موسیقی

ایجاد نخستین مکتب مسلکی آموزش هنر موسیقی در بدخشان

مسوولان ادارۀ تعلیمات تخنیکی و مسلکی در بدخشان می‌گویند که آنان به هدف رشد و توسعۀ هنر موسیقی برای نخستین بار یک «مکتب ویژۀ موسیقی» را در ولسوالی شغنان این ولایت ایجاد کرده‌اند. به سخن آنان، با ایجاد این مکتب، افزون بر بلند بردن ظرفیت متقاضیان موسیقی معاصر، هنر موسیقی محلی نیز در این ولایت انکشاف خواهد یافت.

نظرمحمد نظری، معاون فنی و مسلکی ریاست معارف در بدخشان می‌گوید که ادارۀ معارف در این ولایت جهت توسعۀ فعالیت‌های هنری در بخش موسیقی و معرفی موسیقی محلی بدخشان در سطح کشور به ایجاد این مرکز اقدام کرده است. او اضافه می‌کند که با شناسایی ظرفیت‌های هنری در این ولایت، هنر موسیقی را رشد و توسعه خواهند داد.

معاون فنی و مسلکی ریاست معارف توضیح می‌دهد که روند جذب علاقه‌مندان هنر موسیقی در این مکتب آغاز شده است و شاگردانی که صنف هفتم مکتب را تمام کرده باشند در این مکتب جذب می‌شوند و تا صنف دوازدهم به آموزش خود ادامه خواهند داد. آقای نظری می‌افزاید که فارغان این مکتب جهت ادامۀ آموزش به انستیتوت موسیقی کابل فرستاده خواهند شد. به سخن او، فارغان این مکتب همچنان پس از ارتقای این مکتب به انستیتوت، می‌توانند تا صنف چهاردهم به آموزش هنر موسیقی ادامه دهند.

آقای نظری خاطرنشان می‌سازد که در این مکتب افزون بر مضمون‌های شامل نصاب آموزشی کشور، هنر موسیقی نیز به شکل علمی و مسلکی به شاگردان تدریس می‌شود تا شاگردان این مکتب بتوانند بستری را برای معرفی هنر موسیقی بدخشان به دیگران هموار بسازند. او علاوه می‌کند که آموزش هنر موسیقی در این مکتب زیر نظر آموزگاران مسلکی که از بخش هنر موسیقی فارغ شده‌اند، به پیش برده خواهد شد.

در همین حال، ایجاد این مکتب ویژه برای آموزش هنر موسیقی در بدخشان با استقبال گرم فعالان عرصۀ فرهنگی، هنرمندان و هنرجویان روبه‌رو شده است. آنان از حکومت می‌خواهند که برای رشد مهارت‌های هنری در بخش‌های دیگر نیز باید گام‌های عملی بردارد. امام محمد ساعی، استاد جامعه‌شناسی در دانشگاه بدخشان می‌گوید که ایجاد این مرکز آموزشی ویژۀ هنر موسیقی می‌تواند افزون بر رشد و توسعۀ هنر موسیقی محلی و معاصر در زمینۀ شناسایی بسیاری از استعدادها و ظرفیت‌های هنری که به دلیل محدودیت‌های اجتماعی و فرهنگی فرصت‌ تبارز را پیدا نکرده‌اند، موثر واقع شود.

آقای ساعی می‌افزاید: «برداشتن هر گام فرهنگی و معنوی امر ممدوح و محبوب است؛ زیرا هر گام معنوی می‌تواند به روشنی گوشه‌یی از زنده‌گی ما بینجامد و زنده‌گی ما را معنادار بسازد.» به سخن او: «ما به بُعد معنوی زنده‌گی خود کمتر توجه کرده‌ایم و همین جنگ، کشتار و بستن‌ها همه ناشی از همین مرگ اندیشی ما سرچشمه گرفته است.»

در سال‌های پسین به دلیل رشد بنیادگرایی و افزایش روزافزون ناامنی‌ها، میزان مخالفت‌ در برابر هنر موسیقی در بدخشان بالا گرفته است و این امر سبب شده است که برخی از هنرمندان نیز به حاشیه کشانیده شوند. شماری از هنرمندان در بدخشان به دلیل افزایش تهدیدهای روزافزون از سوی گروه‌های مسلح مخالف دولت نمی‌توانند در مراسم عمومی در ولسوالی‌های دوردست و معروض به خطر بدخشان هنرنمایی کنند.

شکستن ابزارهای موسیقی، تهدید و لت‌وکوب هنرمندان از سوی گروه‌های تندرَو مذهبی از عمده‌ترین موانع رشد هنر موسیقی در بدخشان به ‌شمار می‌روند. برخی از هنرمندان بدخشان می‌گویند که در گذشته در بسیاری از محافل شادی مردم حضور می‌یافتند، شادی می‌آفریدند و از این طریق چرخۀ روزگار را نیز می‌چرخاندند، اما در سال‌های پسین این وضعیت تغییر کرده است و بازار کار آنان به شدت با رکود مواجه شده است.

یکی از این هنرمندانی که نخواست نامش در این گزارش درج شود، می‌گوید: «وقتی ما می‌بینیم که مردم نسبت به موسیقی بی‌علاقه شده‌اند، ما هم گوشه‌گیری اختیار می‌کنیم. کسانی که محفل‌های شادی را برگزار می‌کنند و ما باید در آن جا هنرنمایی کنیم، به آنان اجازه داده نمی‌شود که در محفل‌های‌شان ساز و موسیقی وجود داشته باشد.»

با این حال، هنرمندان در بدخشان می‌گویند که ایجاد این مکتب ویژۀ هنر موسیقی محلی در این ولایت برای آنان امیدوارکننده است؛ زیرا به گفتۀ آنان، با آموزش هنر موسیقی و افزایش هنرمندان در این ولایت میزان تهدیدهای در برابر هنر موسیقی کاهش خواهد یافت و نسل بعدی می‌تواند بر وضعیت کنونی چیره شود.