عدم دسترسی مستقیم زنان به بازار و فعالیت‌های مستقل اقتصادی یکی از عمده‌ترین دشواری‌های کاری زنان در افغانستان به ویژه در ولایت بدخشان به شمار می‌رود. زنان به عنوان تولیدکننده‌گان اصلی، بخش بزرگی از فعالیت‌های اقتصادی جامعه را بر دوش دارند، اما به دلیل وضع محدودیت‌های اجتماعی – فرهنگی در مناطق دوردست و روستایی کشور از مالکیت بر تولیدات خود محروم هستند.

در سال‌های پسین اما با افزایش آگاهی و بلند رفتن ظرفیت زنان و همچنان با فراهم شدن فرصت‌های کاری، زنان زیادی در بخش‌های کشاورزی، پروسس لبنیات و کارهای حرفه‌یی تولیدات خود را افزایش داده و توانسته‌اند با پیوستن به بازار بر درآمدهای خود مالکیت داشته باشند.

این‌جا در شهر فیض‌آباد، مرکز بدخشان دو بازار ویژه‌یی برای زنان وجود دارد که شمار زیادی از زنان در این دو مرکز مصروف فعالیت‌های اقتصادی هستند. مسوولان محلی و شماری از زنان بازرگان در بدخشان می‌گویند که از زمان ایجاد «مرکز بازرگانی زنان» در شهر فیض‌آباد فعالیت‌های بازرگانی آنان رونق گرفته و تلاش دارند با عرضۀ کالاهای باکیفیت و مورد نیاز مردم، مشتریان بی‌شماری را جلب کنند و دامنۀ فعالیت‌های اقتصادی خود را توسعه دهند.

این مرکز بازرگانی زنان که به ارزش ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار افغانی از سوی دفتر «جی.آی.زید سیدیپ» یا برنامۀ انکشاف اقتصاد مستمر و ایجاد اشتغال دولت جمهوری فدرال آلمان ساخته شده است، توانسته فرصت‌های خوب اقتصادی و بازرگانی را برای زنان بدخشان فراهم سازد.

کالاهای دست ساخت‌ در بازار فروش محصولات زنان بدخشان

زنان بازرگان که همه‌روزه برای فروش کالاهای بازرگانی، دست ساخت‌ها و فراورده‌های لبنی به این مرکز می‌آیند، می‌گویند که در کم‌تر از چهار ماه توانسته‌اند فعالیت‌های بازرگانی خود را توسعه دهند و در تقویت اقتصاد خانواده و اقتصاد محلی موثر واقع شوند. ماه بیگم، 45 ساله باشندۀ ولسوالی ارگوی ولایت بدخشان است. این ولسوالی حدود 30 کیلومتر دورتر از شهر فیض‌آباد، مرکز این ولایت موقعیت دارد. ماه بیگم در هفته‌یی سه روز فراورده‌های لبنی را جهت فروش به مرکز بازرگانی زنان می‌آورد.

این خانم بازرگان می‌گوید که ایجاد این مرکز بازرگانی سبب شده است که او بتواند با فروش تولیدات لبنی مخارج زنده‌گی‌ خود را تأمین کند و پیشۀ دام‌داری خود را نیز توسعه دهد. ماه بیگم امیدوار است با توسعۀ پیشۀ مالداری و تولید بیش‌تر فراورده‌های لبنی بتواند برای زنان روستایی دیگری در ولسوالی ارگو نیز زمینۀ کار را فراهم سازد.

در این مرکز بازرگانی زنان، افزون بر تولیدات محلی و صنایع دستی زنان، کالاهای مورد نیاز بازار نیز به فروش می‌رسد. نازیه، یکی از زنان بازرگان در بدخشان می‌گوید که او برای جلب توجه مشتریان و توسعۀ مرکز بازرگانی بانوان در نظر دارد افزون بر تنظیم صنایع دستی مطابق به تقاضای بازار، کالاهای مورد نیاز زنان را از شرکت‌های مشهور خریداری و وارد این مرکز بازرگانی کند.

نازیه با اظهار امیدواری از رونق فعالیت‌های بازرگانی‌اش در این مرکز می‌گوید که با گذشت هر روز شمار مشتریان این مرکز بازرگانی در حال افزایش است و تلاش می‌کند با توسعۀ فعالیت‌های بازرگانی‌اش نیازهای بازار را برطرف سازد. خانم نازیه می‌افزاید که شکل‌گیری هسته‌های اقتصادی در این مرکز زمینۀ کاریابی را برای شمار زیادی از زنان فراهم می‌کند و آنان می‌کوشند از این طریق زنان پیشه‌ور و بازرگان را به گونۀ مستقیم به بازار وصل سازند.

بخش بزرگی از بازرگانان این مرکز را زنانی تشکیل می‌دهند که نان‌آور خانواده هستند و از طریق فعالیت‌های بازرگانی مخارج زنده‌گی و هزینۀ تحصیل فرزندان‌شان را تأمین می‌کنند. در این مرکز بازرگانی نزدیک به 40 زن بازرگان مصروف فعالیت‌های اقتصادی هستند.

بخش بزرگی از بازرگانان این مرکز را زنانی تشکیل می‌دهند که نان‌آور خانواده هستند

مسوولان ریاست امور زنان در بدخشان می‌گویند که ایجاد «مرکز بازرگانی زنان» افزون بر این ‌که توانسته از پراکنده‌گی فعالیت‌های اقتصادی زنان جلوگیری کند، در زمینۀ ایجاد سهولت و فراهم‌آوری فرصت‌های توسعۀ فعالیت‌های اقتصادی زنان نیز موثر واقع شود.

آلینا غیاثی، رییس امور زنان در بدخشان می‌گوید که ایجاد این مرکز بازرگانی و رونق بازار کار زنان در کم‌ترین زمان ممکن، او را نسبت به پیشرفت فعالیت‌های اقتصادی و بازرگانی زنان امیدوار ساخته است.

به گفتۀ او، در پی ظرفیت‌سازی زنان طی دو دهۀ پسین، میزان تولیدات زنان در بخش‌های حرفه، صنایع دستی، کشاورزی و تولید محصولات لبنی افزایش یافته و زنان به دلیل این که قبلاً به گونۀ مستقیم به بازار دسترسی نداشتند، نمی‌توانستند سود مطلوب و مورد نظر را به دست بیاورند.

رییس امور زنان در بدخشان خاطرنشان می‌سازد که با ایجاد این دو بازار ویژه برای زنان و فراهم شدن فرصت کاری برای آنان، تولیدات زنان به گونۀ مستقیم توسط خودشان به بازار عرضه می‌شود و فروشنده‌گان به خوبی می‌توانند سود بیش‌تری به دست بیاورند.

مسوولان ریاست امور زنان در بدخشان می‌گویند که یکی از عوامل اساسی خشونت علیه زنان در کنار علت‌های دیگری، وابسته‌گی شدید اقتصادی آنان به مردان است و از همین‌رو، این ریاست تلاش دارد با وصل ساختن زنان به بازار، زمینۀ دسترسی آنان به استقلال مالی را فراهم سازد.