شبرغان

بی‌مهری حکومت مرکزی نسبت به جوزجان؛ آیا این ولایت انگشت ششم است؟

محمدجان آریا

04 August 2021

پس از گسترش دامنۀ جنگ در اطراف شهر شبرغان و سقوط پی‌هم ولسوالی‌های پنج‌گانۀ آقچۀ ولایت جوزجان به دست طالبان، شماری از نماینده‌گان مردم جوزجان در مجلس نماینده‌گان و شورای ولایتی با انتقاد از حکومت مرکزی می‌گویند که این ولایت از دید دولت افغانستان فراموش ‌شده است. به باور آنان، در جریان سه ماه گذشته که این ولایت در آتش جنگ می‌سوزد، هیچ نیروی نظامی تازه‌نفس از سوی نهادهای امنیتی و دفاعی از مرکز به این ولایت فرستاده نشده است.

باشنده‌گان جوزجان، نماینده‌گان مردم این ولایت در مجلس نماینده‌گان و اعضای شورای ولایتی جوزجان در حالی از بی‌مهری حکومت مرکزی شکایت دارند که در جریان دو ماه گذشته پنج ولسوالی این ولایت یکی پی ‌دیگری بدون درگیری به دست جنگ‌جویان گروه طالبان سقوط کرده‌اند. پیش ‌از این ولسوالی‌های درزاب و بخشی از ولسوالی قوش‌تپۀ این ولایت در اختیار گروه طالبان قرار داشت. اکنون اما بخش‌هایی از  شاهراه شمار یک جوزجان – بلخ و شاهراه شماره دوم جوزجان – سرپل نیز به تصرف جنگ‌جویان گروه طالبان درآمده است.

شاهراه شمار یک جوزجان – بلخ

در یک ماه گذشته جنگ‌جویان طالبان بارها تلاش کرده‌اند از استقامت‌‌های شمال و شمال‌شرق وارد شهر شبرغان شوند، اما هر بار با مقاومت نیروهای دولتی و افراد مسلح وابسته به مارشال عبدالرشید دوستم روبه‌رو شده‌اند. در جریان یک ماه گذشته طالبان از سمت شمال شهر شبرغان تا روستاهای نزدیک به شهر پیش‌روی کرده‌اند. در این جنگ طالبان تلفات سنگینی را متحمل شده و قاری نقیب‌الله جندی، یکی از مهم‌ترین فرماندهان‌شان را نیز از دست ‌داده‌اند.

گروه طالبان به‌تازه‌گی ادعا کرده‌اند که کنترل چهار روستا در سمت شمال‌شرق شهر شبرغان را به دست گرفته‌اند. صوفی‌قلعه یکی از این روستاهای استراتژیک و نزدیک به شهر است که طالبان می‌گویند کنترل آن‌ را در اختیار گرفته‌اند. مسوولان نهادهای امنیتی در ولایت جوزجان اما این ادعای طالبان را رد می‌کنند.

در جریان سه ماه گذشته جنگنده‌های پایگاه ۲۰۹ ارتش نیز با آماج قرار دادن جنگ‌جویان طالبان در روستاهای غوره، حسن‌تابین و سالزمان مانع پیشروی طالبان تا مرکز شهر شبرغان شده‌اند. از دو روز به این‌سو حمله‌های هوایی ارتش در روستای استراتژیک صوفی‌قلعه نیز آغاز شده است که همزمان حملۀ هوایی ارتش در دو سمت شهر شبرغان با درگیری‌های زمینی نیروهای دولتی و مقاومت‌ مردمی (افراد مسلح وابسته به مارشال دوستم) بر مواضع جنگ‌جویان طالبان جریان دارد. در جریان این دو ماه گذشته که جنگ تا مرکز ولایت جوزجان رسیده است، مسوولان درجۀ یک حکومت محلی نیز کم‌تر دربارۀ جنگ‌ جوزجان به گفت‌وگو با رسانه‌ها حاضر شده‌اند.

حلیمه صدف کریمی، نمایندۀ مردم جوزجان در شورای ملی به خبرگزاری نشانه می‌گوید که او و شماری از نماینده‌گان دیگر مردم جوزجان از سه ماه به این‌سو با نهادهای امنیتی و دفاعی از جمله وزارت امور داخله، وزارت دفاع ملی و شورای امنیت در مورد جنگ جوزجان و سقوط ولسوالی‌های این ولایت گفت‌وگو و دیدارهایی داشته‌اند. خانم کریمی می‌افزاید که باوجود وعده‌های زیادی مانند مانند کمک مادی، فرستادن نیروهای کمکی تازه‌نفس و کماندو‌، هیچ اقدام قابل ملاحظه‌یی از سوی شورای امنیت و وزارت‌های امور داخله و دفاع ملی به این ولایت نشده است.

حلیمه صدف کریمی، نمایندۀ مردم جوزجان در شورای ملی

خانم کریمی علاوه می‌کند که او دلیل این بی‌مهری نهادهای امنیتی نسبت به ولایت جوزجان را نمی‌داند، اما احتمال مشکلات منطقه‌یی و ضعف حکومت مرکزی را باعث پیشروی طالبان به سمت شبرغان می‌داند. خانم کریمی اشاره می‌کند که گفت‌وگوها برای دریافت یک راه ‌حل قطعی دربارۀ جنگ در جوزجان با نهادهای امنیتی در مرکز ادامه خواهد داشت.

با این حال، مولوی عبدالحی حیات، نماینده و رییس کمیتۀ امنیتی شورای ولایتی جوزجان بیان می‌کند که حکومت مرکزی ولایت جوزجان را به عنوان انگشت ششم می‌شناسد. آقای حیات می‌افزاید که جنگ تا اطراف شهر شبرغان رسیده است. به سخن این نمایندۀ شورای ولایتی جوزجان، نیروهای دولتی نه تنها در سه ماه گذشته؛ بلکه از یک‌ سال به این‌سو در برابر طالبان در نبرد هستند.

مولوی عبدالحی حیات، نماینده و رییس کمیتۀ امنیتی شورای ولایتی جوزجان

آقای حیات تأکید می‌کند که در صورت بی‌توجهی وزارت‌‌های داخله و دفاع، شهر شبرغان به دست طالبان سقوط خواهد کرد. آقای حیات تشریح می‌کند که تا حال محافظان ویژۀ مارشال عبدالرشید دوستم با هماهنگی نیروهای امنیتی و دفاعی از شهر شبرغان دفاع کرده‌اند. او با ابراز نگرانی می‌گوید که در سه ماه گذشته هیچ توجهی از سوی مرکز به ولایت جوزجان نشده است.

عبدالحی حیات، نمایندۀ شورای ولایتی جوزجان پیش‌روی اخیر طالبان تا روستای صوفی‌قلعه در شمال‌شرق شهر شبرغان نگران‌کننده می‌خوانده و می‌گوید که این روستا در حدود چهار کیلومتر تا مرکز شهر فاصله دارد. او خواهان کمک‌های عاجل امنیتی از نهادهای مرکزی است. پیش‌ از این بکتاش ایشچی، نمایندۀ مردم جوزجان در پارلمان در صفحۀ فیس‌بوکش از نبود هماهنگی لازم میان حکومت محلی جوزجان و حکومت مرکزی نوشته است. آقای بکتاش در برگۀ فیس‌بوکش نوشته است: «در برخی از موارد حکم رییس‌جمهمور در جوزجان تطبیق نمی‌شود و این امر باعث می‌شود که حکومت مرکزی توجه بیشتر در این ولایت نداشته باشد.»

بکتاش ایشچی، نمایندۀ مردم جوزجان در پارلمان

با این حال، خواجه ابوبکر جیلانی، فرمانده پولیس جوزجان روشنی می‌اندازد که آنان با نیروهای مقاومت مردمی به ویژه افراد وفادار به مارشال عبدالرشید دوستم در حال دفاع از شهر شبرغان هستند. فرمانده پولیس ولایت جوزجان اشاره می‌کند که در رأس مقاومت‌های مردمی یارمحمد دوستم، پسر مارشال عبدالرشید دوستم قرار دارد. او اضافه می‌کند که بیش‌تر افراد با هماهنگی نیروهای امنیتی سلاح برداشته‌اند و از خانه‌ها و روستاهای‌شان دفاع می‌کنند.

با این ‌حال، بر بنیاد گزارش ریاست امور مهاجرین و عودت‌کننده‌گان در دو ماه گذشته بیش از ۵ هزار خانواده از ۵۳ روستای شبرغان به علت جنگ‌ خانه‌های خود را ترک کرده‌اند. ادامه درگیری در صوفی‌قلعه از دو روز به این‌سو باعث بی‌جاشدن شماری از خانواده‌های بیش‌تری شده است. در جریان سه ماه گذشته هیچ ‌دیدگاهی از سوی مسوولان ردۀ نخست ارگان‌های امنیتی و دفاعی در مرکز در ارتباط به ولایت جوزجان مطرح نشده است.