شبهه سیز جهان جماعتچلیگی ده یاشلراجتماعی ، سیاسی ومدنی اوزگریش لرده تاثیریتکزوچی یگانه کوچ اوله راق، تاریخ دوامیده کوزگه کورنلی رول اوینب کیلگن نسل دیر. اما تاریخ دایم ، یاش نسل نینگ جانفدا لیگی وسعی و حرکتلری گه قره‌می یالغیز کیکسه لرنینگ ارباب لیک روایت لرینی حکایت قیلیب کیلگن.بو حکایتلر درحقیقت یاش نسل نینگ اورن و موقع سینی رحم سیزلیک بیلن ییرگه ییسان قیلگن.

  دموکراتیک بولمگن اولکه لرده غالب چققن سوزلشو و مباحثه لراساسا، اخلاقی اصول لردن فایده لنیب یاش قتلم رول نی یاشیریب و عمل ساحه سیده یاشلرنینگ تاثیرچن استعدادلری چخنش اوچون جوده آز مجال بیرگن و شو موضوع سبب بو اولکه لرده یاشلرنی بیرینچی نسل ، ایککنچی نسل یا قویی و تیپه ویاهم مختار و مکلف طبقه لرگه بولیب اولرنینگ اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی مسولیت لرنی بجریش ده توسیق یرتگن دیر.

 سونگی عصرلرده دموکراتیک تیزم گه آدیم باسیش و عنعنوی عرف وعادت لرنی چیپک گه چیقاریش و مدرنیته وادی سیگه یوزکیلتیریش بویچه یوزگه چیققن اوزگریشلرگه قرگنده ، دموکراتیک اولکه لرده آته پرستلیک و کیکسه لیک اقتداری طلسم سیندیریلگن وعلم و تخصص دن قاچه یاتکان ارباب رعیت لیک تیزیم تاریخ گورستانی گه دفن ایتیلگن.

افغانستان ده تاریخی انقطاع لر سبب، سیاسی موفقیتسیزلیک، هویت بحرانی ، اوزاق مدتلی اوروشلر و یاشلرقتلم نینگ اوزیگه ایشانچی بولمگنی باعث، یاشلرنی مدیریت و رهبرلیک بولیمی و عمومی اوزگریشلر ساحه سیده ییریک رول اوینش گه توسیق لر یرتکن و بونگه علاوه اوتکن نیچه اون ییللیک ده یاشلرگه نسبتا قرارآلوچی شخصیت لر ارا یوقاری دن پسگه قریب تبعیض دن توله قرش لرهم اوج آلگن.

 نیچه قوملی بیر اولکه ده، قومی هویت، ایدیولوژیک توس نی اوزیگه آلیب هم قان و هم تبارلیک مفهوملری، قومی هویت لرقوچاغیده پناه آلیش بیلن بیرقطار سیاسی و اجتماعی تولقین لر شکللنیب شو دایره اطرافیده سابق شوری قشونی افغانستان دن چیقیب کیتگنی دن سونگ، علم سیز و زوروانلیک گه اینتیلگن اورنک لربو سیاسی وقومی جزیره لرتولقینی باشیده جایلشیشی بیلن دهشت، قان، زوروانلیک و انتقام آلیش ادبیاتی اولکه میزنینگ سیاسی و اجتماعی مباحثه سیگه یول تاپدی.

 شندای بیر سیاسی مدنیت زمینه سیده افغانستان یاش قتلمی ابتذال و بوش لیک دامی گه توشتی و علم و معرفت اورگنیش اورنیده ، قانلی اوروش لر میدان داری بولدی.

 ییر یوزیده جنت نی بشارت بیروچی جهاد و مقاومت ادبیاتی، بو باغلیق و صدمه کورگن شرایط ده یوقاری الگو و اورنک اوله راق اوز مسولیتی نی بجره آلمه دی و تنظیمی اوروش لردن سونگ، بیر انقلابی تیوری شکللنمگنی سبب اوروش دوام ایتیب و بو معرکه طالبان گروهی منفعتی گه ایلندی؛ پاکستان نینگ دینی قراءتی و تحجری تفکری بیلن افغانستان سیاست میدانی گه ایاغ قویگن طالبان گروهی، یاش نسل نینگ قرا بخت لی حیاتیده ینگی بیرصحیفه آچدی. بو قرا صحیفه ده کوپلب شخص لر امارت امیرلری ایلغاری بولیب و جهان جماعتچیلیگی کوچ لری مملکت ده حضور تاپیشی وقتی گه چه بو ایلغارلر طالبانی تفکراوچون سنگردارلیک قیلدیلرو حاضرگه قدربو اوت تندوری شو یاش نسل نینگ کوچ و قوتی بیلن ایسسیغ اسرلیب کیلماقده .

 طالبان دن سونگی افغانستان ده و خصوصا اوتکن ایگرمه ییل جریانیده، یاش نسل اوچون تعلیم وبیلیم کسب ایتیش و مهارتلرینی یوکسلتیریش و سیاسی، اجتماعی ومدنی اوزگریش لرده تاثیرچن رول اوینش و ملی مسولیت لرینی بجریش اوچون قولی فرصت مساعد بولدی.

بیرتماندن حکومت اداره لریده یاشلر حضوری نینگ کوپیشی و باشقه تماندن یاشلرنی زمانوی بیلیم ، تخصص و مهارت بیلن جهازلنیشی بیلن افغانستان حکومتی اوز تعهدی نی عملی قیلیب قرارآلیش سطحی ده یاشلرحضوریگه زمینه یرتدی و یاش نسل نینگ علم، تخصص وتعهد گه اساسا اوتمیش ده‌گی معیارلر برطرف ایتیلیب و بو نسل زمانوی ومدرن ادبیات و وطنداشلیک مباحثه ارقلی مملکت سیاسی تیزیمی نیانتظام بیریش بیلن، افغانستان دن جهان گه یارقین تصویرنی یوللش گه موفق بولدی.

دگماتیسیم و تحجر حجابی اورتدن کوتاریلیشی، افغانستان نینگ ینگی ایاغ اوستیگه توختتگن تیزیمی نینگ ایشگه یرشی، اوتکن حکومت لرگه قرگنده یاش نسل نینگ علم ومعرفتی نشانه سی دیر و تخصص ، تعهد و کیله جک گه امید بیلن مملکت ده بیر دموکراتیک تیزیمی نی اساس قویش ده زمینه یرتی.

 نارسمی رقملرگه که کوره افغانستان جمعیتی دن ۶۰ فایزی یاشلردن عبارت دیر، امنیتی ومدافعوی قوتلرصفلری، مهارتلی یاشلر حضوری بیلن مستحکم راق بولیب بو یاش نسل نینگ مملکت حاکمیتی ، ییرحدودی و ملی ناموسی دن مدافعه  ایتش اوچون اوروش میدان لریده جانفدالیگی دقت گه سزاوردیر.بونگه علاوه اداری اصلاحات وسونگی ییل لرده یاشلرگه نسبتا حکومت تمانیدن قرتیلگن دقت اعتبار سبب، بونسل نینگ حکومت تیزیمی ده حضوری کوزگه کورنرلیچه کوپیگنی دن هم درک بیره دی.افغانستان یاشلری نینگ علم و معرفت کسب ایتکن درجه سی حاضرچه امیدلتیروچی دیر، بونسل کتته قسمی ماسترلیک و دکترا درجه سیگه تحصیل قیلگن و کوپلب حکومتی اداره لرنینگ مسوللری عالی تحصیلات نی بیتیرگن یاشلردن عبارت دیر.

 هرچند افغانستان ده یاشلرگه نسبتا عنعنوی وناقولی مناسبتلرهلی همان بو نسل قرشی سیده تورگن اساسی معمالرجمله سیدن سنله دی، اما بو نسل سونگی ییل لرجریانیده تخصص، مهارت، ظرفیت و تعهدی بیلن عنعنوی قرش لرنی مدرن  وزمانوی تیزیم لرگه اوزگرتیریش ده غلبه قلیب و مملکت ده اجرایی کوچ لرقابلیتی نی، قومی و عایلوی قدرت جزیزه لریدن تشقری چیقاریش گه مستحکم آدیم لر کوتاریش گه موفق بولگن.

ملی بیرلیک حکومتی نینگ اینگ کتته یوتوقلریدن بیری یاشلرگه نسبتا حکومت وعده لرینی عملی قیلیش ایدی، بو وعده لرعملی بولیشی بیلن حاضرگی کونده حکومت اداره لریده خذمت کورسته یاتگان ایشچی لردن کتته قسمی ۲۵ دن ۳۵ یاشده بولگن یاشلرتشکیل تاپکن. عمل گه آشیریلگن تیشکرولرگه کوره یو قتلم نینگ ایشگه یرش میزانی افغانستان ده هر بیرتاریخی دوره دن کوره مثبی وتاثیرچن ایکنی اثبات بولگن.

حکومت اداره لریده یاشلر فعالیتی و تاثیرچن ایکنی دن اوتر، بو نسل اوتمیش دن درس آلیب و کسب ایتکن علم مهارتی دن فایده لنیب همدل لیک ، چیدم وتساهل و مدارا مدنیتی نی عمل ده جاری ایتیش بیلن سیاسی و اجتماعی ایریلیش لرگه نقطه قویب افغانستان ده ملت سازلیک پروسه سی تمل تاشینی قویب اولکه نی رواجلنیش و برقرارلیک تمان آلغه سوریش حرکتی نی تیزلشتیرگن.

 افغانستان ینگی نسلی اوتمیش و کیله جک آره سیده، مملکت نینگ حاضرگی اجتماعی و سیاسی شرایط نی توغری انگلب کیله جک تمان یارقین حرکت نی باشله گن و اگر اولرنینگ اوزگرتیروچی رولی آلدی الینمسه برچه ساحه لرده‌گی بوشلیک لرنی تولدیریب تورلی قومی و مدنی گروه لرارا اجرلمس علاقه لرنی تیکلب و حکومت اداره لری ایشگه یرش قابلیتی نی یوکسلتیره الیشی ممکن و قومی قدرت جزیره لرینی اورتدن کیتقزیش بیلن علم، معرفت و تخصص دایره سیده‌گی معیارلرگه اساسا اولکه ده جدی اوزگریش لراوچون قولی زمینه لرنی مساعد ایته آله دی.

 نهایت ده اولکه نینگ سیاسی ، اجتماعی و مدنی میدانلریده بو نسل نینگ کوچلی حضوری قوللب قوتلنگن تقدیرده مملکت نینگ دموکراتیک، رواجلنگن، برقرار و عدالت گه ته ینگن کیله جک تمان هدایت قیلیشی امکان دن اوزاق ایمس.