در پی افزایش روز افزون شیوع ویروس کرونا در جهان، کشورهای مختلف راه‌کارهای را برای جلوگیری از انتشار این ویروس در پیش گرفته اند که همانا قرنطین، عدم حضور در مکان‌های پرتجمع، استفاده از ماسک و دست‌کش، شستن دست‌ها به گونۀ منظم با آب و صابون، و استفاده از مواد غذایی دارایی ویتامین C به هدف بلند بردن مقاومت بدن در برابر این ویروس می‌باشد.

با وجود افزایش نگرانی‌ها از شیوع ویروس کرونا و گسترش روز افزون بیماران و قربانیان کوید19 در جهان، مردم افغانستان کم‌تر به توصیه‌های پزشکی عمل می‌کنند و در بسیاری موارد عدم توجه به توصیه‌های پزشکی و عدم رعایت مراقبت‌های بهداشتی از سوی مردم این نگرانی را بوجود آورده است که با ادامۀ این وضعیت خطر گسترش ویروس کرونا، افغانستان را به گونۀ جدی تهدید می‌کند.

افزون بر عدم رعایت مراقبت‌های بهداشتی، بازگشت روز افزون مهاجران از ایران و عدم موجودیت مکانیزم مشخص برای مدیریت این روند، نگرانی‌های را در میان مردم نسبت به انتقال این ویروس توسط برگشت کننده‌گان از ایران افزایش داده است.

با آن‌که وزارت صحت عامۀ افغانستان به منظور حصول اطمینان از تن‌درستی مهاجران برگشت کننده از ایران در مرز اسلام قلعه با ایجاد یک پاسگاه صحی مهاجران را آزمایش و بعدًا اجازۀ ورود به افغانستان را می‌دهند اما آگاهان امور صحی به دلیل طولانی بودن دوران ظهور علایم کرونا این اقدام را بسنده نمی‌دانند و می‌گویند که باید روند نظارت از چگونگی وضعیت صحی برگشت کننده‌گان حد اقل تا دو هفته پس از باز گشت توسط تیم‌های صحی در تمام ولسوالی‌های افغانستان وجود داشته باشد.

آگاهان امور بهداشتی بدین باور اند، در صورتی‌که مردم به دستورات پزشکی و هدایات نهادهای بهداشتی توجه نکنند، خطر بروز یک فاجعۀ انسانی به قوت تمام وجود دارد.

شفیق همدرد، سر طبیب بیمارستان ولایتی بدخشان می‌گوید که تیم‌های صحی آنان روند آگاهی دهی را از چندی بدین‌سو شدت بخشیده اند و در تلاش اند که با افزایش آگاهی مردم و عملی سازی دستورات بهداشتی از شیوع ویروس کرونا جلوگیری کنند.

به گفتۀ وی تا هنوز هیچ واقعۀ مثبت کرونا در این ولایت به ثبت نرسیده است اما از مردم انتظار دارند که در صورت مبتلا شدن به سرماخوردگی در خانه باقی مانده و تلاش کنند که با سایر اعضای خانواده و اجتماع تماس نداشته باشند.

وی تصریح کرد که مراجعه به مراکز صحی برای درمان و انجام آزمایش از عمده‌ترین موردی است که باید مردم به آن توجه داشته و با این اقدام خود را مطمین سازند.

سر طبیب بیمارستان ولایتی بدخشان می‌افزاید که مردم باید به مکان‌های عمومی و شهر و بازار بدون ضرورت جدی رفت و آمد نکنند و در صورت بیرون شدن از خانه از ماسک و دست‌کش استفاده نمایند و در کنار آن از دست دادن و رو بوسی و بغل‌کشی خودداری کنند.

در مناسبت‌های اجتماعی، دست دادن، رو بوسی و بغل کشی جزء رفتارهای فرهنگی به‌شمار می‌روند و با وجود هشدارهای جدی مسئولان صحی هنوزهم این رفتار در میان افراد باسواد و تحصیل یافته و حتا مسؤولان بلند رتبۀ حکومتی و نماینده‌گان مردم که الگوهای اجتماعی اند به گونۀ عادی ادامه دارد.

آگاهان امور صحی می‌گویند، اگر در این رفتارها تغییری بوجود نیاید، با شیوع ویروس کرونا خطر انتقال انسان به انسان و گسترش آن نسبت به دیگر کشورهای جهان در افغانستان بیشتر خواهد شد.

روح الله تابش، یک‌تن از پزشکان بدخشان هم می‌گوید: «مردم ما باید از مناطق پر ازدحام، محافل و مکان‌های پرتجمع خودداری نموده و از دست دادن و رو بوسی بپرهیزند.»

با وجود این‌همه هشدارها، از خطر شیوع ویروس کرونا، در بدخشان محافل عروسی، میله‌های بهاری، تجمعات افراد در شهر و بازار و راه اندازی مناسبت‌های فرهنگی و مذهبی به گونۀ عادی آن ادامه دارد.

روز گذشته از صاحبان یکی از مراسم عروسی پرسیدم که این کار شما مگر برای انتقال ویروس کرونا توسط یگان آدم مصاب خطر آفرین نیست؟ گفت: «کرونا به این‌جا نمی‌آید و ما به این گپ‌ها باور نداریم.» این سخن تنها متعلق به یک محفل و محفل‌آرای عروسی نیست، واقعیت عینی تمام جامعۀ بدخشان و تمام افغانستان است.

فعالان مدنی در بدخشان می‌گویند، اگر حکومت برنامه‌های عملی را برای جلوگیری از راه اندازی‌ برنامه‌های عمومی چون مراسم عروسی، شیرینی خوری، مراسم فرهنگی افزون بر برنامه‌های آگاهی‌دهی روی دست نگیرد، مردم تا زمان که ویروس کرونا مستقیم به قربانی گرفتن شروع نکند، از این کارهای دست بردار نیستند.

مسئولان امور صحی در بدخشان از مردم می‌خواهند که توصیه‌های پزشکان را در زمینۀ مراقبت‌های بهداشتی جدی گرفته و به آن عمل کنند، در غیر آن با افزایش و شیوع ویروس کرونا در میان مردم، جلوگیری آن دشوار و حتا ناممکن خواهد شد.