چوب جامعۀ سنتی، لای چرخ دختران بایسکل‌سوار
عاطفه غفوری
27 March 2020باز شدن فضای اجتماعی در سایۀ آزادی‌های نسبی کنونی سبب شده است که ورزش بایسکل سواری در میان دختران هر روز طرفداران بیش‌تری را به خود جذب کند.
ر کنار شمار زیادی از مردان علاقه‌مند به این رشته ورزشی، در هرات دختران نیز موانع و سدها را یکی پی دیگر در هم شکسته‌اند و با تکیه بر حفظ سلامت، تفریح و ورزش حرفه‌یی پای بر رکاب بایسکل گذاشته‌اند. اقدامی که از سوی این دختران گامی در راستای اعتماد به نفس بیش‌تر تلقی می‌شود.
در جریان سال‌های اخیر دختران جوان در کشور به ویژه در ولایت هرات دشواری‌های زیادی را به جان خریده‌اند و محدودیت‌های زیادی را تحمل کرده‌اند. محدودیت‌هایی که سرانجام جای شان را به آزادی و برابری واگذار کرده است. اکنون دختران بی‌شماری در خیابان‌های هرات چرخ بایسکل‌ها را به گردش آورده‌اند و رفته رفته نگرش منفی مردان را عوض کرده‌اند.
آن‌چه در این گزارش می‌خوانید روایت زنده‌گی ورزشی یک دختر جوان هراتی است که اکنون رهبری و هدایت چند گروه بایسکل سواران و دَوِش دختران در این ولایت را به دوش دارد. نام او ذکیه است و دونیم دهه بهار زنده‌گی را پشت سر گذاشته است.
ذکیه می‌گوید، خیابان‌های هرات هنوز برای زنان بایسکل سوار امن نیست. او که 25 سال عمر دارد، اکنون اوج جوانی را تجربه می‌کند. اما در عرصه ورزش او دختری است آب‌دیده و سرسخت که تجربۀ دست‌کم پانزده سال در این بخش را دارد.
ذکیه می‌گوید، به تازه‌گی ده بهار زنده‌گی را پشت سر گذاشته بود که لباس ورزش تکواندو را برتن کرده است و اکنون یکی از دختران توانا در رشته بایسکل سواری و دَوِش است. او در هرات یک گروه بایسکل سواری و دو گروه دَوِش دختران را رهبری می‌کند. می‌گوید باوجود این‌که هیچ‌گاهی در برابر محدودیت‌های جامعه عقب نشینی نکرده است، اما هیچ‌گاهی به عنوان دختر بایسکل سوار، از گشت‌وگذار در خیابان‌های هرات احساس امنیت نکرده است.
این دختر ورزشکار می‌افزاید که هرازگاهی در هنگام بایسکل سواری در جاده‌های هرات با آزار و توهین شماری از مردان روبه‌رو می‌شود. ذکیه گفت، بارها تهدید شده است که از بایسکل سواری دست بردارد، اما حمایت خانواده‌اش سبب دل‌گرمی او به ادامه این ورزش می‌شود.
از خاطرات تلخ‌اش پس از پاگذاشتن در بخش ورزش می‌گوید: «همین نگاه تبعیض‌آمیز مردان در برابر دختران و زنان چند سال پیش یک گروه حرفه‌یی رشته بایسکل‌سواری در هرات را از ادامه تمرین منصرف کرد.» اقدامی که سبب رنجش خاطر ذکیه و ده‌ها دختر جوان دیگری در هرات شده است. ذکیه می‌گوید، این خاطره تلخ همواره در ذهنش باقی خواهد بود، اما از ورزش دست برنخواهد داشت.
با تایید این موضوع، عبدالله فضلی، رییس فدراسیون بایسکل سواری ولایت هرات می‌گوید که در جریان سال‌های اخیر تنها یک گروه بایسکل سواران بانوان در این فدارسیون ثبت شده بود که پس از مدت کوتاهی فروپاشید. آقای فضلی اما دلیل فروپاشی این گروه بایسکل سواران را مشکلات مالی عنوان کرد و افزود، در کنار مشکلات اقتصادی، سنتی بودن جامعه اجازه نمی‌دهد که بانوان با دل‌گرمی تمام به ورزش روی بیاورند و ادامه دهند.
با این حال، خیابان‌ها و میدان‌های بایسکل سواری در هرات اکنون در تسلط مردانی است که در قالب پنج گروه حرفه‌یی فعالیت می‌کنند.
ذکیه و همراهان بایسکل سوارانش با وجود این همه دشواری‌های ناشی از سنتی بودن جامعه هنوزهم دست از امید برنداشته‌اند. آنان در خیابان‌های ناهموار هرات به ورزش ادامه می‌دهند؛ اما تنها در خیابان‌هایی بایسکل سواری می‌کنند که کم‌تر محل عبور مردان باشد.
ذکیه در کنار رهبری گروه بایسکل سواران بانوان در هرات، رهبری گروه دَوِش دختران برای بازی‌های المپیک و پارا المپیک را نیز برعهده دارد. شمار زیادی از دختران بایسکل سوار به این باورند که بایسکل سواری تنها گزینۀ ساده برای تفریح و ورزش نیست؛ بلکه با باور آنان بایسکل سواری گزینۀ برای عبور و شکستن حصارهای نادرست اجتماعی است.
ذکیه و اعضای گروه‌اش بایسکل سواری را فرصتی برای آوردن آزادی اجتماعی برای دختران و تقویت ارادۀ آنان برای حضور در عرصه‌های گوناگون ورزشی عنوان می‌کنند. این دختران ورزشکار درکنار این که از مردان جامعه می‌خواهند که فضای اجتماعی را به روی آنان تنگ نسازند، چشم به حمایت دولت نیز دوخته‌اند. آنان نگران هستند، در صورتی که حمایت دولت را در بخش ورزش باخود نداشته باشند، برخی از فرهنگ‌های نادرست جامعه و تندروی‌های مذهبی، چرخه بایسکل سواری بانوان را متوقف خواهد کرد و همچنان آزادی زنان بار دیگر به چهاردیواری خانه‌ها، محصور خواهد شد.
