آشکارا تالان-تاراجگه قرشی حکومت سکوتی؛ ریال‌تایم سیستمی قچان فعال‌لشه‌دی؟
neshananews
05 July 2021یازوچی: فاروق میهن‌پور
منه قریب بېش ییلدن بویان مخابراتی کمپنیلری استعمالچیلر نینگ کارت‌لریدن “علاقه واسطه‌سی خدمتی سالیقلری” نقابی آستیده آدملر نینگ بیر قِسمینی پوللرینی آلیب قۉییشماقده. اوشبو پول تۉغریدن-تۉغری مخابراتی کمپنیلری چۉنته‌گیگه توشه‌دی. علاقه و اخبارات تکنالوژي‌لری وزیرلیگی حکومت وکیلی صفتیده اوشبو سالیقنی ییغیش جریانینی نظارت قیله آلمه‌یدی؛ چونکه علاقه‌واسطه کمپنیلری، مخابرات وزیرلیگیگه اۉزلری نینگ دستلبکی معلوماتلریگه کیریشگه رخصت بېرمه‌یدیلر. انیق نظارت بۉلمه‌سه، علاقه واسطه کمپنیلری نینگ حکومت آلدیده حسابدارلیگی آشکارا‌لیگی کفالتلنمه‌یدی.
علاقه واسطه و اخبارات تکنالوژي‌لری وزیرلیگی، شونینگدېک، مخابراتی کمپنیلری نینگ حکومت آلدیده حسابدارلیگی آشکارا اېمسلیگینی تن آله‌دی. شو نینگ اوچون حکومت “ریال‌تایم ” مونیتورینگ سیستمی‌نی فعاللشتیرماقچی؛ سۉنگگی تۉرت ییل دوامیده ثمره‌سیز بۉلگن حرکت. اوشبو حساب بۉییچه مخابراتی کمپنیلری تامانیدن شفّافلیک و قطعي نظارت بۉلمه‌گن تقدیرده اهالی‌دن پول ییغیلیشی مملکت یشوچیلری نینگ چۉنتکلرینی اۉغیرلش و تالان-تاراج قیلیش دېب حسابلنه‌دی. اوشبو تالان-تاراج اوچون بیرینچی نوبتده جمهورریسلیک سرایی جوابگر دېب حسابلنه‌دی؛ مخابرانی سالیق ارگ نینگ بویروغیگه بناءً اهالی نینگ حساب رقملریگه سالینه‌دی.
علاقه‌واسطه خدمتلریگه سالیق سالیش مسأله‌سی جمهوررییسلیک سرایی مخابراتی کمپنیلرگه ۱۳۹۴ ییلی اۉز مشتریلریدن سالیقلرنی ییغیب، حکومتگه تۉله‌شنی بویورگنیدن کېین پیدا بۉلدی. هر بیر استعمالچی کارت‌سیدن اوشبو سالیق مقداری اۉن فایز مقداریده بېلگیلنه‌دی. سالیق تۉغریدن-تۉغری حکومتگه تۉله‌نیشی کېره‌ک اېدی. جمهوررییسلیک سرایی نینگ فرمانیگه بناءً اوشبو پولنی ییغیش و دولت حساب رقمیگه اېتکزیب بېریش مسوولیتی مخابراتی کمپنیلری ذمّه‌سیگه یوکلندی.
اوشبو فرمان چیقریلگن و عملگه آشیریلگنیگه دېیرلی بېش ییل بۉلدی. سالیق تۉلاوچیلر حلی هم پول نینگ دولت حساب رقمیگه تۉلیق و آشکارا اۉتکزیلیشیدن شبهه‌لنماقده. سالیق تۉلاوچیلر نینگ شبهه‌سی حقلی؛ چونکه اۉتگن ییللرده مخابراتی کمپنیلری و علاقه واسطه و اخبارات تکنالوژي‌لری وزیرلیگی اهالی‌نی قاندیره آلمه‌گن. مخابراتی کمپنیلری و علاقه‌واسطه‌لر وزیرلیگی نه‌فقط مخابراتی خدمتلری استعمالچیلرینی شفّاف محاسبه حسابی بیلن قاندیریشی ممکن.
تېلېکاممونیکه‌تسيه کمپنیلری نینگ حکومت آلدیده جوابگرلیگی شفّاف اېمس. اوشبو حساب استعمالچیلر کارت‌لریگه سالینه‌دیگن سالیق نینگ اۉن فایزینی ییغیش باشلنگنیدن بېری شفّاف اېمس. بو سالیق مبلغی توغریدن توغری دولت حسابیگه اوتکزیلیشی ریجه‌لنگن ایدی. ارگ بویروغیگه مطابق بو مبلغ‌ني توملش و دولت حسابیگه اوتکزیش مسولیتی مخابراتی کمپنیلر ذممه‌سیگه‌ایدی.
خبرلرگه کۉره، ۱۳۹۷ ییلده مخابراتی محصولاتلری اوچون حکومت درآمدلری اۉتگن ییلگه نسبتاً ۳۳۳ میلیون افغانی اۉزگرگنلیگینی کۉرسه‌ته‌دی. اوشبو اۉزگریشلر کمپنیلر علاقه وزیرلیگی آلدیده جوابگر اېمسلیگینی کۉرسه‌ته‌دی. مخابرات وزیرلیگی نینگ علاقه‌واسطه کمپنیلریگه باسیمی آشگنی سیین، ییغیلگن سالیق مقداری هم آشیب بارماقده.
علاقه وزیرلیگی حساباتی شونی کۉرسه‌ته‌دیکی، حاضرگی وقتده مملکتده ۲۲ دن ۲۵ میلیونگچه فعال سیم-کارت‌لر موجود. بو شونی انگله‌ته‌دیکی، مخابرات ترماغاینینگ کمیده ۲۲ میلیون فایده‌لنووچیسی هر کونی حکومتگه سالیق تۉله‌یدی. اوشبو پول نینگ قنچه‌سی بېهوده صرفلنگنی انیق اېمس. مالیه وزیرلیگی سۉنگگی بېش ییل ایچیده قریب ۱۸ میلیارد افغانی حکومت حساب رقمیگه اۉتکزیلگنلیگینی اَیتماقده. اما اقتصاد تحلیلچیلر بو کۉرسه‌تکیچنی آز دیب و مخابرات مشتریلری علاقه‌واسطه کمپنیلریگه انچه کۉپراق پول تۉله‌شگن.
کمپنیلرنی حکومت آلدیده جوابگرلیگینی تأمینلش نینگ حاضرگی جریانی شوندن عبارتکی، مخابراتی کمپنیلری هر اۉن بېش کونده اۉز بلانسلرینی توزه‌دیلر و اولرنی مخابرات وزیرلیگی، مخابراتی ایشلرنی ترتیبگه سالیش اداره‌سی (اترا) و مالیه وزیرلیگی وکیللریگه تقدیم قیله‌دیلر. اوشبو اوچ مؤسسه وکیلی بۉلگن اۉن ایکّی کیشی علاقه‌واسطه کمپنیلری بلانسلرینی کۉریب چیقماقده‌لر. بو حساب قیدنامه‌سی، اما کاغذده؛ سیستم‌ده اېمس. چونکه مخابراتی کمپنیلری حکومتگه اۉزلری نینگ دستلبکی معلوماتلریگه کیریشگه رخصت بېرمه‌یدیلر.
بیراق، کاغذ بلانسیده حکومت آلدیده شفّافلیکنی کفالتله‌ی آلمه‌یدی. شو نینگ اوچون کمپنیلر حکومت آلدیده “ریال تایم” سیستمی آرقه‌لی حسابات بېریشلری کېره‌ک. ریال‌تایم – بو علاقه‌واسطه ترماقلری مشتریلری فایده‌لنیشن مقدارینی کوزه‌تیب و حسابلاوچی سیستم دیر و شو بیلن بیرگه مشتری‌لرگه کۉرسه‌تیله‌دیگن خدمتلرنی قید اېتیش، کۉریب چیقیش، تحلیل قیلیش و آرشیفلش قابلیتی‌گه ایگه دیر. مخابراتی کمپنیلری اۉزلری نینگ معلوماتلرینی حکومتگه اېتکزیشدن قۉرقیشه‌دی و شو نینگ اوچون ریال‌تایم تیزیمیگه اولنیشنی خواهله‌مه‌یدیلر. حکومت کمپنیلرگه اولر نینگ معلوماتلری حمایه قیلینیشینی و اولردن سوءاستعمال قیلینمسلیگینی تأمینلشگه مجبوردیر.
محاسبه فقط تکنالوژي آرقه‌لی شفّافلیکنی کفالتلشی و مشتریلرنی قاندیریشی ممکن. تخمیناً اوچ ییل آلدین علاقه وزیرلیگی ریال‌تایم سیستمی قوریلمه‌سینی ساتیب آلدی. حاضرگچه اوشبو قوریلمه‌گه اولنگن یگانه کمپنی بو “سَلام” کمپنیسی دیر. باشقه کمپنیلر حکومتگه سیستم‌نی اۉز قوریلمه‌لریگه اولشیگه یۉل قۉیمه‌یدی. بیراق، قریب بېش ییل دوامیده آدملر نینگ پوللری شفّاف بۉلمه‌گن حالده و خصوصي کمپنیلر آرقه‌لی قتّيق نظارتسیز تۉپلنیب، دولت حساب رقملریگه اۉتکزیلیب کېلینماقده.
مخابرات وزیرلیگی خصوصي کمپنیلر نینگ حکومت آلدیده حسابدارلیگینی آشکارا‌لیگینی تأمینلشگه قادر اېمسلیگی معلوم دیر شو حسابگه آلگن حالده، جمهوررییسلیک سرایی اوشبو سالیقنی مخابراتی خدمتلری مشتریلریدن اوندیریش تۉغریسیده‌گی بویروق چیقرووچیسی صفتیده حرکت قیلیشگه مجبوردیر و ارگ نی ایکی یول دن باشقه علاجی یۉق. بیرینچیسی، اهالی نینگ چۉنتکلرینی تالان-تاراج قیلیشیگه یۉل قۉیمسلیک اوچون استعمالچیلر کارت‌لریدن آلینه‌دیگن سالیقنی توخته‌تیش یاکه مخابراتی کمپنیلرینی “ریال تایم” سیستمی‌نی اولنیشگه و شفّاف روشده حکومت آلدیده حسابات بېریشگه مجبور قیلیش دیر.
