گفتوگوهای صلح؛ نگرانیها و خواستهای نسلنو
در پی امضای موافقتنامۀ صلح میان امریکا و گروه طالبان، تأخیر در آغاز روند گفتوگوهای صلح میان افغانان، موجودیت عالمی از ابهامات در این روند و افزایش تنشهای سیاسی برخواسته از انتخابات ریاست جمهوری، شماری از نهادهای مدنی و فعالان حقوق بشر در بدخشان طی یک همایش نگرانیهای و خواستهایشان را نسبت به روند گفتوگوهای صلح بیان نمودند.
این همایش که زیر نام «توافقنامۀ صلح؛ نگرانیها و خواستهای نسل نو» برگزار شده بود، اشتراککنندگان نگرانیهای خود را نسبت به خطر از دست رفتن ارزشهای بهدست آمده طی نزدیک به دو دهۀ اخیر در زمینههای حقوق بشر، دموکراسی، حقوق زنان و آزادی بیان ابراز نموده و خواهان حفظ این ارزشها در روند گفتوگوهای صلح میان افغانان شدند.
جای خالی مسایل مربوط به زنان، دموکراسی و حقوق بشر در متن موافقتنامۀ صلح میان امریکا و گروه طالبان، انزوای سیاسی حکومت از آغاز تا پایان امضای این موافقتنامه، عدم حضور فعالان مدنی، حقوق بشر و حقوق زنان در روند جاری گفتوگوهای صلح، پافشاری و جدیت گروه طالبان در امر برقراری امارت طالبانی و خطر فراموشی ارزشهای بهدست آمده طی نزدیک به دو دهۀ اخیر ازعمدهترین نگرانیهای فعالان مدنی و حقوق بشر در بدخشان میباشد.
صبرالله ثاقب، مسؤل کاروان صلح جوانان بدخشان در این همایش گفت که مردم افغانستان برای بهدست آوردن ارزشهای دموکراتیک، مدرن و مدنی قربانیهای بیشمار داده اند و این ارزشها نباید به بهای بلندتر از صلح به معامله گرفته شود.
به گفتۀ وی در پی تحقق این ارزشها، فرصتهای زیادی توسعهیی در افغانستان فراهم شده و نادیده گرفتن آنها خطر بازگشت به دوران امارت طالبانی، محرومیت زنان از حق آموزش و کار، افزایش موارد نقض حقوق بشری، حاکمیت توتالیتاریسم و استبداد سیاسی، فرهنگی و ساختاری را بهدنبال دارد.
وی از جامعۀ جهانی، شرکای بینالمللی افغانستان، نهادهای مدافع حقوق بشر و حقوق زنان و همچنان از حکومت و گروههای سیاسی در افغانستان میخواهد که با خردورزی و عقلانیت سیاسی این کشور را از بازگشت به عقب و خطر از دست دادن ارزشهای دموکراتیک، مدرن و مدنی نجات دهند.
همینگونه انیسگل اخگر، یکتن از فعالان حقوق زن در بدخشان گفت که آنان به نتایج گفتوگوهای صلح امید وار اند، اما موجودیت ابهامات در این روند و شگافهای عمیق سیاسی در افغانستان برای آغاز گفتوگوهای صلح میان افغانان برای آنان نگران کننده است.
این فعال حقوق زن در بدخشان میافزاید، زنان افغانستان به تبع تحولات اجتماعیسیاسی پساطالبانی واجد یکسری حقوق و آزادیهای اساسی گردیدند که در پی آن به مؤفقیتهای چشمگیری دست یافته اند و حاضر نیستند که این حقوق و آزادیها را فدای روندی نمایند که به استبداد استخوانسوز بینجامد.
به گفتۀ وی اعلامیۀ جهانی حقوق بشر، کنوانسیون حقوق کودک، کنوانسیون ژنو، انکشاف هزاره، اهداف توسعۀ پایدار، کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیۀ زنان، پلاتفورم اقدامات بجینگ، قطعنامۀ 1325 شورای امنیت در سطح بینالمللی؛ برنامۀ کاری ملی برای زنان افغانستان، قانون منع خشونت علیۀ زنان در سطح ملی از عمدهترین تعهدات ملی و بینالمللی برای تساوی جنسیت و ایجاد فرصتهای برابر و دیدگاه عادلانۀ جنسیتی برای زنان میباشد که باید در روند گفتوگوهای صلح به این موارد توجه جدی شود.
با آنکه قرار است روند گفتوگوهای صلح میان افغانان آغاز شود، اما پیچیدگیهای سیاسی ناشی از انتخابات، عدم توافق رهبران سیاسی بر سر گزینش هیئت گفتوگو کننده و نبود یک اجماع کلان ملی و سیاسی برای پیشبرد این روند از عمدهترین موانع تسریع روند گفتوگوهای صلح میان افغانان به شمار میرود.
فعالان مدنی و آگاهان سیاسی بدین باور اند که در صورت عدم به میان آمدن اجماع سیاسی و یگانگی نظر در دفاع از ارزشهای دموکراتیک، مدنی و حقوق بشری، دستیابی به صلح عادلانه و دایمی در افغانستان امکان پذیر نیست.