۀ بازارهای مشترک مرزی تلاش می‌کند.

رییس جمهوری افغانستان  در نشست‌های جداگانه و عمومی که با مردم این ولایت داشت گفت: «بازارهای مشترک مرزی و پل‌های مرزی را توسعه می‌دهیم و برای ایجاد یک دهلیز اقتصادی در مناطق مرزی در همکاری و هم‌سویی با جمهوری تاجیسکتان تلاش می‌کنیم.»

در مناطق مرزی بدخشان افغانستان با بدخشان تاجیکستان، چهار بازار مشترک مرزی در ولسوالی‌های اشکاشم، شغنان، مایمی و نسی  فعالیت دارند که هفتۀ یک‌بار برگزار می‌شوند.

در این یک روز، بازرگانان دو سوی مرز کالاهای تجارتی‌شان را به این بازارها می‌آورند و متقاضیان تاجیکستان و افغانستان، نیازمندی‌های‌شان را از طریق این بازارچه‌ها برطرف می‌کنند.

این بازارچه‌ها، بخش بزرگی از دشواری‌های ساکنان مناطق مرزی بدخشان را  به دلیل دور بودن و بند شدن راه‌های رفت و آمد به بازارهای بدخشان در زمینۀ دست‌رسی به مواد اولیه مورد نیاز شان بر طرف می‌سازد.

افزون بر تهدیدهای امنیتی، نبود تأسیسات و زیربناها از جانب افغانستان برای بازارهای مرزی از عمده‌ترین مشکلات است بازرگانان با آن روبرو اند.

سیف الدین ساییس، رییس جامعۀ مدنی بدخشان در طرح پیشنهادی به رییس جمهوری افغانستان گفته است که حکومت باید برنامه‌هایی را برای توسعۀ بازارهای مرزی عملی کند.

در این طرح آمده است: «نبود تأسیسات، کمبود فراورده‌ها و صنایع از جانب افغانستان از مشکلات عمدۀ بازرگانان بدخشان است و حکومت باید در زمینۀ ایجاد تأسیسات و فراهم آوری کالاهای بازرگانی هسته‌های تولیدی را در این ولایت حمایت و تقویت نماید.»

رییس جمهوری افغانستان گفته است که افزون بر این‌که بدخشان را با دو زون اقتصادی وصل کرده، با توسعۀ بازارهای مشترک به یک زون اقتصادی دیگر نیز وصل می‌شود.

مسؤلان محلی دو سوی مرز می‌گویند، با تقویه و توسعۀ این بازارها افزون بر این‌که مشکلات ساکنان مرزی از ناحیۀ دست‌رسی به مواد اولیۀ مورد نیازشان بر طرف می‌شود،  فرصت‌های خوبی برای توسعۀ اقتصادی مناطق مرزی افغانستان و تاجیکستان  نیز فراهم می‌گردد.

مقام‌های تاجیکستان می‌گویند، بازارهای مشترک مرزی افزون بر این‌که به ساکنان دو سوی مرز  امکان ایجاد کارخانه‌ها، خرید و فروش تولیدات وتوسعۀ اقتصادی را فراهم می‌نماید، با توسعۀ این بازارها هر دو کشور افغانستان و تاجیکستان می‌توانند با ایجاد این دهلیز اقتصادی به بازارهای آسیا وصل شوند.

اختر محمد خیر زاده، معاون والی بدخشان می‌گوید؛ حکومت محلی بدخشان در تلاش است تا با ایجاد راه‌های تجارتی و  بازارها از طریق کمیسیون مشترک همکاری‌های مرزی در هماهنگی با کشور تاجیکستان، هسته‌های اقتصادی نیرومندی را در مناطق مرزی ایجاد نموده و از این طریق راه را برای وصل شدن به  کمربند «راه ابریشم» فراهم نماید.

راه ابریشم که روزگاری  از کشور چین شروع و با عبور از افغانستان به کشورهای آسیای میانه و اروپا می رسید و به عنوان راه زمینی بازرگانی چین با آسیای جنوبی، غربی، اروپا و افریقا از راه آسیای مرکزی به شمار می‌رفت؛ از مجموع 8 تا 10 هزار کلیومتر این راه، نزدیک به 500 کیلومتر آن از  ولایت بدخشان می‌گذرد که بر بنیاد روایت‌های تاریخی این راه به دلیل رفت و آمد کاروان‌های بازرگانی از کشورهای راه برایشم در گذشته‌های دور رونقی خوبی  داشته است.

اکنون اما با وجود تلاش‌های انجام شده به هدف احیای این راه تاریخی،  افغانستان در مسیر جدید ابریشم قرار ندارد. پروژۀ جدید راه ابریشم که به اساس پیشنهاد کشور چین کار آن آغاز شده است از سه مسیر شمالی، جنوبی و مرکزی عبور می‌کند که افغانستان در  هیچ یک از این سه  مسیر قرار ندارد.

بخش شمالی این راه، چین را از طریق کشورهای آسیای مرکزی ( قزاقستان، قرغیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و اوزبکستان به روسیه و اروپا وصل می‌کند. بخش جنوبی آن از چین آغاز به آسیای جنوب شرقی، جنوب آسیا، پاکستان و اقیانوس هند ختم می‌شود و بخش مرکزی این شاهراه از آسیای مرکزی به ایران و خلیج فارس و هم چنان ترکیه و دریای مدیترانه متنهی می‌شود.

هر چند امیدواری‌های زیادی برای احیای دوبارۀ راه ابریشم از مسیر اصلی آن در افغانستان وجود داشت، اما سفیر کشور چین حدود یک‌سال پیش در سفری به بدخشان گفته بود که چین تلاش می‌کند تا افغانستان را به این کمر بند اقتصادی از طریق تاجیکستان، ترکمنستان و ایران وصل نماید.

مقام‌های محلی بدخشان می‌گویند که توسعۀ بازارهای مرزی و رونق دادن به آن نخسین گام جهت وصل شدن به کمر بند شاهراه ابریشم می‌باشد که از خاک تاجیکستان، مرز میان افغانستان و تاجیکستان عبور می‌کند.

مسؤلان محلی هر دو طرف مرز اظهار امیدواری می‌کنند که در آیندۀ نزدیک با امضای تفاهم‌نامۀ همکاری‌های بازرگانی بتوانند افغانستان را از طریق تاجیکستان با کوتاه‌ترین راه به بازارهای چین وصل نمایند.