8dffae1f-3ea9-43dd-9dae-af6f576791ee

از اشتراک نام تا تفاوت اندیشه؛ ملاعمر تخاری کیست؟

abduljalilbehfar

01 August 2021

همین ‌که نام ملاعمر بر زبان می‌آید، بدون وقفه و به صورت ناگهانی تصویری از رهبر گروه طالبان به ذهن شهروندان کشور تداعی می‌شود؛ رهبری که با قدرت‌گیری طالبان در افغانستان از هیچ‌ گونه استبدادی در حق مردم دریغ نکرد. ملامحمدعمر، رهبر گروه طالبان بیشتر با خشونت‌خواهی، خون‌ریزی، استبداد دینی، شلاق زدن زنان، تیغ و تبری که بر جان مردم در نظام زیر رهبری‌اش زده می‌شد، شهرۀ آفاق گشته است.

در کنار این ملاعمر، ملاعمرهای زیادی وجود دارند که هیچ ‌گاهی تا این اندازه به شهرت نرسیده‌اند. در حالی‌ که قهرمانی‌ها، فداکاری‌ها و رشادت‌ زیادی را در طول عمر شان به تجربه گرفته‌اند. این روشن است که آدمی در دو حالت بیشتر به شهرت می‌رسد؛ یکی در اوج بدی و دیگری در اوج نیکی. ملاعمر، رهبر طالبان در اوج بدی، خون‌ریزی و خشونت به شهرت رسید و به نمادی از استبداد بدل شد، اما ملاهای دیگری هم هستند که در اوج نیکی و نیک‌نامی به شهرت رسیده‌اند.

مولوی جلال‌الدین محمد بلخی با مذهب عشق و عرفان منحصر به فرد خودش را ورد زبان‌ها و شهرۀ زمانه‌ها ساخت. اگر در جایی نام «مولوی» برده شود، تصویری از مولانا قدنمایی می‌کند، انگار محمد بلخی نام واژۀ «مولوی» را به خود انحصار کرده است. ملاعمر تخاری و ملاعمر قندهاری هر دو ملاعمر نام دارند، اما یکی نمادی از شورش، بغاوت و قساوت و دیگری نمادی از آزاده‌گی، مبارزه و پیکار برای رهایی مردم از اسارت پندارهای جزمی و استبدادی.

برجسته‌سازی چهرۀ ملاعمر آزادی‌خواه در برابر ملاعمر سلطه‌گر راه را برای انحصار کردن نام ملاعمر در حوزۀ خشونت‌خواهی می‌بندد و چهرۀ محترمانه‌یی از ملاعمر دیگری را به تصویر می‌کشد. ملاعمر که از آن سخن می‌گوییم، زادۀ ولسوالی خواجه‌غار ولایت تخار است که افتخار سربازی در کنار احمدشاه مسعود، قهرمان ملی کشور را در دورۀ نخست مقاومت در برابر طالبان به رهبری ملاعمر داشته است.

او از سال 1383 خورشیدی به این‌سو به عنوان ولسوال خواجه‌غار در نظام پس از طالبان کار کرده و همچون یک نظامی کارکشته بارها در برابر این گروه رزمیده است. آقای عمر، تجربۀ طولانی از مقاومت در برابر طالبان دارد و سال‌های زیادی را همزمان با هجوم طالبان علیه حکومت مجاهدین در برابر این گروه جنگیده و هنوزهم میدان‌دار نبردهای سنگین با طالبان می‌باشد.

گروه طالبان به رهبری ملامحمدعمر که پس از پیروزی مجاهدین علیه نظام نوپای آنان شورید و به استثنای ولایت‌های پنجشیر و بدخشان بر همۀ خاک افغانستان تسلط یافتند با شکل‌گیری جبهۀ مقاومت به رهبری قهرمان ملی کشور احمدشاه مسعود، در برابر آزمون دشواری قرار گرفتند که سرانجام به سرنگونی رژیم طالبان انجامید.

ملاعمر تخاری در زمان مقاومت نخست علیه طالبان از سوی مجاهدین آن زمان به جانشینی برادرش قاری امیر، یکی از فرماندهان مقاومت که در نبرد با طالبان جان باخته بود، گماشته شد و فرماندهی یکی از جبهه‌های مقاومت را در این ولایت بر دوش گرفت.

ملاعمر می‌گوید که از تجربه‌های نبرد با گروه طالبان درس‌های بی‌شماری آموخته و به این نتیجه رسیده است که برای پایان دادن به خودسری‌ها و خشونت‌خواهی‌های طالبان به جز سرکوبی آنان، راه دیگری باقی نمانده است.

به گفتۀ آقای عمر، اعضای گروه طالبان نه تنها این ‌که به هیچ یکی از ارزش‌های انسانی باور ندارند؛ بلکه عمل‌کرد آنان نیز با آموزه‌های دینی در مخالفت آشکار قرار دارد. به گفتۀ او، روی این دلیل مبارزه و ایستاده‌گی در برابر طالبان برای مردم یک فریضه است.

آقای عمر می‌گوید که در دوران فرمان‌داری‌اش در ولسوالی خواجه‌غار ولایت تخار، جنایت‌های آشکار طالبان را از ظلم و ستم بالای مردم گرفته تا تجاوز جنسی بر دختران زیر سن شاهد بوده و همواره در برابر این جنایت‌ها ایستاده‌گی و مقاومت کرده است.

ملاعمر می‌افزاید که پس از تصرف ولسوالی‌های تخار به دست طالبان، او با افراد زیر فرمانش در منطقۀ «قره پرچاب» از مناطق مرزی تخار علیه این گروه جبهۀ جنگی باز کرده و توانسته در یک ماه گذشته ده‌ها حملۀ تهاجمی طالبان را پس بزند.

این فرمانده علاوه می‌کند که با شکل‌گیری مقاومت مردمی در تخار علیه طالبان تمام فرماندهان مقاومت با هم تعهد کرده‌اند که افزون بر جلوگیری از سقوط مرکز تخار در همکاری با نیروهای امنیتی ولسوالی‌هایی از دست‌رفته را نیز از تصرف طالبان بیرون خواهند کرد.

به گفتۀ آقای عمر، طالبان دشمن «آشتی‌ناپذیر» مردم افغانستان است و هر گونه غفلت در برابر این‌ گروه و میدان‌دهی به جنگ‌جویان این گروه خیانت ملی است. آقای عمر می‌گوید که در نبردهای 20 سال گذشته در برابر طالبان این گروه را به درستی شناخته و با همۀ توان به قیمت از دست دادن جانش نیز آماده است تا در برابر این گروه برزمد و مردم را از زیر تازیانه‌های طالبان نجات دهد.

این فرمانده تصریح می‌کند که همۀ هماهنگی‌های لازم و بسیج عمومی مردم در برابر طالبان صورت گرفته و عملیات‌های تصفیه‌یی نیز در چندین استقامت از دو روز به این‌سو آغاز شده است. او اظهار امیدواری می‌کند که با افزایش حمایت‌های هوایی می‌توانند خطر تهدید طالبان بر شهر تالقان، مرکز ولایت تخار را برطرف سازند و مناطق باقی‌مانده را نیز به زودی از تصرف این گروه بیرون کنند.

ولایت تخار، یکی از ولایت‌های شمال‌شرقی کشور است که به پایگاه مقاومت در برابر طالبان شهرت دارد. بخش‌هایی از این ولایت اما در یک ماه گذشته در پی افزایش حمله‌های تهاجمی طالبان به تصرف این گروه درآمده و دامنۀ تهدید طالبان تا دروازه‌های شهر تالقان، مرکز این ولایت رسیده است.

فرماندهان مقاومت مردمی در تخار می‌گویند که آنان با همۀ توان در برابر این گروه می‌جنگند و تلاش می‌کنند معادلۀ جنگ در این ولایت را هرچه زودتر به سود نیروهای امنیتی و حکومت افغانستان تغییر دهند.