دوهم ساتنمن

محمد صالح: دوست دارم محافظ صلح باشم تا مبارز جنگ

محمدجان آریا

20 October 2020

سربازان ارتش و جنگ‌جویان گروه‌های مسلح پس از تجربۀ جنگ‌های طاقت‌فرسا و نایل شدن به پیروزی یا مواجهه با شکست در میدان‌ نبرد، همواره به صلح می‌اندیشند. در اصل جنگ و صلح مکمِل یک‌دیگرند و سربازان، مبارزان جنگ و محافظان صلح هستند. جنگ افغانستان نیز مانند همۀ جنگ‌های دیگر در جهان، قربانی‌های فراوانی از نظامیان و افراد ملکی گرفته است. اکنون شمار زیادی از سربازان امنیتی و دفاعی کشور خواهان آرامش و برقراری صلح هستند. آنان می‌گویند که پس از دو دهه جنگ، دوست دارند نقش محافظان صلح را در کشور بازی کنند.

دوم ساتنمن محمد صالح یکی از سربازان قطۀ خاص پولیس است که اکنون در ولایت جوزجان وظیفه اجرا می‌کند. این مرد مبارز در هشت سال گذشته از شمال تا جنوب و از غرب تا شرق در میدان‌های نبرد در برابر جنگ‌جویان گروه طالبان و مخالفان مسلح دولت رزمیده است. این نظامی کارکشته از یک سال به این‌سو در ولسوالی‌های ناامن جوزجان می‌رزمد.

روحیۀ او در اجرای یک عملیات نظامی در ولسوالی فیض‌آباد ولایت جوزجان توجهم را به خود جلب کرد. این مرد نظامی در صحبت با خبرگزاری نشانه می‌گوید: «جنگ‌های سختی را در ولایت‌های ارزگان، قندهار، بدخشان، سرپل، دایکندی، بادغیس و جوزجان تجربه کرده‌ام.» محمد صالح می‌افزاید: «روزی جنگ پایان خواهد یافت و من دوست دارم محافظ صلح باشم تا این که مرد میدان جنگ.»

این مرد نظامی ۲۷ سال پیش در ولسوالی اندراب ولایت بغلان متولد شده است، اما هشت سال می‌شود که سرنوشت و جنگ پای او را به دورترین نقاط کشور کشانده است. او می‌گوید که شش سال از ازدواجش سپری شده است. یک پسر دارد و یک دختر، اما اکنون فرسنگ‌ها دور از خانواده‌اش در یکی از گمنام‌ترین روستاهای ولایت جوزجان در حال اجرای وظیفه است.

محمد صالح به این باور است که سرانجام هر جنگی به صلح می‌انجامد. به سخن او، جنگ روایت‌گر خاطره‌های خوب و بدی است که تا پایان زنده‌گی یک سرباز را همراهی می‌کند. او توضیح می‌دهد که افغانستان کنونی به صلح نیاز دارد و باید گروه طالبان جنگ جاری را خاتمه دهند. محمد صالح تأکید می‌ورزد، در صورتی که جنگ‌جویان طالبان همچنان به خشونت ادامه دهند، نظامیان کشور پاسخ دندان‌شکنی به آنان خواهد داد. اما به باور او، اولویت از صلح است نه از جنگ.

این نظامی کشور آرزو دارد که روزی جنگ پایان یابد و در کنار خانواده‌اش در اندراب بغلان زنده‌گی کند و به ‌عنوان یک محافظ صلح شناخته شود. محمد صالح اضافه می‌کند که زنده‌گی نظامی را دوست دارد و در هر حالت به وظیفه‌اش ادامه می‌دهد. اما آرزو دارد که کودکانش و نسل بعدی افغانستان در فضای صلح و آرامش بزرگ شوند؛ نه در فضای جنگ و ناامیدی. این جوان نظامی در کنار صحبت از آرزوهایش از نگرانی‌هایش نسبت به وضعیت بد امنیتی در مسیر شاهراه جوزجان – بلخ سخن می‌گوید. شاهراهی که اکنون به محل اخاذی و باج‌گیری طالبان بدل شده است.

نظامیان کشور از یک ماه به این‌سو در تلاش تأمین امنیت شاهراه جوزجان – بلخ هستند. گروه طالبان از یک‌سال به این‌سو در شاهراه نمبر یک جوزجان – بلخ از نفت‌کش‌ها و موترهای باربری باج می‌گیرند و در صورتی که راننده‌گان از دستور آنان سرپیچی کنند، طعمۀ تک‌تیرانداز آنان خواهند شد. این گروه چندین نفت‌کش را به ‌عنوان نمونه در شاهراه جوزجان – بلخ به آتش کشیده‌اند تا راننده‌گان جرأت تخطی را نداشته باشند.

محمد صالح خاطرنشان می‌سازد که نظامیان کشور بارها محل اخاذی طالبان را تخریب کرده‌اند و اکنون نیز تلاش دارند که امنیت را دوباره به این شاهراه برگردانند. این نظامی که همه‌روزه به خاطر تأمین امنیت کشور می‌رزمد، امیدوار است کارهایش برای شهروندان کشور سودمند واقع شود. هرچند فرصت اندکی برای مصاحبه در اختیار دارد، اما با لبخند سرد می‌گوید: «می‌روم به سوی سرنوشت و جنگ.»

با این حال، هستند ده‌ها سرباز و افسر دیگری که مانند دوم ساتنمن محمد صالح تجربۀ میدان جنگ را دارند، اما بیشتر آنان در گفت‌وگو با خبرگزاری نشانه از صلح سخن می‌گویند تا از جنگ. این نظامیان کارکشته همواره از طالبان می‌خواهند که سلاح‌شان را بر زمین بگذارند و به صلح تن بدهند. اما آن سوی جنگ، گروه طالبان همواره به ادامۀ درگیری‌های مسلحانه و خشونت‌ متوسل می‌شوند. حتا در شرایطی که مذاکرات صلح میان هیأت‌های مذاکره‌کنندۀ دولت افغانستان و گروه طالبان در قطر جریان دارد، طالبان از گرمای میدان‌های نبرد چیزی نکاسته‌اند.