اوروش نینگ شدت‌آلگنی و آواره‌لیک؛ ایچکی آواره‌لر حکومتدن نیمه ایستی‌دیلر؟
neshananews
28 July 2021مملکت نینگ تورلی منطقه‌لریده طالبان هجومی اوج آلگنی آرتیدن، بو اېر اهالیسی نینگ تقدیری آواره‌لیک، قشّاقلیک و اوی‌و‌جای‌سیزلیک‌گه یول‌توتکن. مملکت نینگ شِمال-شرقیده‌گی بغلان، قندوز، تخار و بدخشان ولایتلری تومنلری نینگ کتّه قِسمی طالبلر قۉلیگه اۉتگنیدن و گروه هجوملری کوچه‌یگنیدن کېین بو ولایتلر مرکزلری اېنگ کۉپ آواره‌لر و کۉچیریلگن آدملرگه گواه بۉلگن اېنگ مهم ولایتلردن بولگن.
گرچه شمال-شرقي ولایتلر نینگ محلي رسميلری آواره‌لر و قاچقینلر سانی تۉغریسیده انیق‌رقم و معلومات بېرمه‌گن بۉلسه‌لر-ده، بیر آیدن کم وقت ایچیده اوشبو ولایتلرده مینگلب عایله‌لر آغیر جنگلر طفیلی اویلرینی تشلب، کابل‌گه یاکه باشقه شهرلرگه کۉچیب کیتیش‌گه مجبور بولگنلر.
بیر تاماندن اوروش و ناتینچلیک شدت آلگنی و باشقه تاماندن، طالبان نینگ عمومي شاه‌یۉل‌لریده حکمرانلیگی شمال-شرقي ولایتلر اهالیسینی قتّيق احوالگه سالیب قۉیگن. اوشبو ولایتلر نینگ اهالیسی اۉز حیاتلرینی سه‌قلب قالیش و معمالردن خلاص بۉلیش اوچون اوی‌جای‌لریدن کۉچیشی و اویسیز قالیشی گه مجبور بولگنلر.
محلي رسمیلر و شِمال-شرقي ولایتلر اهالی‌لری نینگ تأکیدلشیچه، آدملر نینگ تینچلیگی و آسایشته‌لیگی اۉق آوازی و حربی‌طیاره‌لرنینگ گوویللشیدن برهم و درهم بولگن. کېله‌جک نینگ ناانیقلیگی و مملکت احوالی بوزیلگنی اولرنی قۉرقیتیب تشویش‌گه سالگن و شو سببلی اولر کۉچیش یۉلینی تن‌آلگنلر.
قندوز، تخار و بدخشان ولایتلریده قوراللی تۉقنه‌شوولر اوج آله‌یاتگن بیر پیتده کۉپلب عایله‌لر اۉزلری و عایله‌لرینی اوروشدن حمایه قیلیش اوچون افسوس و امیدسیزلیک دنیاسیده شهرنی ترک اېتیشکن. اوشبو اوچ ولایتده حسرت و امیدسیزلیک بیلن اویلرینی تشلب قاچگن مینگلب عایله‌لر مملکت کتته‌شهرلریده سرگردانلیک ده کون کیچیرماقده‌لر.
مملکت نینگ شِمال-شرقي ولایتلریده‌گی اوروشدن آواره بولگن کیشیلرنی ایتیشیچه، بیز نینگ عذاب-عقوبتلر و قیین احوال‌میزدن سوءاستفاده بولماقده و بیزگه نسبتن هېچ کیم نینگ یوره‌گیده وطنداش صفتیده رحم-شفقت کورین‌میدی. بدخشان یشاوچی‌سی نثار احمد نینگ ایتیشیچه، بیز بدخشاندن کابل‌گه تمان حرکت قیلگنی‌میزده عادتده‌گی مورد کرایه‌سی ۸۰۰ افغانی دن ۱۵۰۰ افغانی‌گه‌چه کۉتاریلدی.
اونینگ سۉزلریگه کۉره، بیز ناچار بو ظلم‌ني قبول قیلیب، کابل‌گه اېتیب کېلدیک و اېندی کابل‌ده‌گی اۉرته‌چه اوینی اجاره‌گه آلماقچی بۉلسک، تاپیب بۉلمه‌یدی. اونگه کۉره، اوی نینگ آیلیک اجاره‌سی بېش مینگ بولگن اوی کرایه‌سي حاضر اۉن ایکّی مینگ افغانی دن، اۉن سکّیز مینگگه کوتاریلگن.
کابل‌ده‌‌یشه‌یاتکان قوندوزلیک آواره عبدالصبور، اوتمیش‌ده هم پاکستان‌گه مهاجرلیک‌نی باشدن کېچیرگنینی ایتیب اونینگ سۉزلریگه کۉره، افغانستانده‌گی وطنداشلریمیز مناسبتی‌نی کۉریب، بیز هېچ بۉلمه‌گنده بیز نینگ یامان احوالیمیزدن فایده‌لنمه‌گن پاکستانلیکلرنی آفرین دیمن.
اوروش آواره‌لریگه کوره، اوی‌جای‌لرینی ترک ایتیش‌ده مجبور بولگن عایله‌لر بیلن افغانستان حکومتی یاردم بیریشی کیره‌ک و خلق‌ارا یاردم یتکزوچی موسسه‌لرنی اوروش آواره‌لری معمالرینی حل قیلیشگه چقیریشی لازم.
بو آواره‌لر، اوروشه‌یاتگن تامانلردن افغانستان نینگ تۉلیق نابود قیله‌یاتگان اوشبو وضعیتنی دوام ایتیرمسلیک طلب ایتیب، اولر اوشبو خوف‌نی بیلیشلری و سیاسي کېلیشوو و بو حدودلر نینگ مظلوم خلقی هېچ قنده‌ی عذاب چېکمسلیگی اوچون صلحگه راضی بۉلیشلری کېره‌ک دیر تاکیدلیدیلر. مملکت نینگ شِمال-شرقي ولایتلری‌نینگ آواره‌لری ، اگر اوروش توگه‌سه و اوروشه‌یاتگن تامانلر عمومي صلحگه راضی بۉلسه، اولر اۉز اویلریگه قَیتیب، حیاتنی دوام اېتتیریشلرینی خواهلی‌میز دیدیلر.
افغانستان نینگ شمال- شرقي‌ده‌گی اوچ ولایتیده اوج آله‌یاتگن قوراللی ماجرالر طفیلی کۉچیریلگن عایله‌لر سانی تۉغریسیده انیق رقم موجود اېمس، اما مملکت نینگ تورلی قِسملریدن مینگلب عایله‌لر اۉز اویلرینی تشلب، کتته‌شهرلر جمله‌دن کابل، هرات، مزارشریف و باشقه بیرقطارشهرلرگه باش‌پناه تاپگنلر.
متخصصلر نینگ تأکیدلشیچه، اگر اوشبو اوچ ولایتده قوراللی تۉقنه‌شوو دوام اېتسه، اوروش قاچقینلری سانی کۉپه‌یه‌دی و بو اوچ ولایتده‌گی کۉپلب عایله‌لر باشقه ولایتلرگه کۉچیب اۉتیشگه مجبور بۉله‌دی.
ایچکی آواره‌لر سانی کۉپیگن تقدیرده، حکومت و جماعه اوچون سلبي تاثیر و عاقبتلر هم کوچه‌یه‌دی و آواره‌لرگه کېره‌کلی یاردملرنی کۉرسه‌تیش اوچون حکومت کۉپراق باسیم آستیده قاله‌دی.
باشقه تاماندن، اوروش النگه‌سی ترقه‌لگنده، عایله‌لر اوروشدن قۉرقیب، نسبتاً خوفسیز شهرلرده باش‌پناه تاپدیلر. بو کتته‌شهرلرده آدملر نینگ حددن تشقری کۉپ بۉلیشی اطراف-محیط‌گه هم ضرر ېتکزه‌دی. شونی حسابگه آلگن حالده حکومت حاضردن چاره کۉریشی کېره‌ک، یاکه حربی عمليات لر دایره‌سینی کېنگی‌تیریب، شهرلرده تاپیلگن خوف‌نی کمه‌یتیریب اهالی اوز منطقه‌لریده یشش زمینه‌لرینی مساعد ایتیب و عینی زمانده تینچلیک مذاکره‌لرنی قوللب قوتلب دایمي آتش‌کیسیم اوچون کیلیشووگه قول قویش بیلن اهالیگه تینچ حیات امکانیتی‌ني مساعد ایتیشی کیره‌ک. عکس حالده، آواره‌لیک و قشّاقلیک کوچه‌یه‌دی و حکومت‌گه بو پیتده کتته‌خراجت‌لی و کمرشکن دستورلرنی عملگه آشیریشی دن باشقه چاره قالمیدی.
