زوج پولیس

روایتی از پشت‌کار و موفقیت یک زوج پولیس در ولایت جوزجان

محمدجان آریا

15 September 2020

پس از سقوط رژیم طالبان و آغاز فصل سلطۀ جمهوریت در افغانستان، کمتر زنی حاضر به کار در صفوف پولیس می‌شد. در بیش‌تر موارد، می‌توان علت نبود علاقۀ زنان در شمولیت به صفوف پولیس را به دیدگاه و تفکر جامعه تعمیم داد. اما پس از آغاز دهۀ نوپای دموکراسی، دیدگاه جامعه و باور مردم به مرور زمان نسبت به بسیاری از ارزش‌ها تغییر کرد. از این جمله می‌شود به علاقه‌مندی بیش از حد و غیرقابل پیش‌بینی زنان به صفوف پولیس و ارتش اشاره کرد که بدون شک این علاقه‌مندی نیز پیوند ناگسستنی نخست با دیدگاه جامعه و سپس با اندیشۀ خانواده‌ها دارد. اما هنوز هم بسیاری از موارد و چالش‌هایی هستند که پولیس‌های زن در ولایت‌ها، ولسوالی‌ها و روستاهای دوردست افغانستان در کنار وظیفۀ نظامی با آن‌ها نیز مبارزه می‌کنند.

شفیقه شیرزاد و نبی شیرزاد از جمله زوج‌هایی هستند که در بخش جنایی فرماندهی پولیس ولایت جوزجان وظیفه اجرا می‌کنند. آنان مدت یک‌ونیم سال می‌شود که با توافق هم، ازدواج کرده‌اند و ثمرۀ ازدواج آنان یک دختر است. شفیقه شیرزاد افسر جوانی است که ۲۸ سال سن دارد و تجربۀ کاری‌اش نیز در صفوف پولیس نسبت به شوهرش بیش‌تر است. او دو سال در فرماندهی پولیس ولایت فاریاب و از هشت سال به این‌سو در پولیس جوزجان خدمت می‌کند.

نبی شیرزاد نیز سه سال می‌شود به عنوان سرباز در فرماندهی پولیس ولایت جوزجان وظیفه اجرا می‌کند. او ۳۰ سال سن دارد و پس از ازدواج با شفیقه، هر دو کارمند بخش جنایی پولیس جوزجان هستند.

این زوج پولیس در گفت‌وگو با خبرگزاری نشانه در پیوند به زنده‌گی و کارشان می‌گویند که این راه را به آسانی نپیموده‌اند. شفیقه ده سال پیش کارش را با پولیس آغاز کرده است. اما او مجبور بود که چهار سال نخست را پنهانی از اقارب و نزدیکانش وظیفه اجرا کند. خانم شفیقه می‌گوید که اقارب نزدیکش دوست نداشتند که یک دختر جوان در بخش پولیس کار کند. اما شفیقه آهسته‌آهسته با برخوردهای موثر و سنجیده‌اش، دیدگاه اقارب و باشنده‌گان محله‌اش را نسبت به پولیس تغییر داده است. او اضافه می‌کند که اکنون پس از چندین سال، اقارب و خانواده‌اش افتخار می‌کنند که دخترشان در صفوف پولیس به مردم خدمت می‌کند.

شفیقه دو دورۀ اکادمی پولیس را در شهر مزارشریف، مرکز ولایت بلخ به پایان رسانده است و  در بخش کاربرد سلاح و حقوق بشر آموزش‌های لازم را دیده است. او در عملیات‌های نظامی در بیشتر ولسوالی‌های ناامن و پُرخطر ولایات فاریاب و جوزجان شرکت داشته است. خانم شیرزاد از ولسوالی‌های ناامن همانند غورماچ و قیصار در ولایت فاریاب شروع تا ولسوالی‌های پُرخطری مانند فیض‌آباد و آقچه در ولایت جوزجان خاطرات تلخ و شیرینی دارد. او بیان می‌کند: «هرگاه در عملیات‌های نظامی هم‌قطارانم را از دست می‌دادم، اشک می‌ریختم اما وقتی می‌دیدم که با آدم‌ها و چهره‌های تازه و خسته از جنگ آشنا می‌شوم، دوباره روحیه می‌گرفتم و خوش‌حال می‌شدم.»

همواره یک طرف اصلی قربانیان جنگ و درگیری‌ها زنان و دختران این کشور هستند. قربانیانی که خود هیچ‌گاهی نمی‌خواهند که جزو از جنگ و خون‌ریزی باشند. شفیقه توضیح می‌دهد: «زمانی‌ که در عملیات‌ پیروز می‌شدیم و روستاها را از وجود مخالفان مسلح دولت پاک‌سازی می‌کردیم، زنان و دختران روستاها متوجه حضور زنان در میان نظامیان مرد می‌شدند و بعد دردهای‌شان را با ما در میان می‌گذاشتند.» او علاوه می‌کند که حضور زنان در پولیس و ارتش، ارزش‌ عملیات‌های نظامی را دو برابر می‌سازد. به باور او، باید در هر عملیات در کنار نظامیان مرد، حضور نظامیان زن نیز حتمی باشد.

باوجود این که شفیقه شیرزاد و شوهرش نبی شیرزاد در فرماندهی پولیس ولایت جوزجان کار می‌کنند و در کنترل نظم جامعه دخیل هستند، اما همۀ موارد طبق مراد این زوج پولیس به پیش‌ نمی‌رود. آنان باید در کنار وظیفه با مزاحمت‌ها و هُشدارهای تیلفونی نیز مبارزه کنند. خانم شفیقه خاطرنشان می‌سازد، با وجودی‌ که اکنون دیدگاه مردم شهر در برابر پولیس زن تغییر کرده است، اما هنوز هم گاهی افراد ناشناس به آنان زنگ می‌زنند و هُشدارهای تهدیدآمیزی می‌دهند. او اما می‌گوید که دیگر با این هشدارها عادت کرده‌اند.

اکنون اهداف نخست زنده‌گی برای این زوج جوان وظیفه، زنده‌گی و آیندۀ دخترشان است. خانم شفیقه کارمند بخش حل مشکلات خانواده در فرماندهی پولیس ولایت جوزجان است که روزانه به مشکلات ده‌ها زن رسیده‌گی می‌کند.

حتا در جامعۀ امروزی کشور نیز ازدواج با یک پولیس زن، کمتر از مبارزه در میدان نبرد نیست و این کار شجاعت می‌خواهد. هنوز طرز تفکر برخی از افراد جامعه در برابر پولیس‌ زن تغییر نکرده است. در این باره نبی شیرزاد، شوهر شفیقه به خبرگزاری نشانه می‌گوید که او هرگز به حرف و حدیث‌های مردم اهمیت نمی‌دهد. آقای شیرزاد علاوه می‌کند که خانمش را دوست دارد و زنده‌گی‌شان در کنار هم به شکل عادی پیش می‌رود. نبی شیرزاد به عنوان یک پولیس مرد، حضور و موجودیت زنان در پولیس را ضروری می‌داند. آقای شیرزاد تأکید می‌ورزد که در بخش جنایی، پرونده‌های زنان را تنها پولیس‌های زن می‌توانند بررسی کنند. با باور او، در میان زنان حرف‌ها و نزاکت‌هایی است که آنان تنها با پولیس‌های زن می‌توانند آن را در میان بگذارند.

با این همه، نبی شیرزاد و شفیقه شیرزاد هر روز یک‌جا سر وظیفه می‌روند و همین ‌گونه وظایف خانه و نگه‌داری از دختر شش ماهۀشان را نیز با هم تقسیم کرده‌اند. آنان از زنده‌گی و کار در صفوف پولیس لذت می‌برند و از دختران و زنان واجد شرایط می‌خواهند که بدون هراس از برخورد جامعه به صفوف پولیس بپیوندند و به کشور خود خدمت کنند.

مسوولان فرماندهی پولیس ولایت جوزجان می‌گویند که در گذشته شمار اندک زنان در صفوف پولیس جوزجان خدمت می‌کردند و اکنون علاقه‌مندی زنان و دختران به کار در صفوف پولیس بیشتر شده است. مسعود ندیم، سخنگوی فرماندهی پولیس ولایت جوزجان می‌گوید که اکنون بیش از هفتاد پولیس زن در بخش‌های مختلف فرماندهی پولیس این ولایت وظیفه اجرا می کنند و در میان آنان هشت زوج پولیس نیز در بخش‌های مختلف فرماندهی این ولایت کار می‌کنند. به سخن آقای مسعود سهولت‌های ویژه‌یی در فرماندهی پولیس ولایت جوزجان برای بانوان پولیس در نظر گرفته شده است که از جمله ترانسپورت به خاطر رفت‌وآمد‌ آنان و امتیازات ویژۀ دیگری نیز برای آنان وجود دارد.