بیلمدانلر قاچیشی؛ دقت‌گه سزاوار و جدي معما
neshananews
27 May 2021یازوچی: ابومسلم خراسانی
افعانستان حاضرچه بیرقطار جدي اجتماعي بحران و معمالر بیلن یوز مه یوز دیر. زوروانلیکلر دوام ایتیشی، شخصی و اجتماعی خوفسیزلیک تامین لنمگنی دن توتیب قشاقلیک، فساد، بیلمدانلر قاچیشی، و اجتماعي ترتیب‌سیزلیکلرگه چه شو معمالر جمله سیدن سنله‌دي. بو معمالر افعانستان اهالی‌سي اوچون یشش فضاسینی قیسقرتیرگن و اولردن آسایشته حیات زمينه سینی آلگن. اجتماعي و امنیتی معمالر یانیده، یاشلر، نخبه‌لر، ضیاییلر، یازوچیلر، خبرنگارلر و عمومأ آلگنده افعانستان دن بیلمدانلرنی قاچیشی بیر اساسی معما گه ایلنگن که اونی سبب لرينی تاپیش اوچون اونچه‌لیک دقت اعتبار قرتیلمگن. اگر بو توغریده ایجابی اعتبار بیریلمسه بو اجتماعي معما کیله‌جکده افعانستان ده علم و بیلیم چراغینی اوچیریشی ممکن. بیلیم و علم‌سیز افعانستان قرانگی قمزارگه اوخشیدی که یالغیز اونده زوروانلیک، افراطیت، قشاقلیک و اعتیاد زور‌آلگن و اوز اوجیگه یتکن.
تاریخ گواه که هر وقت مملکت نخبه‌لری، اندیشمندلری و ضیایی‌لری اوچون فضا و یشش شرایطی مساعد بولمسه و بو قتلم تیریک قالیش و بو باسیملردن قوتیلیش اوچون مملکت ني ترک ایتیش دن باشقه چاره لری بولمسه، بیلم و علم چراغی اوچیب بیرملت، بیر مدنیت و بیر مملکت ني زوالی هم یقینلشه‌دی. صادق زیبا کلام ” بیز قندایین بیز بولدیک ” ناملی کتابیده که اونده ایران و اسلام دنیاسی نینگ ارقه‌قالیشی تاریخی جهت دن محاکمه بولگن، علم، اندیشه و بیلم چراغی اوچگنی و اندیشمندلرنی مسلمانلر خلیفه سي متوکل درباریدن قاچیشی ني مسلمانلرنی علم و مدنیتی بویچه ترقی قیلمگنی عامل و سببی اتب بو وضعیت بعضی مملکتلرده هلی هم دوام ایتیب و مسلمان مملکت لر علم و بیلم جهتیدن دنیا بویلب رواجلنمی قالگن مملکتلر جمله سیدن بولیب و بو آقیم نینگ باشلنغیچ نقطه سي بیلمدانلر قاچیسی و بو قتلم خوفسیزلیگی تامین لنمگنی دن ایلدیز آلگن دیب یازگن.
اوروش و زوروانلیک نی افعانستان بیمار جسم گه یتکزگن یوزلب صدمه سیدن بیری میه‌لرنی مملکت دن قاچیشی گه تیگیشلی دير و اوني نتيجه سي اوته خطرلی و تولب بولمس دير. بو معما علم و بیلم چراغینی اوچیریش دن علاوه نسللر ارا مدني و معرفتی ایرلیش ني هم قوللب قوتلی آله دي. اوتکن بیر ییل دوامیده کوپلب یازوچیلر، ضیاییلر، خبرنگارلر و بیلمدانلر افعانستان ني ترک ایتیلر. ریجه لنگن ترورلر، دهشت و قورقونی ايجاد ایتیش و کتاب و بیلم جسمیگه اویشتیریلگن خودکش هجوملر سبب هیچ بیر ضیایی و بیلمدان بو مملکت ده امنیت حس قیلمی و بو آشفته و نازک وضعیت، بو قتلم دن اندیشه و تفکر قلیش، تبسم و آسایشته لیکنی آلیب در حقيقت بو مملکت ده علم و بیلم ترور بولگن. بوکونلر افعانستان نینگ متفکر بیلمدان لری هیچ بیر جای ده حتا مسجد ده، اوییده و اولکه ده امنیت حس قسلمیدیلر و اولیم خطری هر لحظه بوقتلم حیاتی ني تهدید آستیده آلگن.
باشقه تماندن مملکت یشوچیلری خوفسیزلیگی ني تامین لش افعانستان دولتی نینگ اساسي وظیفه سي دیر، دولت نی بو معمانی برطرف ایتیش اوچون هیچقندای منتظم دستور و برنامه سي یوق. بونگه قوشیمچه مدني جماعه، رسانه‌لر و مملکت ني بیلمدان قتلمی بار بار آوازلرینی چیقاریب و دولت بو قتلم دن محافظت ایتیش اوچون استراتژیک دستورنی تیارلب اجرا ایتیشی ني طلب ایتیلر اما نه فقط بو توغریده دقت اعتبار قرتیلمه‌دي بلکه بیلمدان لرنی ریجه‌لنگن ترورلر آقیمی شدت بیلن دوام ایتیب و هرکونی تحصیل قیلگن یاشلر و بیلمدانلر ترور بولماقده لر. جاري ییل ده افعانستان اخبارات واسطه لرنینگ زبردست فعاللری ترور بولدی. یماسیاووش افعانستان نینگ ارزگولیک سرمایه سي ایدی که ترورچیلر اوني جانبی آلدی و دولت اوني مظلوم آته سي آوازینی تینگله مه‌دي. الیاس داعی تنقلی خبرنگار هلمندده و متفکر و معتدل دین عالمی مولوی ایازنیازی کابل ده ترور بولدیلر و بو ترورلر عامللرینی تاپیشده و کیملر بیلم و علم چراغینی اوچریلیشی ده سعي قیلیشی نی معلوم بولیشی اوچون دولت هیچقندای اعتبار قرتمه‌دي.
بو معما و بحران افعانستان کیله‌جکی ني جدي روشده تهدید ایتماقده و اوتکن ایگرمه ییل جریانیده سوز ایرکین لیگی، علم و بیلم گه نسبتن قیزیقشلر و مدنیت و اقتصاد بویچه حاصل بولگن یوتوقلرنی ناکاملیک گه دچار قیلگن.
علم و بیلم‌سیز بیر اولکه قوریق و کویدیره‌یاکان قمزارگه اوخشیدی که جهل و نادانلیک اونگه غلبه قیلگن و بو وضعیت شببه‌سیز ترقی و رواجلنیش آقیمی ني قورته آله‌دي. افعانستان دولتی بیلمدانلر قاچیشی گه قرشی کورش و عادی اهالی خصوصن نخبه‌لر و بیلمدانلر خوفسزلیگی ني تامینلشده جدي چاره تدبیر کوریب بو توغریده منتظم و ایجابی برنامه قول اوستیده آلیشی لازم.اگر بیلمدانلرنی قاچیشی گه قرشی جدي کورش بولمسه و بو قتلم خوفسیزلیگی تامین لنمسه کیله سي بیرییل گه قدر در حقيقت اولکه نينگ چراغی بولگن خبرنگارلر، یازوچیلر، محققلر و نخبه‌لردن کوپ کیشیلر افعانستان ني ترک ایتیش ده مجبور بولیب بو مملکت بیلمدان و ضیاییلردن بوشب قاله‌دي. دولت بو چراغ یاروغلیگی نی کوچیتیریشی اوچون تیزلیکده حرکت قیلیشی لازم و بو حرکتی بیلن ینه بیر بار افعانستان ني قرانگی لیک دن قوتیریش اوچون ایجابی آدیملر کوتاریشی حاضرچه همه نرسه دن کوره اونملی دیر .
