طالبان و شِمالده مقاومت نینگ قتّيق سیناوی
neshananews
07 July 2021مملکت نینگ شِمالی و شِمال-شرقیده طالبلر هجوملری نینگ کۉپه‌ییشی بیر قطار تومنلر نینگ قوله‌شیگه سبب بولدی. تومنلر نینگ کېتمه-کېت طالبلر قۉلیگه اۉتیشی خلق نینگ قرشیلیک کۉرسه‌تیشیگه و بو گروه‌گه قرشی قۉزغآلانلرگه آلیب کېلدی. حاضرگی وقتده بغلان، کندز، تخار و بدخشان ولایتلریده جهادی قوماندانلر و قرشیلیک کۉرسه‌تووچی جنگچیلر تمانیدن آلیب باریلگن خلق قۉزغآلانلری اوروش جغرافیه‌سی نینگ رواجلنیشیگه و شمال و شِمالی-شرقي ولایتلر مرکزلری نینگ طالبلر قۉلیگه اۉتیش خوفینی آلدینی آلیشگه موفق بۉلگن.
جهادي قوماندانلر و مملکت شِمالیده‌گی خلق قرشیلیگی رهبرلری حاضرده کوچلرنی سفربر اېتیش، پوسته‌لرنی بیرلشتیریش و یۉقالگن حدودلرنی قَیتریب آلیش اوچون تازه‌لش ایشلرینی رېجه‌لشتیریش اوستیده ایش آلیب باره‌یاتگنلیکلرینی اَیتماقده‌لر.
شمالي ولایتلرده مغلوب بولیش نینگ اچّیق تجربه‌سینی باشدن کېچیرگن طالبان، اېندی ینه بیر قرشیلیک تۉلقینی بیلن دوچ کېلماقده‌لر. اگر بوگروه حاضرگی اوروشنی توخته‌تیش اوچون سیاسي کېلیشووگه اېریشه آلمه‌سه، اوروش دوام اېتیشی و بو گروه، اونگه قرشی چیققن اهالی تمانیدن باستیریلیشی خوفی موجود دیر
جهادي قوماندانلر شمال و شِمال-شرقي ولایتلرده‌گی خلق قۉزغآلانلری خلقنی طالبلرگه قرشی کوره‌شیش و اولرگه قرشیلیک کۉرسه‌تیش اوچون سفربر اېتیش جریانینی کوچه‌یتیرگنلیکلرینی و طالبلر نینگ کېینگی حرکتلرینی آلدینی آلیش و یۉقالگن حدودلرنی سیقیب چیقریشگه تۉلیق تیارلیک بیلن ایش آلیب باره‌یاتگنلیکلرینی اَیتماقده‌لر.
مملکت نینگ تورلی ولایتلریده طالبانگه قرشی توریشگه قره‌تیلگن قوراللی حرکتلر اوروش تېنگلمه‌سینی اۉزگرتیریشگه اونچه‌لیک تأثیر قیلمه‌گن بۉلسه-ده، قرشیلیک اوچقونلری پیدا بۉلیشی طالبلر ینه بیر بار خلق نینگ قرشیلیکلرینی باشدن کېچیره‌یاتگنیدن دلالت بېره‌دی.
بوگونگی کونده طالبلرگه قرشی قرشیلیک نینگ مملکت ملي قهرمانی احمد شاه مسعود نینگ مقریده هر قچانگیدن هم کۉپراق شکللنگنلیگینی حسابگه آلیب، طالبلرگه قرشی قرشیلیکنی شکللنتیریش اوچون زمینه یره‌تیلماقده. طالبانگه قرشی دستلبکی قرشیلیک جوده آز مقدارده‌گی مبلغ بیلن پنجشیر واديسیده شکللنگن و کېینچه‌لیک او کتّه حرکتگه ایلنیب، بوتون افغانستاندن طالبلر سلاله‌سینی بۉرانلی تاشقین سینگری پرچه‌لب تشله‌گن. اۉشنده طالبلر بدخشان و پنجشیردن تشقری بوتون افغانستاننی اېگه‌للب آلگن بۉلسه‌لر-ده، اولر بوگونگی کونده کوچلیراق هوا کوچلری و اوروش مو‌ترلریگه اېگه اېدیلر، اما شمالي قرشیلیکلردن مغلوب بۉلدیلر.
اېندی جهادی قوماندانلر و قرشیلیک نینگ ایکّینچی تۉلقینی قرشیلیک نینگ بیرینچی تۉلقینی نینگ تجربه‌سینی حسابگه آلگن حالده یخشیراق حالتده دیر. بوندن تشقری، افغانستان نینگ ینگی اولادی طالبلر حکمرانلیگینی یاقتیرمه‌یدی. طالبلر نینگ خنکلیگینی تأکیدله‌یدیگن معلوماتلر نینگ آدملر آره‌سیده اېرکین معامله‌ده بۉلیشی، طالبلر نینگ کېلیب چیقیشی کۉپراق منطقوي و قبیله‌وي اېکنلیگیدن دلالت بېره‌دی و بو ایکّینچی قرشیلیکنی شکللنتیریش امکانیتینی آشیردی.
اېندی جهادی قوماندانلر و شمال و شِمالی-شرقي ولایتلرده‌گی ینگی اولاد طالبلرگه و طالبلر مفکوره‌سیگه قرشی قورال آلیب، کون سیین طالبلرگه قرشی جنگ میدانلرینی کوچه‌یتیرماقده‌لر. جهادي قوماندانلر و ینگی اولاد طالبلر تینچلیک اوچون امکانیتدن فایده‌لنیب، اۉز کوچلرینی اوروشدن واز کېچیب سیاسي کېلیشوو و تینچلیک ملاقاتیگه یۉنه‌لتیریشلرینی کوتماقده‌لر.
اما کۉرینیب توریبدیکی، طالبان اوروش و تینچلیک اۉرته‌سیده تنلاو اۉتکزگن و کۉپ حرکتلرینی اوروشده غلبه قازانیشگه قره‌تگن. هجوملر کۉپه‌ییب باره‌یاتگنلیگی سببلی طالبان افغانستاننی کوچ بیلن اېگه‌للب آلیشگه حرکت قیلماقده. اما جهادی قوماندانلر و ینگی اولاد اوروش نینگ کوچه‌ییشی تینچلیک جریانیگه ضرر اېتکزه‌دی و اوروش آقیمینی آدملر منفعتی اوچون اۉزگرتیره‌دی، دېب حسابله‌یدیلر، شوندن کېین اولر طالباننی یۉق قیلیشده ینگی بۉلیم پیدا بۉلیشینی ایتیشه‌دی. . باشقه تماندن، افغانستانده‌گی ۲۰ ییلدن آرتیق طالبلر اوروشی بو عایله‌گه قرشی کوره‌شده کۉپلب عایله‌لر نینگ فرزندلری، آته‌لری و قرینداشلریدن اَیریلیشیگه آلیب کېلدی و بوتون مملکت بۉیلب طالبلر بیلن عداوت ایلدیزلری مستحکملندی.
طالبلر اوچون حربي غلبه امکانسیز، چونکه اوروش قربانلری عایله‌لریدن قصاص آلیش حسی هر قچانگیدن کوچلیراق بۉلیب قالدی و طالبلر اۉزلرینی غضب آلاویدن و اوروش قربانلری عایله‌لریدن قصاص آلیشدن حمایه قیله آلمه‌یدی.
حاضرده طالبان خلق نینگ مخالفی، دشمنلیگی، قصاص و خلق نینگ قرشیلیک تۉلقینیگه دوچ کېلماقده و گروه نینگ طالبان تینچلیک جریانیگه رعایه قیلمسلیگی کتّه و توزه‌تیب بۉلمه‌یدیگن مغلوبیتگه آلیب کېله‌دی.
طالبلر اېتنیک پلیوره‌لیزم، تیل و مدني خیلمه-خیللیککه تۉله مملکتده اوروشده غلبه قازانیش ممکن اېمس و بو وضعیتنی دوام اېتتیریش قانلی زۉروانلیک و آغیر قومی نزاعلرگه آلیب کېله‌دی دېگن خلاصه‌گه کېلیشگن بۉلیشی کېرک.
