خشک‌سالی و میدان داغ نبرد دو عامل عمده‌یی به شمار می‌روند که به فراورده‌های کشاورزی در ولایت جوزجان آسیب جدی وارد کرده‌اند. این دو عامل بخش بزرگی از حاصلات گندم، خربزه، تربوز و شفتالوی ولایت جوزجان را زیر تأثیر قرار داده‌اند. کشاورزان در جوزجان از کاهش محصولات‌شان در نبود آب کافی برای کشاورزی، خشک‌سالی و جنگ سخن می‌گویند. به گفتۀ آنان در فصل نخست برداشت حاصلات، خشک‌سالی و جنگ هر دو یک‌جای زحمت یک‌ سالۀ آنان را برباد داده‌ است.

جنگ هیولای تازه‌یی در کنار خشک‌سالی فراروی کشاورزان این ولایت قرار گرفته است. شماری از کشاورزان به دلیل ادامۀ جنگ نمی‌توانند حاصلات کشاورزی خود را به بازارهای بیرون از ولایت جوزجان انتقال دهند. در حالی ‌که در سال‌های گذشته حاصلات خربزۀ این ولایت تا کابل و هرات نیز می‌رسید.

غلام فاروق، کشاورز در شبرغان، مرکز ولایت جوزجان به خبرگزاری نشانه می‌گوید که خشک‌سالی و جنگ سبب کاهش حاصلات او شده‌اند. آقای فاروق اضافه می‌کند که نسبت گرمی بیش از حد هوا بخش بزرگی از حاصلات خربزه و تربوز نابود شده است. به سخن این کشاورز جوزجانی، جنگ نیز باعث شده که آنان اندک‌ترین مقدار حاصلات خود را نتوانند به بیرون از این ولایت انتقال دهند.

امان‌الله میرآب، کشاورز دیگری است که می‌گوید، باشنده‌گان روستاهای سالتق و شکرک‌بازار ولسوالی خواجه‌دوکوه نیز از کم‌بود آب برای کشاورزی شکایت دارند. او اشاره می‌کند که در سال روان خورشیدی خشک‌سالی پیش از وقت به حاصلات خربزه آنان آسیب رسانده است.

خربزۀ روستای سالتق به دلیل طعم خوب و شیرین بودنش از ارزش ویژه‌یی میان باشنده‌گان سمت شمال برخوردار است. آقای امان‌الله می‌افزاید که هر سال حدود ۴۰۰ جریب زمین در هر دو روستا خربزه کشت می‌شود. او می‌گوید که کشاورزان در ولسوالی‌ خواجه‌دوکوه به امید ریزش باران زمین را شخم می‌زنند. اما امسال آسمان نیز با آنان یاری نکرده‌ است. آقای امان‌الله مالک ۴۰ جریب زمین کشاورزی است. او خاطرنشان می‌سازد که در سال ۱۴۰۰ خورشیدی نتوانسته از زمین‌هایش حاصل خوبی بردارد.

خربزۀ روستای سالتق

از سوی دیگر، حشمت‌الله، کشاورز در روستای افغان‌تیپه در شهر شبرغان به دلیل شدت جنگ‌ روستایش را ترک کرده است. او می‌گوید که حاصلات گندم‌ او در جریان جنگ آتش گرفته و سوخته است. به سخن حشمت‌الله، صدها جریب زمین پُر از جوانه‌های گندم طعمۀ آتش شده‌ است. حشمت‌الله علاوه می‌کند که هنوز هم زیان برخاسته از این جنگ برآورد نشده است.

شماری از باغ‌داران نیز از کاهش حاصلات شفتالو در شهر شبرغان سخن می‌گویند. به گفتۀ آنان، در سال ۱۳۹۹ خورشیدی شفتالوهای آنان به دلیل سردی هوا خراب شده است.

با این حال، شفیق‌الله تلاش، سرپرست ریاست زراعت، آبیاری و مال‌داری در ولایت جوزجان ضمن تأیید کاهش حاصلات کشاورزی می‌گوید که در سال ۱۳۹۹ خورشیدی کشاورزان از یک هکتار زمین بیش از ۱۷ تُن خربزه برداشت کرده‌اند. در حالی که در سال ۱۴۰۰ خورشیدی، هر هکتار زمین کم‌تر از ۱۶ تُن خربزه حاصل داده است.

آقای تلاش علت کاهش حاصلات را خشک‌سالی و جنگ عنوان می‌کند. به سخن او، بخش بزرگی از زمین‌های کشاورزی در ولسوالی پنج‌گانۀ آقچه قرار دارد و این ولسوالی در حال حاضر زیر تصرف جنگ‌جویان گروه طالبان است.

مسوولان علت کاهش حاصلات را خشک‌سالی و جنگ عنوان می‌کنند

شفیق‌الله تلاش بیان می‌کند که شماری از کشاورزان از روستاهای ولسوالی آقچه بیرون رفته‌اند و حاصلات‌شان نابود شده است. سرپرست ریاست زراعت، آبیاری و مال‌داری در جوزجان کاهش حاصلات خربزه را نسبت به سال گذشته ۳۰ درصد عنوان می‌کند. آقای تلاش همچنان توضیح می‌دهد که در حدود یک ‌هزار جریب باغ‌ شفتالو در ولایت جوزجان وجود دارد. او با ابراز نگرانی علاوه می‌کند که یخ‌بندان سال ۱۳۹۹ خورشیدی حاصلات شفتالو را کاهش داده است.

مسوولان در ریاست زراعت، آبیاری و مال‌داری ولایت جوزجان به دلیل گسترش دامنۀ جنگ نتوانسته‌اند آمار دقیقی از کاهش حاصلات کشاورزی را گردآوری کنند. در همین ‌حال، بر اساس گزارش ریاست امور مهاجرین، در یک ماه گذشته حدود پنج هزار خانواده از روستاها و ولسوالی‌های زیر حاکمیت طالبان به شهر شبرغان، مرکز ولایت جوزجان پناه آورده‌اند. بیش‌تر این افراد را کشاورزان شکل می‌دهند.