دیگ‌ریزی یکی از صنعت‌های دیرپای محلی در ولایت بدخشان است. بازار فروش این صنعت در گذشته‌ها رونق خوبی داشت و صنعت‌گران این پیشه افزون بر تأمین مخارج زنده‌گی شخصی در تقویت اقتصاد محلی نیز نقش اساسی داشتند. این صنعت اما در روزهای کنونی به دلیل افزایش ظرف‌های چینی و پلاستیکی در بازار و عدم حمایت دولت با رکود روبه‌رو شده و بازار مطمین گذشته را از دست داده است.

صنعت‌گران این پیشه‌ که شمار آنان اندک و انگشت‌شمار است، در یکی از روستاهای ولسوالی شهدای ولایت بدخشان به گونۀ سنتی از آهن پاره‌های از کار افتاده ظرف‌ها و وسایل مورد نیاز بازار را می‌سازند. این صنعت‌گران، آهن پاره‌ها را نخست ذوب می‌کنند و از آن ابزارهای شخم‌زدن زمین برای کشاورزان، ظروف مورد نیاز خانه مانند دیگ، چاینک، چای‌جوش و دیگر ظرف‌های مورد نیاز مردم را آماده می‌سازند.

عبدالروف رحیمی، مسوول کارخانۀ دیگ‌ریزی در بدخشان می‌گوید که تولیدات آنان در گذشته بازار خوبی داشت و آنان از طریق فروش این تولیدات بخش بزرگی از نیازمندی‌های زنده‌گی‌شان را برطرف می‌کردند. او اما می‌افزاید: «اکنون به دلیل گرمی بازار ظرف‌های چینایی و پلاستیکی و عدم حمایت دولت و نهادهای کمک‌کننده در جهت رشد و توسعۀ این صنعت در کشور، بازار فروش صنعت دیگ‌ریزی در کشور به رکود مواجه شده است».

در این کارخانۀ تولید ظرف‌های آهنین، شماری از کارگران با استفاده از وسایل بسیار ابتدایی مانند قالب‌های گلی، کورۀ آتش، چکش و سندان مصروف تهیۀ ظروف گلیتی و نکلی هستند. آنان آهن‌پاره‌هایی از کار افتاده و استفاده شده را خریداری و از آن متناسب با تقاضای بازار محلی ظرف‌های گلیتی می‌سازند و در بازار عرضه می‌کنند.

به سخن آقای رحیمی، اگر حکومت و نهادهای کمک‌کننده از پیشۀ آنان حمایت کنند و برای تولیدات آنان بازاریابی کنند، آنان می‌توانند فعالیت‌های این کارخانه را گسترش دهند و افزون بر ایجاد فرصت‌های کاری برای شماری از متقاضیان کار، در زمینۀ تقویت اقتصاد محلی نیز نقش پر رنگی ایفا خواهند کرد.

آقای رحیمی از آوان کودکی با مسلک دیگ‌ریزی‌ آشنایی دارد. او می‌گوید که سال‌های پیش نزد پدرش در دکان دیگ‌ریزی زانو زده و شاگردی را پیشه کرده است، اما حالا نه پدر را همراه دارد و نه هم دیگ‌ریزان قدیم و دوست‌داران قدیمی این تولیدات باقی مانده‌اند. آقای رحیمی مشتریان چندانی ندارد. او همه‌روزه چشم به راه خریداری می‌نشیند، اما بیشتر ظروف چینی و پلاستیکی بازار ظروف گلیتی او را شکسته است. به سخن او: «در گذشته بازار خوبی داشت چندین دکان دیگ‌ریزی وجود داشت، ولی تعداد شان فوت کردند و تعداد دیگری آنان این پیشه را ترک کردند.»

این دیگ‌ریز با آن که تولیداتش بازار چندانی ندارد، اما هنوز هم آهن‌پاره‌ها را ذوب می‌کند و به کارش ادامه می‌دهد. آقای رحیمی می‌گوید که در گذشته از این پیشه روزهای خوبی را تجربه کرده است و مردم از دورترین روستاهای بدخشان برای خرید ظرف‌های گلیتی و نکلی نزد او مراجعه می‌کردند، اما حالا کمتر کسانی به او مراجعه می‌کنند؛ آن‌ هم تنها از ولسوالی‌های دوردست این ولایت.

عبدالخلیل، یکی از دکان‌داران بدخشان که بیشتر ظرف‌های تولید شدۀ محلی از گلیت و نکل را به فروش می‌رساند، می‌گوید که تولیدات محلی آنان به دلیل این ‌که از کیفیت خوبی برخوردارند، هنوزهم مشتریان خود را دارد، اما به سخن او، رونق بازار پیشین این صنعت از کار افتاده است. این دکان‌دار می‌افزاید: «بسیاری‌ها از این تولیدات به خاطر کیفیت خوب آن در غذاخوری استفاده می‌کنند و توجه به رشد این صنعت می‌تواند در زمینۀ کاریابی و فقرزدایی در کشور کمک کند».

در همین حال، عبدالغفور فروغ، آگاه امور اقتصادی در ولایت بدخشان می‌گوید که این صنعت در نتیجۀ بی‌توجهی حکومت‌های گذشته و گسترش رونق بازار ظروف چینایی و پاکستانی، رو به زوال گراییده است. آقای فروغ اضافه می‌کند: «در گذشته نه تنها صنعت دیگ‌ریزی؛ بلکه صنایع دیگر محلی از قبیل مس‌گری، چرم‌گری، کفش‌دوزی، الاچه‌بافی و سایر بافنده‌گی‌ها در ولایت بدخشان بازار خوبی داشتند و مردم اقتصاد خودکفا داشتند و نیازمندی‌های‌شان را از طریق اقتصاد محلی رفع می‌کردند.» به سخن او، اما اکنون به دلیل نبود پالیسی‌های مشخص حمایتی از سوی دولت‌، این صنایع رو به زوال گراییده‌اند.

با این حال، مسوولان محلی در ولایت بدخشان می‌گویند که آنان از چند سال به این‌سو برنامۀ حمایت از صنایع محلی را در پلان انکشاف اقتصاد محلی گنجانیده‌اند و تلاش دارند تا صنایع محلی را در این ولایت رشد و توسعه دهند. عبدالحسیب دقیق، رییس ادارۀ اقتصاد در بدخشان می‌گوید که احیای صنایع محلی و به ویژه صنعت دیگ‌ریزی در پلان انکشافی اقتصاد محلی شامل شده است و مسوولان این ریاست تلاش دارند با حمایت از این صنعت، اقتصاد محلی را در این ولایت رشد دهند.

رییس ادارۀ اقتصاد در ولایت بدخشان می‌افزاید که هم اکنون ساختمان چندین مارکیت برای فروش تولیدات و صنایع محلی در این ولایت زیر کار‌اند و با توسعۀ این بازارها و بازاریابی برای صنایع و تولیدات محلی، تلاش می‎شود از یک‌طرف برای مردم کاریابی صورت گیرد و از سوی دیگر هسته‌های انکشاف اقتصاد محلی توسعه یابند.

رییس ادارۀ اقتصاد در ولایت بدخشان خاطرنشان می‌سازد که این مارکیت‌ها در شهر فیض‌آباد، مرکز ولایت بدخشان و ولسوالی‌های بهارک، شهدا، اشکاشم، شغنان، سبزی‌بهار و خواهان زیر کاراند و با تکمیل شدن کار ساختمانی این مارکیت‌ها، فرصت‌های خوبی برای صنعت‌گران و فروش صنایع محلی فراهم خواهد شد.

مقام‌های محلی در بدخشان اضافه می‌کنند که احیای این صنعت به منظور تقویت بنیۀ اقتصاد محلی از اهمیت ویژه‌یی برخوردار است و با احیای آن می‌توان از یک ‌طرف اقتصاد محلی را به گردش درآورد و از سوی دیگر برای بسیاری‌ها زمینۀ کار فراهم خواهد شد. به گفتۀ مقام‌های محلی بدخشان، جلوگیری از رکود صنایع محلی به ویژه صنعت دیگ‌ریزی در صدر برنامه‌های آنان قرار دارد و به همین منظور، در پلان انکشاف اقتصاد محلی به احیای این صنعت اولویت داده شده است.