_DSC0376

رانندگی بانوان و چالش‌های آن در جوزجان

محمدجان آریا

25 December 2019

هم‌واره فعالیت‌های بانوان در بیرون از خانه در افغانستان مشکلات اجتماعی زیادی را برای آن‌ها در پی داشته است و از جمله مشکلات، یکی آن رانندگی است.

در افغانستان رانندگی کار مردانه دانسته می‌شود و جامعه هم همیشه مردان را در پُشت فرمان موتر دیده‌اند، از این‌‌رو رانندگی بانوان برای بسیاری از مردم ، خصوصا در ولایات دوردست جالب و در حین حال ناپذیرفتنی تمام می‌شود.

سونیا آیدین یکی از بانوانی‌ست که در شهر شبرغان مرکز ولایت جوزجان شغل خبرنگاری دارد و هم‌زمان مصروف کار در یک تلویزیون خصوصی است. بانو آیدین برای رفت و آمد به محیط کار،  خودش رانندگی می‌‌کند. او در گفت‌وگو با خبرگزاری نشانه در ارتباط این‌که چرا علاقه‌مند به رانندگی شده است، می‌گوید:« وقتی دیدم که در شهر شبرغان تعدادی از بانوان جرات نموده‌ و خود رانندگی می‌کنند، من هم علاقمند به رانندگی شدم تا بتوانم هم به کارهای رسانه‌ای‌ام برسم و گاه‌گاهی از بازار برای خانه خرید کنم.»

وضعیت فرهنگی و اجتماعی در جغرافیای افغانستان هم‌رنگ و در یک سطح قرار ندارد و همین باعث شده است که میان مرکز افغانستان و دیگر ولایات در خیلی از مورد تفاوت‌های چشم‌گیری دیده شود. از آن جمله دیدگاه مردم در ارتباط به رانندگی بانوان است.

بانو آیدین که در پُشت فرمان موتر نشسته است، در ارتباط به دیدگاه جامعه نسبت به رانندگی بانوان در ولایت جوزجان صحبت‌های خود را چنین ادامه می‌هد:« در نخست وقتی که جامعه و خصوصا مرد‌ها می‌دیدند که زن‌ها نیز رانندگی می‌کنند، برای شان جالب تمام می‌شد، و در خیلی از موارد مزاحمت نیز ایجاد می‌کردند، اما آهسته‌آهسته دیدگاه مردم نسبت به رانندگی بانوان در شهر شبرغان تغییر یافته است و حالا بدون مزاحمت می‌توانم به کارهای روزانۀ خود برسم.»

هنوز هم رانندگی بانوان تنها محدود به مرکز ولایات است، آن هم در شهرهای تغییر یافته از نگاه فرهنگی، اما رانندگی زنان در محلات چیزی‌ست هم‌سطح معجزه.

صدف یکی دیگر از زنانی‌ست که در شهر شبرغان زندگی می‌کند. صدف  صاحب موتر شخصی است. او به خبرگزاری نشانه در بارۀ علت‌ رانندگی‌اش صحبت‌‌های جالبی دارد. او می‌گوید:« وقتی می‌دیدم که مردها راحت رانندگی می‌کنند و به مشکل حاضر می‌شدند تا بانوان را به مقصد شان برسانند. علاقه‌مند به رانندگی شدم تا  با آموختن رانندگی از وابسته‌گی به مردها رهایی پیدا کنم و حالا خودم – درایف- و مشکلم را حل می‌کنم.»

رانندگی بانوان نه تنها برای مرد‌ها جالب تمام‌ می‌شود، بلکه برای زنانی که از روستاها به شهر می‌آیند و یا هم زنانی که در اطراف شهر زندگی می‌کنند نیز جالب تمام می‌‌شود.

صدف در ارتباط به مزاحمت جامعه به خصوص رانندگان مرد در مقابل رانندگان زن چنین می‌گوید: هنوز هم دیدگاه برخی مرد‌های راننده در مقابل زنان تغییر نیافته است و در بسیاری از مواقع برخی از مرد‌های راننده از رانندگی بانوان خُرسند نیستند و اگر احتیاط نکنیم، حادثه خلق می‌شود و به مشکل بر می‌خوریم، چون رانندگان مرد با سبقت جُستن و گرفتن «زاویه» مزاحمت ایجاد می‌کنند.

شبرغان یکی از شهرهایی‌ست که در مسیر راه ترانزیتی بندر بازرگانی آقینه و شمال، شمال شرق و مرکز افغانستان قرار گرفته است، از این‌رو این شهر همیشه شاهد عبور مرور نِفت‌کش‌ها و موترهای باربری است و رانندگی از کارهای پُر چالش به‌شمار می‌رود.

نگینه رامش که قبلا در ولسوالی آقچۀ ولایت جوزجان زندگی می‌کرد و حالا نسبت به شغلی که دارد در مرکز جوزجان زندگی می‌کند، در بارۀ رانندگی زنان دیدگاه خود را چنین ابراز می‌کند:« وقتی دوسال پیش نخستین‌بار به شهر شبرغان آمدم و دیدم که برخی از زنان رانندگی می‌کنند، برایم خیلی جالب تمام شد، هیچ فکرش را نمی‌کردم که زنان هم رانندگی کنند، از همین‌رو چندین‌بار تصمیم گرفتم، بروم به کورس آموزش رانندگی و هر بار مانعی پیش رویم قرارگرفت، اما حالا تصمیم قطعی گرفته‌ام تا من هم رانندگی بیاموزم و استقلالیت خود را داشته باشم.»

در یک دهۀ اخیر تعداد قابل ملاحظه از زنان در شهر شبرغان مرکز جوزجان رانندگی می‌کنند. هم‌چنان با برگزاری کورس‌های میان‌مدت رانندگی از سوی دولت و نهادهای خصوصی صد‌ها بانو آموزش رانندگی دیده اند.

 رانندگی زنان در جوزجان رو به رُشد است و روزانه ده‌ها  تن از آن‌ها کارهای شخصی خود را با موترهای شخصی خود انجام می‌دهند.