Domestic-ViolenceFeatured-Image-880x550

قرنطینه ایامی ده عایلوی زوروانلیک لرکوپیگنی و اونی تاثیراتی

neshananews

07 May 2020

یازوچی: فرح دیبا انوری

قرنطینه ایامی ده عایلوی جنجال و زوروانلیک لرکوپیگنی، بو قول یازمه عنوانی دیرکه  زوروانلیک و خشونت قره لرینی تحلیل قیلیش ده منی اونده دی.بو موضوع درحقیقت زهرلی معما  و ۲۱ عصرنینگ سونامی و اولیملی ویروسی گه ایلنگن.

« خشونت» یا زوروانلیک فارس تیلی لغتنامه سیده  « درشتی، ناهمواری و تندخویی» معنا بولگن اما اگر اونی باره سیده آیدینلیک بیرماقجی بولسک بیراوگه ضرریتکزیش، مادی و معنوی زیان و بیرکیشی دن باشقه بیرکیشی گه جسمی و روحی صدمه و ضرریتکزیشنی انگلته دی.

 زوروانلیک هربیر جماعه ده، فکری جهت دن ایککی تورگه نمایان دیر؛ مریی ( کوزگه کورینه یاتکان) و نامریی( کوزگه کورین مه یاتکان). بیلمدان لر مریی زوروانلیک نی ،غضب وعصبانیت یوزیدن جسمی آذیت و آزار اتب  اونی یارقین نمونه لرینی کلتک لش، شکنجه، تجاوز، و شونگه اوخشه گن باشقه فزیکی عمل لردن عبارت دیردیدیلر. شونینگ دیک نامریی زوروانلیک روحی و روانی اذیت و آزاردن عبارت دیرکه کوزگه کورین می دی اما هربیرشخص نی قینیب اونگه صدمه یتکزه آله دی. ایشانچسیزلیک، غیبت، کینه، کنایه، مسخره قیلیش و شونگه اوخشه گن عمل لرنامریی زوروانلیک تورلری دیر .

 بو ایککی تور زوروانلک نی کوپلب شاخه لری بار، مثال اوله راق جسمی زوروانلیک، مالی زوروانلیک، دولتی زوروانلیک، حقوقی زوروانلیک، اجتماعی زوروانلیک، عایلوی زروانلیک، مدنی زوروانلیک و تیزیم زورانلیکی دن یادلش ممکن، بوجمله دن عایلوی زوروانلیک بوکونلرده وقرنطینه شرایطی ده نه فقط افغانستان بلکه دنیانی کوپلب مملکت لریده جدی معمالرگه سبب بولگن.

 عایلوی زوروانلیک عموما عاطفی، پولی ، اقتصادی، جنسی ، مالکیت حسی نی آشیریش، باله لرنی اذیت قیلیشی، لفظی تهدیدات، ایرکک لرنی قدرت سواستفاده قلیش لری کبی عمل لراساسا هربیراولکه ده دایمی دهشت ایجاد ایتیب و عموماالگنده عایله ده بیرشخص اوز قدرت و اورنی تثبیت لشتیریش اوچون عایله نینگ باشقه اعضاسیگه ظلم وستم قیلیب اوی ده دهشت و قورقو فضاسینی یرته دی.

عایلوی زوروانلیک و آزار وادیت، یاش و جنسیت تانی می دی. زوروان لیک ، آزار و سواستفاده قلیش نی هر شخص هر یاشده و اقتصادی نظردن هر سطح هم بولسه  احتمال اوز حیاتی ده تجربه قیلسه، عموما بوندای زوروانلیک لرنی ایلک قربان لری بوتون دنیا ده باله لرو عیاللردیر.

 سونگی کونلرده بیرلشکن ملت لرتشکیلاتی تمانیدن نشر بولگن راپورلرگه کوره بیرلشکن ملت لر تشکیلاتی باش کاتبی عایلوی زوروان لیک لر خصوصا عیاللرگه قرشی زوروانلیک لر کوپیگنی دن تشویش بیلدیرگن. کرونا ویروسی ییرلیشی سبب دنیا بویچه مردم نیگ کونده لیک ایش و کسب وکارلری تعطیل بولگنی آرتیدن کوپلب عیاللر اوز اوی لریده که اینگ امن جای سنله دی تورلی خیل زوروانلیک لرگه دچاربولماقده لر.بوندای زوروانلیک لر کوپیشی نینگ اساسی عامل لریدن بیری اوزاق مدت ده اویگه قالیش ارقلی یوزگه چیققن جنجال و تارتیشولر جدی کیلیشموچلیک لرتوغدیرگنی گه سبب بولگن. شونینگ دیک ایشسیزلیک و کروناویروسی نی یوقتیریش دن قورقیش هم عایلوی جنجاللرنی کوپیترگن.

 افغانستان هم بو موضوع دن مستثنا ایمس. مملکت ده کرونا ویروسی ییرلگنی و شهرلر و بیرقطار تومنلرده باردی کیلدی منع ایتیلگنی، خانه نشین لیک و کرونا ویروسی نی یوقتیریش تشویشی، عایله لرارا لفظی تارتیشو و جنجاللرنی هم کوپیترگن. هرچند افغانستان ده قرنطینه جاری ایتیلشی دن آلدین هم عیاللرگه قرشی زوروانلیک لرکوپ بولگن مملکت لردن بیری ایدی اما کرونا ویروسی ییرلیگنی دن سونگ بو زوروانلیک لر آرتیب بارگنی کوزتیلگن. هرات ، افغانستان ولایت لری آره سیده عیاللرگه قرشی زوروانلیک لرکوپ یوزبیره یاتکان ولایت دیر. هرچند هرات ولایتی عیاللرایشلری اداره سی قرنطینه ایامی ده تعطیل دیرلر اما بو ولایت امنیه قوماندان لیگی ده عیاللرگه قرشی بیرقطار زوروانلیک حاللری رویخط ده آلینگنی دن خبر بیرگن.هرات دن علاوه بدخشان ولایتی ده هم سونگی کونلرده عیاللرگه قرشی زوروانلیک لر یوزبیرگنی دن خبرلر نشر بولگن.بدخشان نینگ بهارک تومنی ده نیچه کون آلدین بیریاش ییگیت اوز سینگلی سینی اویدن قاچیش عیبلوی بیلن اولدیردی . اما باشقه بیرقطار ولایت لرده دولتی اداره لر تعطیل ایکنی سبب عیاللرگه قرشی زوروانلیک قضیه لر حاضرگه قدر ثبت بولمگن.

 عیاللر و باله لر باشقه طبقه لردن کوره آسیب پذیرقتلم دیر و دایم جسمی و جنسی تجاوزخطری بیلن یوز مه یوز دیرلر؛خصوصا افغانستان کبی بیر مملکت ده عیاللرمالی و اقتصادی جهت دن ضعیف و شخصی و مادی مستقل لیک دن محروم دیرو دولت لرهم اولردن اونچه لیک حمایت ایتمی دی. حاضرکی عصر ده زوروانلیک، هر بیراولکه نینگ تیزیمی و پای دیواریده کوپلب ضرر زیان یتکزگن. تاکیدلش جایزکه خشونت یا زوروانلیک نی شوم و یمان سیماسی هیچقندای چیگره نی تانیمیدی و همیشه انسان لرحیاتی نی تهدید قلیماقده.هرچند سونگی ییل لرده جهان نی بو شوم و دهشتلی عمل چنگالیدن قوتقریش اوچون سعی و حرکت لر یولگه قویلگن اما حاضرگه قدر بو معما گه بیران ایجابی و دایمی ایچیم یول تاپیلمگن. جهان دولت لری نینگ سعی و حرکتی حاضرکرونا ویروسی معما سیگه قرتیلگن و بو معما قچان برطرف ایتیلشی هم هنوز گه چه انیق معلوم ایمس.اما شهرلرده قرنطینه شرایطی دوام ایتسه، لازم که عایله ایرکک لری اوز اورنلری و کوچ وقوتلری نی کوزکوزقیلیش دن قول تارتیش لری کیرک؛ چونکه ایرکک تمانیدن عیاللرگه قرشی زوروانلیک لرنی دوام ایتیب باریشی عیاللرنی اولردن آرزده قلیب و بو آزرده لیک اوزاق مدت ده عایله پای دیواری گه ییریک صدمه یتکزیشی ممکن و هر بیر اولکه نی کوپلب قیینتچلیک و معملرگه دچار قیله آله دی.