داکتر زنانه

تحقق آرزوهای ماه‌گل در هرات؛ ارایۀ خدمات رایگان صحی به زنان روستایی

عاطفه غفوری

22 August 2020

در روزهایی که پرداخت فیس پزشکان و هزینه‌های درمانی در کشور، خانواده‌های بی‌شماری را از دسترسی به خدمات درمانی محروم کرده است، ورود یک بانوی جوان هراتی در عرصۀ درمان بیماری‌های نسایی، همۀ پیش‌داوری‌ها را در مورد زیاده‌خواهی داکتران و کارمندان بخش درمانی، نقش بر آب کرده است. هستند زنان و مردان بی‌شماری که پس از پایان دورۀ تحصیل در شهرها، ماندن در شهر را نسبت به بازگشت به روستا ترجیح می‌دهند. اما روایت ماه‌گل این طور نیست.

ماه‌گل نمونه‌یی از یک انسان همنوع دوست و نیک‌اندیش است که با مهربانی و دغدغه‌های انسان‌دوستانه برای نشاندن لبخند بر لبان زنان و دختران روستاهای ولسوالی «کرخ» در شرق هرات آستین بر زده است و ارتقای سلامتی مردم را هدف قرار داده است. ماه‌گل به تازه‌گی دوره‌های آموزشی نرسنگ و قابله‌گی را در هرات به پایان رسانده است و چند ماهی می‌شود که در یک روستای دور افتاده در ولسوالی کرخ هرات به زنان و دختران این ولسوالی خدمات درمانی رایگان ارایه می‌کند.

زنان و دخترانی که تا چند ماه پیش از دسترسی به ساده‌ترین مشوره‌های پزشکی محروم بودند و برای درمان بیماری‌های خود ده‌ها کیلومتر فاصله را می‌پیمودند تا به مرکز ولسوالی کرخ برند، اکنون می‌توانند به گونۀ رایگان این خدمات را دریافت کنند.

چند ماه پس از آن که ماه‌گل نخستین مرکز صحی رایگان را در روستای «معلومه» در پانزده کیلومتری شرق ولسوالی کرخ هرات به راه انداخت، حالا زنان چند روستای دیگر این ولسوالی او را نه تنها پزشک، بلکه محرم اسرار خود می‌دانند و از او برای داشتن یک زنده‌گی سالم مشوره می‌گیرند.

ماه‌گل می‌گوید که همۀ دل‌خوشی‌های او از بودن در روستاها لبخندی است که پس از درمان و کمک به بیماران بر لبان آنان جای می‌گیرد و چهرۀ خندان و جسم سالم زنان و دختران روستا هیچ اثری از خسته‌گی و نااُمیدی در او باقی نمی‌گذارد. ماه‌گل روزانه در مرکز صحی رایگانی که به کمک یکی از موسسه‌ها در روستای «معلومه» اعمار کرده است، پذیرای زنان و دخترانی است که از بیماری‌های مختلف رنج می‌برند و شماری از آنان نیازمند راهنمایی‌های ویژۀ دورۀ بارداری هستند.

ماه‌گل در این باره می‌گوید، هر ماه دست‌کم برای ۹ زن در این مرکز کمک می‌کند تا کودک نوزاد خود را به دنیا بیاورند و دست‌کم به پنجاه زن دیگر راه‌های پیش‌گیری از بارداری و مراقبت‌های جنسی را آموزش می‌دهد. او همچنان در هر ماه پذیرای حدود ۱۰۰ زن روستایی است که نیازمند کمک‌های اولیه پزشکی هستند.

ماه‌گل جوان می‌افزاید که نقطۀ عطف زنده‌گی‌اش توصیه‌های مادرش بوده است که همیشه در مورد خدمت‌رسانی به همنوعانش تذکر می‌داد. او هنوز به خاطر می‌آورد که زنان روستایی در ولسوالی کرخ کم‌ترین دسترسی به خدمات درمانی را نداشتند و زنان بی‌شماری به دلیل داشتن یک بیماری نه چندان سخت، تا آستانۀ مرگ رفته‌اند. خانم ماه‌گل اکنون در دل زنان روستا بذر اُمید می‌کارد و پس از ساعت دوازدۀ چاشت به صورت سیار روستاهای اطراف را طی می‌کند و خانه‌به‌خانه به زنان و دختران جوان مشوره‌های پزشکی و گاه داروی رایگان توزیع می‌کند.

ماه‌گل آرزو می‌کند که روزی هیچ یکی از زنان این سرزمین به دلیل دوری از مراکز درمانی، سلامتی خود را در خطر نبیند و هیچ مادر و یا فرزندی در هنگام زایمان، جان خود را از دست ندهد.

با این حال، حضور ماه‌گل در روستای «معلومه» که تاکنون شاهد کم‌ترین دسترسی به خدمات درمانی نبوده است، نور امیدی است بر دل صدها خانواده روستایی. حبیبه، باشندۀ این روستا که برای مراقبت از کودکی که هنوز در بطنش است، نزد ماه‌گل آمده است و می‌گوید که ماه‌گل برای او و زنان دیگر فراتر از یک قابله است. حبیبه می‌افزاید که ماه‌گل فرشتۀ نجات او و زنان دیگر این روستا است.

ماه‌گل می‌گوید که عشق ورزیدن به خدمت برای باشنده‌گان روستا چنان او را غرق ساخته است که وقتی داروهای مرکز صحی او تمام می‌شوند، او تا رسیدن داروهای جدید از شهر خواب ندارد؛ زیرا در نبود داروهای کافی، زنان روستایی مجبور هستند برای تهیۀ داروهای‌شان به مناطق دیگر بروند و در بدل دارو پول بپردازند.

در کنار ماه‌گل پنج بانوی دیگر نیز در بخش‌های درمانی در ولسوالی کرخ تلاش دارند با کمک به زنان باردار، میزان مرگ‌ومیر مادران و نوزادان را کاهش دهند. مرگ‌ومیری که دسترسی نداشتن زنان به خدمات درمانی و پزشکان، از دلایل عمدۀ آن به شمار می‌روند.

بر اساس آمارهای رسمی تنها در بیمارستان مرکزی هرات در سال گذشته دست‌کم ۲۶ هزار زایمان صورت گرفته است. از این میان ۱۷ زن باردار هنگام زایمان و بیش از ۲۰۰ نوزاد جان خود را از دست داده‌اند. این آمار تنها بخشی از مواردی است که در شفاخانۀ مرکزی هرات صورت گرفته است. شمار زیادی از زنان در ولسوالی‌ها و به ویژه در روستاهای هرات یا در خانه زایمان می‌کنند و یا هم در مراکز صحی. آمار این موارد اما نزد شفاخانه‌های دولتی ثبت نمی‌باشد.