قورغاقچیلیک و اوروش؛ جوزجانده دهقانچیلیک محصولات‌نی پسیتیره‌دیگن ایککی اساسي عامل
neshananews
28 July 2021قورغاقچیلیک و جنگ میدانلری قیزیگنی جوزجان ولایتیده دهقانچیلیک محصولاتلریگه جدّي ضرر ېتکزگن ایکّیته اساسي عامل دیر. اوشبو ایکّی عامل جوزجان ولایتیده‌گی بوغدای، قاوون، تربوز و شفتالو اېکین محصولاتلری کتّه قِسمیگه تأثیر کۉرستکن. جوزجانلیک دهقانلر دهقانچیلیک محصولاتلری، قورغاقچیلیک و اوروش اوچون یېترلی سوو بۉلمه‌گن تقدیرده حاصل نینگ کمه‌ییشی دن تشویش ده دیرلر. اولر نینگ فکریگه کۉره، بیرینچی موسمده حاصل، قورغاقچیلیک و اوروش ایکّله‌سی هم بیر ییللیک محنت‌لرینی برباد قیلگن.
اوروش هیولاسی، قورغاقچیلیک بیلن بیر قطارده ولایت دهقانلریگه ینگی دهشتلی تشویش توغدیرگن. دوام اېته‌یاتگن اوروش طفیلی بعضی دهقانلر اۉزلری نینگ دهقانچیلیک محصولاتلرینی جوزجان ولایتیدن تشقریده‌گی بازارلرگه یتکزه آلمه‌یدیلر. سۉنگگی ییللرده ولایت نینگ قاوونلری کابل و هرات گه‌چه اېتیب بارردی.
جوزجان ولایتی مرکزی شبرغان یشوچیسی بولگن دهقان غلام فاروق نشانه خبرآژانسی بیلن صحبتده قورغاقچیلیک و اوروش اونینگ حاصلینی پسیتیرگنینی ایتدی. جناب فاروق آرتیقچه هوا حددن تشقری ایسّیقلیک طفیلی قاوون و تربوز محصولاتی نینگ کتّه قِسمی نابود قیلینگنلیگینی قۉشیمچه قیله‌دی. جوزجانلیک دهقانی نینگ سۉزلریگه کۉره، اوروش هم اولر نینگ اېنگ کیچیک محصولاتلرینی ولایت تشقریسیگه آلیب چیقیشگه خلل یتکزگن.
باشقه بیر دهقان امان‌الله میراب نینگ ایتیشیچه، خواجه دوکوه تومنیده‌گی سالتق و شکرک‌بازار قیشلاقلری اهالیسی هم دهقانچیلیک اوچون سوو اېتیشمسلیگیدن شکایت قیلماقده‌لر. اونینگ تأکیدلشیچه، جاري شمسی ییلیده اولر نینگ پالیز اېکینلریگه مدتیدن آلدین ضرر اېتکزیلگن.
سالتق قیشلاقی‌نینگ قاوونی یخشی طعمی و شیرینلیگی بیلن شِمال اهالیسی آره‌سیده علیحده اهمیتگه اېگه. جناب امان‌الله نینگ قۉشیمچه قیلیشیچه، هر ایکّی قیشلاقده هر ییلی قریب ۴۰۰ هکتار اېرگه قاوون اېکیله‌دی. خواجه دوکوه تومنیده‌گی دهقانلر یامغیر یاغیشیگه امید قیلیب یېر هَیب قاوون تربوز ایکدیلردېدی. اما بو ییل آسمان اولرگه هم یاردم بېرمه‌دی. جناب امان‌لله ۴۰ هکتار دهقانچیلیک اېرلریگه اېگه‌لیک قیله‌دی. جاری ۱۴۰۰ ییلده او ایکینزارلریدن یخشی حاصل آلالمه‌گنلیگینی تأکیدله‌دی.
باشقه تاماندن، شبرغان شهریده‌گی افغانستان نینگ تیپه قیشلاغیده یشه‌یاتگان دهقان حشمت‌الله اوروش نینگ شدّتی طفیلی اۉز قیشلاغاینی ترک اېتدی. اونینگ ایتیشیچه، اونینگ بوغدای حاصلی اوروش پیتیده یانیب کېتگن. حشمت‌الله نینگ سۉزلریگه کۉره، بوغدای اونیب چیققن یوزلب هکتار اېرلر یاقیب یوباریلگن. حشمت نینگ تأکیدلشیچه، اوروش سببلی ضررنی حلی حسابلب چیقیلمه‌گن.
بیر قطار باغبانلر شبرغان شهریده شفتالو نینگ کمه‌ییشی حقیده هم گپیریشه‌دی. اولر نینگ سۉزلریگه کۉره، ۱۳۹۹ قویاش ییلیده ساووق هوا طفیلی اولر نینگ شفتالو حاصلاتلری ضرر کۉرگن.
اما جوزجان ولایتی زراعت ، سوغاریش و چارواچیلیک اداره‌سی باشلیغی شفیق‌الله تلاش دهقانچیلیک محصولاتلری میزانی پسیگنلیگینی تن آلیب، ۱۳۹۹ ییلده دهقانلر هر هکتار اېردن ۱۷ تُن‌دن آرتیق قاوون ییغیب آلگنلیگینی ایتدی. ۱۴۰۰ ییلده هر هکتار اېردن ۱۶ تُن‌دن کم قاوون اېتیشتیریلدی.
جناب تلاش محصولاتلرنینگ په‌سه‌ییشی سببلری صفتیده قورغاقچیلیک و اوروشنی کۉرسه‌تماقده. اونگه کۉره، دهقانچیلیک اېرلری نینگ کتّه قِسمی حاضرده طالبان جنگریلری نظارتی آستیده بۉلگن.
شفیق‌الله تلاش نینگ تأکیدلشیچه، بیر قطار دهقانلر آقچه تومنیده‌گی قیشلاقلرینی ترک اېتیشگن و اولر نینگ اېکینزارلری تابود قیلینگن. جوزجان زراعت، سوغعاریش و چارواچیلیک اداره‌سی باشلیغی قاوون محصولاتلری اۉتگن ییلگه نسبتاً ۳۰ فایزگه پسیگنی‌ني تخمین قیلماقده. جناب تلاش، جوزجان ولایتیده تخمیناً ۱۰۰۰ هکتار شفتالو باغلری بارلیگینی ایتکن. او ۱۳۹۹ ییلده‌گی هوا ساووقلیکی شفتالو حاصلینی کمه‌یتیرگنینی خواطر بیلن قۉشیمچه قیله‌دی.
جوزجان ولایتی نینگ زراعت اداره‌سي متصدیلری اوروش نینگ اوج آلیشی سببلی دهقانچیلیک محصولاتلری نینگ کمییشی تۉغریسیده انیق رقم و معلوماتلرنی تۉپله‌ی آلمه‌گنلر. عینِ پیتده، قاچقینلر اداره‌سي معلوماتلریگه کۉره، سۉنگگی بیر آی ایچیده جوزجان ولایتی مرکزی شبرغان‌ده طالبان نظارتی آستیده‌گی قیشلاق و تومنلردن ۵۰۰۰ گه یقین عایله باش‌پناه تاپگن. اوشبو آدملر نینگ اکثریتی دهقانلر بولگنی ایتیلماقده.
